Thứ Năm 28/7 vừa qua là ngày được Tổ chức Y tế Thế giới WHO chọn là ngày Thế giới Phòng chống Viêm gan (World Hepatitis Day). Chủ đề của World Hepatitis Day 2022 là “Hepatitis Can’t Wait” - tức là “Viêm gan không thể đợi!”
Ngày 28/7 được chọn vì đó là ngày sinh của bác sĩ Mỹ Baruch Samuel Blumberg, đoạt giải Nobel Sinh lý và Y khoa năm 1976, người đã xác định virus viêm gan B và sau đó phát triển, thử nghiệm, chẩn đoán và tạo ra vaccine cho căn bệnh này.
Để cùng hưởng ứng việc phòng chống và ngăn ngừa bệnh viêm gan cho cá nhân và cộng đồng, chúng ta hãy lắng nghe những thông tin hữu ích về vấn đề này từ anh Tâm Đỗ, tốt nghiệp Y khoa tại Saigon và Master về Public Health tại Úc, hiện đang là nhân viên của Hội đồng Các Cộng đồng Sắc tộc tiểu bang Queensland tức Ethnic Communities Council of Queesland (ECCQ).
Hưng Việt: Dạ xin chào anh Tâm Đỗ.
Tâm Đỗ: Dạ xin chào chú Hưng Việt, chị Mỹ Dung và quý thính giả đài SBS.
Mỹ Dung: Dạ xin chào anh Tâm Đỗ.
Hưng Việt: Trước hết xin anh Tâm có thể cho biết cái tên của chương trình ECCQ đang thực hiện là gì hay không?
Tâm Đỗ: Dạ đầu tiên Tâm xin cảm ơn chú Hưng Việt, chị Mỹ Dung và ban Việt ngữ đài SBS đã cho Tâm cơ hội để giới thiệu về chương trình. Chương trình có tên là chương trình Viêm gan, HIV và Sức khỏe Tình dục, thuộc Hội đồng Các Cộng đồng Sắc tộc tiểu bang Queensland tức Ethnic Communities Council of Queesland-ECCQ. Bộ Y tế Queensland tài trợ cho trương trình này và chương trình hoạt động trên toàn bang Queensland cung cấp các dịch vụ cho các cộng đồng sắc tộc thiểu số bang Queesland bao gồm: giáo dục cộng đồng, cung cấp các tài liệu thông tin, các hỗ trợ, và chúng tôi cũng cung cấp dịch vụ FibroScan gan- cho người mắc viêm gan siêu vi B hoặc C.
Mọi dịch vụ của chúng tôi là hoàn toàn miễn phí. Chúng tôi có các nhân viên song ngữ được huấn luyện hàng năm có thể sử dụng thành thạo các ngôn ngữ và tất nhiên có cả tiếng Việt của chúng ta.
Mỹ Dung: Dạ vậyanh Tâm có thể giải thích một ít về mảng giáo dục cộng đồng cho người Việt mình không anh?
Tâm Đỗ: Thưa chị, giáo dục cộng đồng là một trong những hoạt động quan trọng của chương trình. Chương trình của tụi mình làm những hội thảo nhằm nâng cao nhận thức và kiến thức của đồng hương người Việt về bệnh viêm gan siêu vi, HIV và các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
Người Việt mình ở Queensland có tỷ lệ người mắc viêm gan siêu vi B cao hàng đầu. Tỷ lệ người Việt mắc viêm gan siêu vi C tại Queensland cũng không hề thấp.
Tuy nhiên vấn đề ở đây là nhiều đồng hương mình chưa có nhận thức, kiến thức đúng đắn và đầy đủ về các các bệnh này. Điều này có thể dẫn đến những hệ lụy chẳng hạn như: không biết cách phòng bệnh ra sao cho bản thân và cho gia đình, mắc viêm gan siêu vi B mạn tính nhưng không đi gặp bác sĩ định kỳ để theo dõi bệnh. Hoặc nghiêm trọng hơn là mắc viêm gan siêu vi B mạn tính hoặc C mạn tính trong nhiều năm nhưng không hề hay biết và có thể đã có biến chứng nghiêm trọng như xơ gan hoặc ung thư gan.
Điều này dẫn đến những hậu quả đáng tiếc như giảm chất lượng cuộc sống, gánh nặng lên bản thân, lên gia đình và lên ngân sách y tế của chính phủ. Ngoài ra khi mình không có những nhận thức và kiến thức về bệnh này, người ta sẽ có những kỳ thị đến người mắc bệnh - mà điều này tuyệt đối không nên xảy ra dưới bất kỳ hình thức nào.
Hưng Việt: Như vậy thưa anh Tâm thì các cuộc hội thảo dành cho đồng hương người Việt của mình thì thường xảy ra ở đâu vậy anh?
Tâm Đỗ: Dạ,địa điểm và thời gian tổ chức các hội thảo cho quý đồng hương rất linh hoạt tùy vào nhu cầu của mỗi nhóm, mỗi hội đoàn, hoặc các tập thể.
Thường nhân viên ECCQ sẽ tới tận các hội đoàn hoặc tới nhà thờ, tới chùa để xin tổ chức các hội thảo ở đó. Thậm chí chúng tôi còn đến tận nhà máy sản xuất tại Heathwood để nói chuyện với anh em công nhân về viêm gan siêu vi và được họ hưởng ứng rất nhiệt tình.
Tuy nhiên chúng tôi đang cố gắng mở rộng phạm vi hoạt động của các hội thảo. Chúng tôi đã lên Rockhampton, vùng Sunshine Coast – suburb gọi là Maroochydore gặp gỡ quý đồng hương người Việt và làm hội thảo trên đó. Chúng tôi rất vui là ngưòi Việt mình ở đó tiếp nhận cũng rất là tích cực.
Mỹ Dung: Dạ anh Tâm đi về các vùng xa của Queensland để nói chuyện về bệnh viêm gan siêu vi, vậy theo anh thì có chuyến đi nào là đáng nhớ nhất của anh hả anh?
Tâm Đỗ: Dạ thưa chị mỗi chuyến đi là một kỷ niệm. Thì gặp gỡ người Việt mình ở vùng xa thì mình biết thêm những mảnh đời, những câu chuyện rất là cảm động. Mà chuyến đi Tâm nghĩ để lại nhiều ấn tượng và nhiều cảm động nhất là chuyến đi Bundaberg gặp bà con đồng hương ở trên đó. Thì họ chủ yếu là những người làm nông theo thời vụ. Hầu hết bà con mình ở trên đó là không có nói được tiếng Anh, không có máy tính, không có internet tại nhà. Một số người có hoàn cảnh rất khó khăn, rất là tội nghiệp. Do đó việc tiếp cận thông tin về sức khỏe như là viêm gan siêu vi và STIs thì rất là hạn chế. Họ chính là những người mà chương trình cần quan tâm, giúp đỡ và hỗ trợ nhiều hơn nữa.
Họ rất là thích thú với thông tin bổ ích về viêm gan. Ngoài buổi nói chuyện, họ còn chia sẻ rất là thân tình về cuộc sống và công việc tại của họ ở quê hương thứ hai. Chuyến đi như vậy làm mình thấy gắn kết hơn với cộng đồng người Việt của mình và hiểu thêm phần nào cuộc sống của của người Việt ở những vùng xa Queensand.
Hưng Việt: Thưa anh Tâm có nói là những đồng hương ở như Bundaberg đó là những người làm nghề nông thời vụ, như vậy thì họ đã có permanent residence ở đây chưa? Nếu mà chưa thì những dịch vụ mà anh Tâm giới thiệu họ đó, họ có được quyền hưởng như đồng hương khác có PR và citizenship ở đây không?
Tâm Đỗ: Nói chung, chương trình này là không có phân biệt tình trạng visa tức là mình là cung cấp dịch vụ hoàn toàn miễn phí cho người Việt bất kể tình trạng visa của họ. Nhiệm vụ của mình là tới phổ biến kiến thức, giúp họ hiểu biết tốt hơn về bệnh và hỗ trợ cho họ những gì họ cần liên quan đến bệnh tật của mình.
Mỹ Dung: Nếu visa của họ không phải là công dân ở đây, mà họ bị bệnh thì họ cũng có thể đến liên hệ để xin scan hay là xin những tài liệu hả anh?
Tâm Đỗ: Dạ thưa chị, nếu mà họ có thư bác sĩ để làm fibroscan thì mình sẵn sàng làm cho họ hoặc là những tài liệu thông tin hội thảo thì mình sẵn sàng gửi trực tiếp hoặc gửi qua đường bưu điện, tất cả hoàn toàn miễn phí
Mỹ Dung: Vậy với công việc của anh Tâm, điều gì làm anh thấy ý nghĩa nhất và điều gì là khó khăn nhất từ trước đến nay?
Tâm Đỗ: Dạgiúp đỡ được cho đồng hương mình, để họ nâng cao nhận thức và kiến thức về viêm gan thì mình thấy đó là điều quan trọng. Khi mình nói chuyện với họ, xong họ đi làm xét nghiệm và nếu họ phát hiện ra họ mắc viêm gan siêu vi C và được uống thuốc điều trị khỏi bệnh hoặc nếu họ mắc viêm gan siêu vi B, họ đi gặp bác sĩ khám bệnh định kỳ, giảm được những nguy cơ xơ hóa gan, xơ gan, ung thư gan đó thì mình thấy công việc của mình ý nghĩa bởi vì nó có thể cứu được lá gan, cứu được mạng sống.
Còn khó khăn thì Tâm nghĩ công việc nào cũng có khó khăn, chỉ là hình thức khác nhau như thế nào. Nhưng mà mình nghĩ công việc có ích cho cộng đồng, cho quý đồng hương người Việt, có ích cho đời thì nó giúp cho mình có những suy nghĩ tích cực, vượt qua những cái khó khăn, thưa chị.
Hưng Việt: Thưa anh Tâm các tài liệu thông tin của chương trình miễn phí đến đồng hương thì thứ nhất, những tài liệu đó gồm có những gì, và thứ hai, phương thức phân phối những tài liệu đó đến đồng hương ra làm sao?
Quầy thông tin của ECCQ tại Inala trong ngày Hepatitis Day Source: Supplied
Chúng tôi cố gắng đưa những thông tin tài liệu này tới quý đồng hương bằng những kênh khác nhau, chẳng hạn như những gian hàng hội chợ tại các lễ như Lễ Phật Đản, Lễ Vu lan tại các chùa; hoặc lễ hội Đa Văn hóa ở Cộng đồng; hoặc những gian hàng tại chợ Inala nơi tập trung người Việt rất là đông hoặc đăng trên tờ báo địa phương như SS Tuần Báo, hoặc phát trên radio chẳng hạn 4EB Radio Vietnamese.
Hưng Việt: Anh Tâm có vài lần đề cập đến dịch vụ Fibroscan gan miễn phí của ECCQ. Anh có thể cho biết thêm chi tiết về dịch vụ đó được không ạ?
Tâm Đỗ: Dạ, Fibroscan gan tiếng Việt mình gọi là “Siêu âm độ đàn hồi mô gan”. Mục đích của nó là kiểm tra các tổn thương có hay không ở trong gan. Các tổn thương này có thể là xơ hóa gan hoặc xơ gan. Nếu có hình thành xơ ở trong gan mà nhẹ thì gọi là xơ hóa gan, mà nặng hơn thì gọi là xơ gan.
Fibroscan này phải dùng cái máy gọi là Fibroscan rà vùng bụng mạn sườn phải của mình nơi lá gan. Không đau và rất là nhanh chóng, khoảng 5, 10 phút là có kết quả liền. Kết quả này sẽ gửi cho bác sĩ và bác sĩ sẽ giải thích kết quả cho người bệnh. Sẽ có nhân viên người Việt giúp đỡ và mọi thông tin là hoàn toàn bảo mật. Cái chương trình Fibroscan này là tài trợ bởi Bộ Y tế Queensland. Và người được làm Fibroscan này phải là người mắc viêm gan siêu vi B hoặc C và hoàn toàn miễn phí bất kể tình trạng visa như thế nào.
Mỹ Dung: Như hồi nãy anh nói là người bị mắc bệnh siêu vi B siêu vi C thì mới đi khám, nhưng mà làm sao mà mình biết là mình bị bệnh hay không, có nhiều khi người ta bị nhiễm bệnh rồi mà người ta chưa biết thì làm sao?
Tâm Đỗ: Đầu tiên nếu mà mình chưa biết hoặc là mình không chắc chắn biết mình đã mắc viêm gan siêu vi B hoặc C hay không thì mình phải đi gặp bác sĩ để xin làm xét nghiệm máu. Cái đó là điều tiên quyết Thì mọi bác sĩ gia đình đều làm được điều này. Xét nghiệm cho thấy nếu mình không mắc bệnh thì tốt, nếu mà mình mắc bệnh thì mình phải được theo dõi bệnh định kỳ, bao gồm xét nghiệm máu, làm siêu âm và fibroscan gan. Fibroscan gan thì họ khuyến cáo là nên làm một lần cho mỗi năm. Người mắc viêm gan siêu vi C chưa khỏi cũng có thể nên làm fibroscan, giúp bác sĩ kiểm tra xơ hóa hoặc xơ gan góp phần giúp bác sĩ kê đơn điều trị.
Mỹ Dung: Theo anh thì một người bình thường chưa có thấy triệu chứng nào hết mình cũng có nên đi làm xét nghiệm máu hàng năm để có thể phát hiện ra bệnh siêu vi gan hay không?
Tâm Đỗ: Chúng tôi khuyến khích quý đồng hương nếu chưa làm hoặc không chắc mình đã làm xét nghiệm viêm gan B, C thì nên gặp bác sĩ đi làm xét nghiệm. Xét nghiệm này thông thường không có trong xét nghiệm máu tổng quát hàng năm trừ khi mình yêu cầu bác sĩ.
Mỹ Dung: Dạ mà cái xét nghiệm đó thường nó có tốn tiền hông anh?
Tâm Đỗ: Thông thường nếu mà mình có Medicare thì là hoàn toàn miễn phí. Còn các tình trạng visa khác hoặc nếu chưa có Medicare thì có thể là phải trả một phần lệ phí cho những xét nghiệm này.
Hưng Việt: Anh Tâm có đề cập đến hai cách thử nghiệm là fibroscan với lại siêu âm gan, hai cái nó có khác nhau không thưa anh?
Tâm Đỗ: Dạ thưa chú frbroscan gan và siêu âm gan là hoàn toàn khác nhau. Siêu âm gan thì cho bác sĩ biết là trong gan hoặc là trong ổ bụng mình có những tổn thương u bướu gì không. Còn fibroscan gan thì giúp bác sĩ kiểm tra các tổn thương liên quan tới xơ gan và xơ hóa gan. hai thông tin này hoàn toàn khác nhau.
Mỹ Dung: Sau khi xét nghiệm máu ra mà thấy cần phải làm fibroscan, thì cách thức làm sao để có được fibroscan miễn phí tại ECCQ hả anh?
Tâm Đỗ: Dạ rất đơn giản. Nếu mà làm xét nghiệm phát hiện ra mình mắc viêm gan siêu vi B hay viêm gan siêu vi C thì mình chỉ cần xin bác sĩ viết thư tay giới thiệu hoặc nói bác sĩ điền cái form của ECCQ và gửi cho chúng tôi theo địa chỉ địa chỉ email: . Sau đó chúng tôi sẽ liên lạc với quý đồng hương để bố trí thời gian và địa điểm để làm. Thường thì làm Fibroscan ở các phòng khám tại Inala, Sunnybank, Inala HUB hay tại văn phòng ECCQ tại West End. Chúng tôi cố gắng mở rộng địa bàn hoạt động nhiều phòng khám hơn nữa. Ở Gold Coast hoặc là ở Sunshine Coast hoặc thậm chí xa hơn như Toowoomba để phục vụ tốt hơn cho quý đồng hương. Thời gian thì rất linh động.
Hiện nay cái máy fibroscan gan của ECCQ đã được nâng cấp lên, được kiểm tra thêm chức năng gan nhiễm mỡ. Nếu quý đồng hương mà mắc viêm gan siêu vi B hoặc C thì khi làm fibroscan cái máy này có thể kiểm tra được tình trạng gan nhiễm mỡ của mình.
Hưng Việt: Thưa anh Tâm theo chỗ chúng tôi được biết thì ngày 28/7 là ngày Viêm Gan thế giới và đúng ngày 30/7 thì có tổ chức ngày Viêm gan thế giới ở Toowoomba thì xin anh có thể vui lòng giải thích thêm về sinh hoạt của ngày Viêm gan thế giới này hay không ạ?
Tâm Đỗ: Dạ vào sáng thứ Bảy ngày 30/7/2022 thì ECCQ sẽ tổ chức một diễn đàn đa văn hóa kỷ niệm ngày Viêm gan thế giới mở rộng cho toàn bộ cộng đồng các sắc tộc thiểu số ở Queensland. Sẽ có nhiều hoạt động diễn ra bao gồm những cập nhật những thông tin về viêm gan. Sẽ có những người positive tới và nói chuyện chia sẻ và có những câu hỏi trả lời có phát quà phần thưởng. Tại diễn đàn này sẽ cung cấp buổi ăn trưa nhẹ, và trà, cafe cho người tới tham dự. Thì nhân cơ hội này chúng tôi mong muốn quý đồng hương nếu mà có thời gian tới Toowoomba và liên hệ với lại chúng tôi để tham dự hội thảo đa văn hóa nhân ngày Viêm gan thế giới này.
Mỹ Dung: Dạ cuối cùng thì anh Tâm còn điều gì muốn chia sẻ với thính giả của chúng ta không?
Tâm Đỗ: Dạ nhân cơ hội này Tâm muốn quý đồng hương nếu mà có những câu hỏi, thắc mắc về bệnh viêm gan siêu vi hoặc là STI’s hoặc là HIV thì đừng có ngần ngại gọi cho Tâm theo số 0428 223 052 thì mọi thông tin hoàn toàn bảo mật. Tâm sẽ cố gắng hết sức trả lời trong phạm vi của Tâm.
Nhân cơ hội này Tâm xin chân thành cảm ơn chú Việt, chị Mỹ Dung và ban Việt ngữ đài SBS và quý thính giả đã bỏ thời gian lắng nghe. Chân thành cảm ơn.
Hưng Việt: Dạ thay mặt cho cô Mỹ Dung và thính giả của đài SBS, chúng tôi chân thành cảm ơn anh Tâm Đỗ rất là nhiều đã dành thời giờ quý báu trong công việc của anh để cho chúng tôi cuộc mạn đàm rất là hữu ích ngày hôm nay. Những thông tin rất là cần thiết cho đồng hương để chăm sóc cho sức khỏe của họ. Xin cám ơn anh Tâm.
Mỹ Dung: Dạ xin cảm ơn anh Tâm rất nhiều.
Nếu quý vị có yêu cầu hoặc cần biết thêm chi tiết, xin liên lạc anh Tâm Đỗ qua số 0428 223 052
Mời vào phần audio để nghe toàn bộ nội dung
