Txhob taw tes tsam hli hlais pob ntseg!

Waning and waxing crescent moon -Nousnou Iwasaki - Unsplash

Hli xiab -Nousnou Iwasaki Source: Unsplash

Get the SBS Audio app

Other ways to listen

Txog lub caij koom txoos xyoo tshiab Luna New Year 2022 lawm Hmoob ho muaj tej kab lis kev cai dab tsi cuam tshuam txog hli xiab hli nqeg, niam nkauj hnub txiv nraug hli, hu plig, sam sab, ua neeg ua yaig, ua tshoob, tau tub ki thiab vim li cas hli ho hlais pob ntseg? Muas Xwm Thoj uas yog Hmoob ib tug laus neeg thiab ib tug txiv neeb los tham raws li qhov nws paub rau sawv daws mloog. Peb sib cog soj qab mloog seb yog li cas tiag.


Cov ntsiab lub tseem ceeb:

  • Lub caij nyoog zoo thiab phem thaum yuav mus rau ib qho qhov twg
  • Keeb kwm vim li cas thiaj tsis pub taw tes rau hli nqeg
  • Caij nyoog zoo thiab phem rau kev cai dab qhua kab lis kev cai thiab khev kho mob nkeeg

Yuav xub pib tham txog kev mob nkeeg ua ntej tso. Yog tias nyob rau hnub xiab 5 ntawd es ho muaj ib tug laus xiam es coj mus faus rau hnub ntawd lawm no ces, yog lwm tus ho mus no ces yuav tsum tsis txhob mus rau hnub ntawd nawb. Txhob mus rau hnub xiab 5 lawm mas mus tsis tau nawb. Luag tej laus pheej tias tshooj, tshooj no ces yog yuav tsum txog rau xiab 6 pos, xiab 7 pos xiab yig ntawd no mas thiaj tsis tshooj mas thiaj faus tau no nawb. Coj mus faub tib hnub no ces cov tom qab ua neej tsis zoo puas yog? Tej xeeb leej xeeb ntxwv muaj mob muaj nkeeg los yog yus ua dab tsi kuj tsis tau. 

Hais txog nqe 2 - ib yam li ntawm yus ho yuav mus plob, yog yus mus rau lub caij phlu dub thaum sawv ntxov ntawd ces yus mus ces muaj ntsis sib loom. Ib yam li tias koj ntsia kuv zoo li ib tug tsov los yog ib tug dais ces koj yuav tsum tua kuv xwb. 

Hos yog hais tias wb ho mus rau lub caij zoo thaum tav su 2 moos - mus ces mus dawb mus zoo. Wb mus tsis muaj teeb meem dab tsi rau wb nawb. Qhov luag pheej tias tsis zoo mas zoo li no od!.

Hos yog hais txog qhov mus ua tshoob ua kos no mas vim hais tias peb yuav mus li xiav 5 rov xiab 6 no mas peb mus khub xwb nawb peb mus tsis tau tab nawb. Peb yog neej ces peb mus khub nawb, yog dab no mas thiaj mus khib nawb. Ces peb yog neej ces peb yuav tsum mus khub rov los khub xwb. Mus li xiab 5 rov xiab 6 ntawd yog khub ces zoo zoo nawb. Hos yog koj mus es ho mus tshooj ib hnub lawm es rov li xiab 7 ntawd ces tab lawm tsis zoo rau yus no nas. Ces nws tsis zoo nkauj. Hmoob txoj cai mus li ntawd nawb. Hmooj coj li poj yawm txwv txoob poj ua tseg yawm ua cia ib txheej dhau ib txheej li ntawd los, puag thaum ntuj tsim teb raug nkauj ntsuab nraug nab lawv los lawm.
Hos yog hais txog ntawm lub hli thiab lub hnub no mas - ib yam li tias ua neeg ua yaig no xav yom. Nyob li tej laus mas, ib yam li peb cov ua neeb no mas tej laus mas, tej laus ua neeb no mas - koj kho mas tej zaum koj mus raws lub hnub tsom lub hnub lub hli ntawd los tib yam li tus ntsuj ces nws zoo li nyob ntiaj teb no yus tej laus ces tsaus ntsaus ntuj ces tso lub hnub rau ces nws thiaj mus tsa tus ntsuj - raws seb lub hnub mus qaij li cas seb lub hli mus qaij li cas yuav mus poob li cas thiaj li mus tsa tau tus neeg ntawd rov los. Thiaj li mus coj tau tus ntsuj ntawd rov qab los mas thiaj zoo no nawb.

Yog hais txog qhov tias vim li cas lub hnub thiab lub hli ho zoo li ntawd no mas - kuv kuj tsis paub, tab sis raws li kuv pog thiab kuv yawg lawv qhia rau kuv tias: Thaud mas muaj nkauj ntsuab thiab nraug nab nkawv, mas niag yawg nyaum nyaum, niag yawg phem phem ces, ces lawv pheej nyiag cia nyab nce mus nyob saum nthab no nas...kom yawg txhob paub, yawg pheej deev nyab no od! Ces thiaj muab nyab mus zais saum nthab ces niag yawg thiaj tsis paub ces nyab thiaj mus nyob saum nthab. Ces thaum nyab dim zis nyab thiaj nqes los tso zis no ces yawg thiaj pom. Ces yawg thiaj hais tias ua li cas nyab ho nyob saum nthab? Ces thiaj tsis pub yawg mus tab sis ib tsam yawg tseem nce mus saum nthab thiab ces thiaj hais tias yog tias tseem nce mus thiab ces xob yuav tua hli yuav hlais pob ntseg nawb. Ces thiaj hais tias yog tseem mus ces xob yuav tua thiab hli yuav hlais pob ntseg. Ces tej laus thiaj hais tias - oh..hli xiab koj tus me nyuam taw tes rau lub hli ces muab quav qaib quav npua so nawb...so rau nawb, tsis so rau ces hli yuav hlais pob ntseg nawb. Ces qhov no mas hais dab neeg li no xwb. 

Tab sis thaum yus me nyuam yaus ntawd yus taw tes rau lub hli xiab, tag kis sawv los hli kuj hlais pob ntseg tiag no es nws ho puas ua li ntawd tiag thiab vim rau qhov zoo li thaum yus yog me nyuam yaus kiag los zoo li yus twg mag lawm thiab laid?  

Ib yam li hais tias koj mag no mas zoo li cov laus hais mas - yog yus mag no vim thaum koj taw tes kiag rau lub hli tsis muaj ib tug neeg hais kiag tias - oh koj taw tes rau lub hli no muab quav qaib quav npua pleev au no ces tsis hlais. Hos yog tias yus taw tsis muaj tus hais no ces hlais no mas. Thaud peb pog uas hlob Nchaiv Leej tus tub hu ua Keej ntawd hli twb hlais pob ntseg ib zaug thiab mos. Ces yeej muaj tiag tiag tsis yog lam tham xwb yom? Tsis yog lam tham rau qhov tias thaud Yias tus kwv hu ua Keej no ces yeej raug hli hlais pob ntseg tiag tiag thiab od. Thaum ntawd yus tseem yog me nyuam yaus tab sis yus yeej pom ib tug lawm thiab.

''Nag hmo pheej taw tes rau es niam no tsis muab quav qaib quav npua pleev rau thiaj li mag hli hlais pob ntseg.''
Koj yuav mus dab tsi los koj yuav tau xam nyas (xam caij nyoog) kom zoo zoo. Nyob li hais tias yog koj yuav mus muaj teeb meem dab tsi ces, koj saib ko taw qaib no ko taw qaib phem, ua ciav tawm tov yog rau theem tob ces tej zaum koj mus ntsib nyas phlu dub ces tej zaum lauv (tsheb) ho sib nraus lau, koj nqa phom kuv nqa phom ho sib loom ho sib tua po! Koj saub kuv yog nkaus ib tug kauv ces koj tua kiag xwb, tab sis thaum kawg kuv yog ib tug neeg tab sis koj tua yuam kev rau kuv. Thaum no ces nplooj nkaus qhov muag lawm no nas.

Tab sis phaum hluas tam sim no ho tsis paub saib caij nyoog lawm ne yuav ua li cas? 

Tam sim no tsis paub lawm ces thiaj hais tias - ib yam li kuv tuaj hu plig hauv lawv tsev neeg pos? Yog tias qhov twg kuv hais tau rau nej hais tias taw qaib phem li no nej tsav tsheb xyuam xim li no li no. Hos yog zoo li lub caij no cov hluas tsis paub ces txawm nyas phlu dub tsis phlu dub los yuav mus tsis nav thwv kiag li lawm no ces kuj tsis ua li cas thiab yog tsis paub kiag.  

Cov laus no mas lawv yeej saib nyas mas saib nyas mus tiag tiag od!  Cov laus thaum saib nyas zoo zoo mam li mus no mas mus ces tau suav nqaij tau nqaij ris los tev ntag hos. Nws yeej zoo li ntawd mos. 

Hais txog ntawm kab mob kev nkeeg peb ua neeb ua yaig no los peb tsuas tias - yuav pom ib tug dab luag phw luaj twg nawb. Kuv mas kuv yeej hais ncaj tias - lub yeej koob yee huam xwb. Koj kom kuv tuaj kho koj tus me nyuam no los,  tuaj kho koj tus me nyuam no los, kuv tuaj txog los lub yeej koob yeej huam xwb, kuv tuaj txog koj kib tau paj hmoo tas, kuv txheev kuam -oh nws mus lum nws mua qaug li cas los khub kuam qhia tias nws qaug rau qhov no lawm. Nws mus pw li no lawm, nws mus pw rau kev ploj kev tuag li no lawm los tus kuam tias mus nyob qhov ntawd. Ces yog tias koj muab tsiaj mus kho los hais tias kuv yuav npaum li cas, 2 com pos 3 com ntawv pos? Tso tus tsiaj ntawd mus teem es yuav mus tsa tus ntsuj ntawd rov qab los tau ces kuam qhib hlo ces kuam tias 2 kuam los yog 3 kuam qhib hlo ces yog tias kho tau no ces ncaj nraim mus kho no ces, kuv mus kho tas ces kuv tus xyw mus tsa tau koj tus me nyuam ntsuj los ces Oo lawm xwb thiab nawb. Tsis pom ib qho dab tsi nawb. 

Kuv li kuv yeej hais ncaj ncaj. Luag tej ua neeg mas luag yeej hais tias nim yuav pom ub pom no. Kuv yeej qhia ncaj tias lub yeej koob yeej huam xwb nawb.
Hu plig ned puas saib lub caij lub hli zoo thiab? 

Hu plig mas peb tuaj teb chaws no lawm ib txhia mas pheej lam tau lam hu. Pheej hu plig tsaus ntuj kuv tsis nyiam nawb. Yog koj tus me nyuam mos liab tiag tiag mas yuav tau hu sawv ntxov. Hu me nyuam plig no mas peb tuaj teb chaws no pheej tias lam hu tsaus ntuj. Yog tsis khoom es thiaj lam hu xwb, yog raws li kev coj noj coj ua ces hu sawv ntxov nkaus xwb thiaj zoo nawb. 

Thiab ua neeb, hais txog ua neeb ua yaig - yog koj teeb thaj ntxov kuv tuaj txog qeeb npaum li cas los 9 moo thiab 10 moo kuv nce thaj lawm mas kuv thiaj ua nawb. Nyob li koj tus plig, nyob li tus me nyuam ntawd tus plig tsis sawv koj txhob dhau 12 moo kuv thiaj ua. Yog tias dhau 12 moo lawm txawm kuv tuaj nyob koj lub tsev lawm los kuv tsis ua kuv yuav tsum tos kom txog 1 moo kuv mam ua. Kho thiaj zoo. Luag tias yeej koob koj thiaj yeej kuv thiaj huam cuag ncav cuag mas koj thiaj mus raws tau tus ntsuj ntawd thiaj zoo no nas.

Cov poj niam muaj me nyuam los sis yuav yug me nyuam ntawd ne puas xaiv lub caij uas tias yuav tsim nyog muaj me nyuam puas muaj feem cuam tshuam nrog rau tej poj niam uas muaj me nyuam lawm, puas muaj feem cuam tshuam dab tsi nrog lub hli?

Nyob li hais tias yog tus me nyuam ntawd, tuaj nyob teb chaw no kuaj ces tej zaum qhia tsis ncaj rau doctor ces thaum txog thaum ntawv ho tau tej zaum ho tsis tau txog twb tau lawm no mas tej zaum yus tsis paub meej ces yus tsis paub thiab no nawb. Rau qhov hais tias hu ua txiv neej no mas yog tau mas tus tub mas yeej los txooj xwb xwb li nawb. Hos yog tus ntxhais no mas nws yuav tsum los tab nkaus nkaus xwb nawb. Nws yuav tsum tsis los txooj li nawb. Rau qhov tias los saum ub los kuv yog tus tub mas kuv yuav tsum los ua khub rau neb xwb, hos yog kuv yog tus ntxhais mas yuav tsum los khib xwb.

Muab piv tias yog tam sim no kuv mob lau! no ces, ces kuv pib tau poj niam hnub no ces luag tej laus pheej tias yog yus pib tau poj niam hnub lawm ces kho tsis tshua nquag.  Hos yog poj niam ho chiv tau rau txiv neej hnub no los kuj kho nyuaj tib yam - nws zoo li ntawd nas. Yog thaum muaj mob muaj nkeeg los txiv neej txhob chiv poj niam hnub poj niam txhob chiv txiv neej hnub thiaj zoo rau sawv daws no nawb. Ua neeg kho los thiaj tau, muab tshuaj los thiaj ntxim, ua dab tsi los thiaj tau. Hos yog tias chiv rau poj niam hnub lawm ces kuv tuaj kho los kuv tsis qhia nej, tab sis tus neeg ntawd yuav nquag thiab tsis nquag los yog nws chiv rau poj niam hnub lawm ces qhov nws nquag yog 50 percent qhov nws tsis nquag yog 90 percent puas yog. Ces cov no ces yeej mus ntau nawb. Yeej mus ntau nawb. Hos yog tus poj niam ho chiv tau rau txiv neej hnub no los kho ces tej zaum los yeej tau thiab tab sis kuj qeg tshuaj qeg neeb. Tej zaum kho kho kuj kho tau muaj tej tus mas yeej kho tsis tau nawb.

Tuaj luag teb chaws no ces peb siv doctor txoj cai lawm ces peb tsis tshua nav thwm peb cov kev cai no lawm ces peb tsis tshua siv lawm. Hais txog peb tuaj teb chaws no ces peb yuav doctor lawm peb tej tshuaj peb tsis kov lawm nawb. 

Hmoob cov kev cai cuam tshuam txog lub caij nyoog lub hli xiab hli nqig ntawd tsuas muaj li ntawd lawm xwb los tseem tshuav dab tsi ntxiv thiab?

Ib yam tias yog koj yuav mus kom zoo no ces koj mus khub no ces, khub mas zoo dua. Koj mus xiab 5 ces mus xiab 5 koj txhob mus xiab 6 xiab 7 no ces tsis zoo lawm. Yog koj yuav mus ces mus li 15, 25. Peb cov ua neeb yaig no mas luag tsuas qhia li ntawd nkaus xwb.

Koj mus cov nyas no ces zoo nco ntsoov tias koj txhob mus nyas khub no xwb. Koj txhob mus nyas khib yog koj yog txiv neej, thaum sawv ntxov yog yus paub tias yus xoom xaim li ub li no ces txhob mus, tej zaum yog nyas phlu dub lawm txhob mus. Hos yog yus yuav mus es yus lub siab puv npo no ces mus kiag xwb no nas. Muaj ib qho ua yus lub siab lawm nas. 

 rau hnub zwj Teeb (Thursday) thaum 6 pm AEDT thiab hnub zwj Hnub  (Sunday) thaum 11 am AEDT los yog koom tau ntxiv ntawm ,, thiab  los yog download  kom koj mloog tau SBS Hmong.  


Share