Queen Elizabeth with one of her corgi dogs in 1952, the year she became Queen.

This article is more than 2 years old

Obituary

Cuộc đời đầy ý thức trách nhiệm phụng sự và kiên định của Nữ hoàng Elizabeth II

Lên ngôi rất đột ngột và bất ngờ, nhưng Nữ hoàng Elizabeth Đệ nhị, người vừa băng hà ở tuổi 96, đã đảm nhận vai trò này với tinh thần trách nhiệm cao trong suốt cuộc đời, trở thành vị quân vương trị vì lâu nhất trong lịch sử nước Anh.

Published 9 September 2022 12:13pm

Presented by Trinh Nguyen

Source: SBS

Image: Queen Elizabeth at Balmoral Castle with one of her corgis in 1952. (SBS / Bettmann/Bettmann Archive)

Sinh ngày 26 tháng Tư năm 1926, Elizabeth là con đầu lòng của Albert, Công tước xứ York (con trai thứ hai của Vua George V) và Elizabeth Bowes-Lyon.

Elizabeth rất gần gũi với cha và ông nội là Vua George V.

Bà và em gái, Margaret Rose (sinh năm 1930), được dạy dỗ tại nhà, lớn lên trong môi trường gia đình thương yêu. Hồ sơ ghi lại, Nữ hoàng Elizabeth II khi còn là một bé gái đã giỏi ngôn ngữ và ham thích nghiên cứu lịch sử hiến pháp.

Một loạt các sự kiện hỗn loạn đã đặt bà trên con đường đến với ngai vàng, nhưng dường như không ai thấy trước ngai vàng ở đường chân trời khi bà lần đầu tiên bước chân vào cuộc đời hoạt động cho xã hội khi còn là một thiếu nữ trong Đệ nhị Thế chiến.

Bà phục vụ trong Lực lượng Hỗ trợ mặt đất (ATS), học làm tài xế xe tải và thợ cơ khí.

Princess Elizabeth behind the wheel of a truck in 1945.

Princess Elizabeth driving an ambulance during her wartime service in the A.T.S. (Auxiliary Territorial Service), 10th April 1945. Credit: Bryn Colton/Getty Images

Tình yêu và đau lòng

Năm 1936, cha của Elizabeth miễn cưỡng trở thành Vua George VI khi người chú David của bà, Vua Edward VIII, từ ngôi theo tiếng gọi của tình yêu với bà Wallis Simpson, một người Mỹ đã hai lần ly hôn.

Khi còn là một thiếu niên, Elizabeth đã gặp người anh em họ ba đời của bà, Hoàng tử Philip của Hy Lạp và Đan Mạch.

Năm 1939, công chúa Elizabeth 13 tuổi cùng em gái Margaret đi theo Vua và Hoàng hậu đến Trường Hải quân Hoàng gia ở Dartmouth, có sự tháp tùng của Hoàng tử Philip. Họ bắt đầu trao đổi thư từ.

Tình cảm của họ gặp trở ngại. Vua George VI không muốn con gái mà ông yêu quý, và Philip phải vượt qua thành kiến của giới quý tộc không chấp nhận nguồn gốc ngoại quốc của ông.

Vào năm 1947, sau gần một thập niên thư từ qua lại, tình yêu của họ đã chiến thắng. Hai người kết hôn tại Westminster Abbey. Công chúa Elizabeth 21 tuổi và Hoàng tử Philip 25 tuổi.

Princess Elizabeth and Prince Philip wave from the balcony of Buckingham Palace, London, on their wedding day in 1947. Credit: Keystone/Getty Images

Sau khi kết hôn, Hoàng tế Philip trở thành Công tước xứ Edinburgh và tiếp tục phục vụ trong hải quân. Họ đã có một cuộc sống tương đối bình thường trong thời gian ngắn khi ông làm việc ở Malta.

Hai đứa con của họ, Hoàng tử Charles (1948) giờ là Vua Charles III và Công chúa Anne (1950), đều ra đời trước chuyến thăm Kenya, New Zealand và Úc vào năm 1952. Và sau đó mọi thứ đã qua một trật tự khác.

Cha của bà, Vua George VI, đột ngột qua đời ở tuổi 56 và Công chúa Elizabeth, 25 tuổi, trở thành người kế vị ngai vàng.

Queen Elizabeth descends steps of aeroplane in 1952.

Elizabeth returns to London from Kenya as Queen on 7 February 1952 following the death of her father King George VI. Credit: Keystone/Getty Images

Elizabeth nghe tin cha mất khi đang ở Kenya và ngay lập tức quay lại London.

Đó là một chuyến hồi hương vội vã và đau lòng đối với một phụ nữ trẻ giờ đã là Nữ hoàng.

Nữ hoàng của Khối thịnh vượng chung

Sau nhiều tháng chuẩn bị tỉ mỉ, ngày 2 tháng Sáu năm 1953, Nữ hoàng Elizabeth II đăng quang tại Tu viện Westminster.

Hàng triệu người Anh quây quần quanh tivi theo dõi Nữ hoàng Elizabeth II tuyên thệ, mở đầu cho thời đại Elizabeth.

Queen Elizabeth II sitting on the throne and wearing a crown during her coronation in 1953.

Queen Elizabeth II during her coronation at Westminster Abbey in 1953. Credit: Hulton Archive/Getty Images

Năm sau, Nữ hoàng và Hoàng tế Philip đã dành sáu tháng để đi vòng quanh thế giới.

Bà là đương kim quốc vương đầu tiên của Anh đến thăm Úc, chuyến thăm đầu tiên trong số 16 chuyến thăm đến đất nước này.

Ước tính có khoảng 3/4 dân số Úc thời đó, gần chín triệu người Úc đã xuống đường để nhìn thấy Nữ hoàng.

Queen Elizabeth II and Prince Philip in open-top car wave to crowds on George St, Sydney, in 1954.

Britain's Queen Elizabeth II and Prince Philip drive past cheering crowds on Sydney's George St in 1954. Source: AP / AP

Nữ hoàng sau đó có thêm hai người con là Andrew (1960) và Edward (1964) và trở thành bậc quân vương trị vì đi thăm viếng nhiều nhất trong lịch sử, đặt chân đến mọi lục địa trên trái đất.

Nếu không đi thăm viếng, bà sẽ tiếp đón các nhà lãnh đạo thế giới tại Điện Buckingham, bao gồm cả tại những bữa yến tiệc xa hoa của quốc gia.

Queen Elizabeth II, Prince Philip and their young family on a rug on the grounds of Balmoral Castle.

Baby Prince Andrew perches on Prince Philip's lap during a picnic on the grounds of Balmoral Castle. Also pictured are Queen Elizabeth, Prince Charles, and Princess Anne. Credit: Bettmann/Bettmann Archive

Ba mươi ngàn người khách mỗi năm, bao gồm cả công dân Khối Thịnh Vượng Chung, cũng được mời đến một loạt các bữa tiệc đặc biệt trong vườn.

Nữ hoàng là người bảo trợ cho hơn 600 tổ chức từ thiện, bao gồm các tổ chức quân sự, y tế và bảo vệ động vật. Thông điệp chính từ Nữ hoàng luôn là sự giúp đỡ và tương trợ.

Queen Elizabeth II (left) with US President Joe Biden (right).

The Queen with US President Joe Biden at Windsor Castle in June 2021. Credit: Pool/Samir Hussein/WireImage

"Tôi thường cảm thấy mình được tiếp sức mạnh từ việc gặp gỡ những người bình thường làm những điều phi thường: tình nguyện viên, người chăm sóc, người tổ chức cộng đồng, và những người hàng xóm tốt bụng; những anh hùng thầm lặng với sự cống hiến thầm lặng khiến họ trở nên đặc biệt," Nữ hoàng nói trong một thông điệp Giáng Sinh.

Tôi thường cảm thấy mình được tiếp sức mạnh từ việc gặp gỡ những người bình thường làm những điều phi thường
Queen Elizabeth II, 2016

Trong suốt thời gian trị vì của mình, Nữ hoàng đã trao tặng danh hiệu danh dự cho hàng ngàn người, từ Thành viên Đế quốc Anh (MBE) đến Đại Hiệp sĩ Đế quốc Anh (GBE).

Từ cuộc diễn hành Trooping the Colour ở Royal Ascot hàng năm, mọi người ở mọi lứa tuổi đều chấp nhận chế độ quân chủ dưới triều đại của Nữ hoàng Elizabeth II, nhưng sự nổi tiếng của bà đã được kiểm chứng vào năm 1997.

Queen Elizabeth places a sword on the shoulder of Captain Thomas Moore to make him a knight.

The Queen knights 100-year-old Captain Thomas Moore after he raised millions of pounds for health care services during the height of the COVID-19 pandemic. Credit: Pool/Max Mumby/Getty Images

Những mối quan hệ gia đình

Tháng Tám năm 1997, sự ra đi của Công nương Diana ở tuổi 36 trong một vụ tai nạn xe hơi tại Paris đã chứng kiến sự tiếc thương vô cùng của công chúng Anh. Nhưng công chúng đã không nhìn thấy Nữ hoàng trong năm ngày.

Sau sự phản đối kịch liệt của công chúng, bà đã có bài nói chuyện toàn quốc để bày tỏ tự tiếc thương người con dâu của mình.

(left to right) Prince Charles, Prince Harry and Prince William examine floral tributes left outside Kensington Palace following the death of Princess Diana in 1997. Credit: Anwar Hussein/WireImage

Thành viên Hoàng gia Anh tiếp tục mở rộng, đàn cháu chắt của bà ngày càng lớn.

Members of the British Royal Family, including the Queen, stand on a balcony at Buckingham Palace in London.

Members of the royal family watch the Trooping the Colour parade from the Buckingham Palace balcony in 2017. Credit: James Devaney/WireImage

Nhưng sự thay đổi trong gia đình đã mở ra một sự phát triển bất ngờ. Hoàng tử Harry cùng với vợ Meghan Markle đã rút lui khỏi nhiệm vụ cấp cao và sau đó công khai những cáo buộc về phân biệt sắc tộc trong gia đình hoàng gia.

Nữ hoàng được cho là bị tổn thương sâu sắc, nhưng Hoàng tử Harry đã nói rõ mối quan hệ của ông với bà nội của mình rất bền chặt.

Trong suốt cuộc đời, sự cống hiến của Nữ hoàng cho gia đình và Khối thịnh vượng chung là vững chãi, ngay cả trong những ngày đầu khó khăn của đại dịch COVID-19.

Bà bị buộc phải sống cách ly với chồng trong Lâu đài Windsor nhưng vẫn xuất hiện trước công chúng, trong một lần xuất hiện hiếm hoi qua truyền hình, trấn an và truyền hy vọng.

Four people looking up to watch a plane flypast from a balcony

The Queen with Meghan, Duchess of Sussex, Prince Harry, Duke of Sussex, Prince William Duke of Cambridge and Catherine, Duchess of Cambridge in 2018. Source: Getty / WPA Pool

"Chúng ta cùng nhau giải quyết căn bệnh này, và tôi muốn trấn an quý vị rằng nếu chúng ta đoàn kết và kiên quyết thì chúng ta sẽ vượt qua được," bà nói.

"Tôi hy vọng trong những năm tới mọi người sẽ có thể tự hào về cách chúng ta phản ứng với thử thách này. Và những thế hệ sau của chúng ta sẽ nói những người Anh của thế hệ này cũng mạnh mẽ như bất kỳ ai."

Khi số tử vong trong đại dịch ở Anh tăng vọt, Nữ hoàng đã trải qua một sự mất mát cá nhân sâu sắc khi người chồng đã chung sống 73 năm của bà qua đời, khi chỉ còn thiếu 2 năm nữa là kỷ niệm 100 năm ngày sinh của ông.

Các hạn chế COVID-19 có nghĩa là tang lễ của Hoàng tế Philip diễn ra như ý muốn của ông, không quá phô trương hay nghi thức.

Queen Elizabeth sits alone in a church pew at the funeral of her husband, Prince Philip

Queen Elizabeth at the funeral of her husband, Prince Philip, at St George's Chapel, Windsor Castle, on 17 April 2021. Credit: WPA Pool/Getty Images

Vì các quy định của chính phủ, người ta thấy Nữ hoàng ngồi một mình trong tang lễ, một hình ảnh như hàng ngàn gia đình khác có tang lễ những ngày đó, những người buộc phải thương tiếc những người thân yêu theo cách tương tự.

Nữ hoàng đã sớm trở lại làm việc, với các cuộc họp mặt gặp gỡ qua video từ Lâu đài Windsor, và chẳng bao lâu thì bà đã trở lại gặp các nhà lãnh đạo thế giới.

Queen Elizabeth (left) and Scott Morrison (right) stand chat in a room in Windsor Castle.

Queen Elizabeth II with then Australian Prime Minister Scott Morrison at Windsor Castle in June 2021. Credit: Steve Parsons/PA

Sau một thời gian ngắn nằm viện, Nữ hoàng đã xuất hiện phát biểu trước hội nghị thượng đỉnh về khí hậu COP26.

"Tất nhiên, lợi ích của những hành động như vậy sẽ không có ở đó để tất cả chúng ta ở đây hưởng thụ ngày hôm nay, không ai trong chúng ta sẽ sống mãi mãi,” bà nói.

"Nhưng chúng ta đang làm điều này không phải cho chính chúng ta mà cho con cái của chúng ta, cho cháu chắt chúng ta, và những thế hệ sau nữa."

Queen Elizabeth sits on a chair next to a table to give a video address to the COP climate conference in Glasgow in November, 2021.

The Queen delivers a video message to the COP climate conference in Glasgow in November, 2021. Ill health prevented her from attending in person. Credit: Handout/Buckingham Palace via Getty Imag

Sự vắng mặt của bà được cảm nhận một tuần sau đó, vào một trong những ngày quan trọng nhất trong lịch trình của bà. Lý do sức khỏe buộc bà phải hủy bỏ sự xuất hiện của mình tại Lễ Tưởng niệm Chủ nhật.

Năm 2022, Nữ hoàng Elizabeth II đã Kỷ niệm Đại lễ Bạch kim, đánh dấu cột mốc 70 năm trên ngai vàng. Bà là đấng quân vương Anh trị vì lâu nhất, vượt qua 63 năm trị vì của bà cố là Nữ hoàng Victoria.

Vào tháng Năm, bà đã không xuất hiện tại Lễ khai mạc Quốc hội và đọc bài phát biểu của Nữ hoàng vì "khó khăn trong việc di chuyển theo tuổi tác". Đây là lần đầu tiên kể từ năm 1963, bà không tham dự sự kiện này.

Nữ hoàng đã trao nhiệm vụ của mình tại buổi khai mạc cho Thái tử Charles và Hoàng tử William, với Thái tử Charles đọc bài phát biểu của bà và cùng Hoàng tử William khai mạc quốc hội.

Queen Elizabeth II on 2 June 2022 in London. Source: Getty / WPA Pool/Getty Images

Sức khỏe của bà suy giảm và tuần này bà đã hủy một cuộc họp qua mạng với các bộ trưởng cấp cao sau khi được các bác sĩ khuyên nên nghỉ ngơi.

Trong một thông báo sáng sớm thứ Sáu theo giờ Úc, Điện Buckingham xác nhận: "Nữ hoàng đã băng hà một cách bình yên tại Balmoral vào chiều nay". Nữ hoàng hưởng thọ 96 tuổi.

Con trai đầu lòng của bà, Thái tử Charles, hiện 73 tuổi, nghiễm nhiên trở thành vua của Vương quốc Anh và là nguyên thủ của 14 quốc gia khác thuộc Khối Thịnh Vượng Chung bao gồm cả Úc, Canada và New Zealand. Ông từ nay sẽ là King Charles III.