Key Points
- CEO của Telegram Pavel Durov đã bị bắt tại Pháp.
- Telegram là một nền tảng nhắn tin được mã hóa có sức ảnh hưởng đặc biệt ở Nga.
- Pháp cho biết việc bắt giữ Durov là một phần của cuộc điều tra về tội phạm liên quan đến khiêu dâm trẻ em và gian lận.
Một công tố viên người Pháp cho biết CEO của ứng dụng nhắn tin Telegram, Pavel Durov, đã bị bắt giữ như một phần của cuộc điều tra tội phạm mạng.
Durov sinh ra ở Nga, đã nhập tịch thành công dân Pháp vào năm 2021, đang bị giam giữ tại Pháp sau khi bị bắt giữ vào thứ Bảy.
Cuộc điều tra liên quan đến các tội phạm liên quan đến giao dịch bất hợp pháp, khiêu dâm trẻ em, gian lận và từ chối cung cấp thông tin cho các nhà chức trách, công tố viên cho biết trong một thông cáo.
Telegram là gì?
Telegram là một ứng dụng nhắn tin và mạng xã hội phổ biến tương tự như WhatsApp. Ứng dụng này được Durov và anh trai Nikolai cho ra đời vào năm 2013.
Ứng dụng được mã hóa này, với gần một tỷ người dùng, đặc biệt có ảnh hưởng ở Nga, Ukraine và các nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ.
Telegram cũng phổ biến trong cộng đồng nói tiếng Việt — cả trong và ngoài nước Việt Nam.
Do bản chất được mã hóa và những hạn chế tối thiểu về nội dung, ứng dụng này đã bị cáo buộc là tạo điều kiện cho cả hoạt động tội phạm, lừa đảo, và được các tổ chức bạo lực — cũng như hoạt động ủng hộ dân chủ sử dụng.
Tổng thống Macron nói rằng việc bắt giữ là một phần của cuộc điều tra tư pháp
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết vào đầu ngày thứ Hai, giờ địa phương, rằng Durov đã bị bắt tại Pháp như một phần của cuộc điều tra tư pháp đang diễn ra, và không có động cơ chính trị nào trong đó.
Tuyên bố của ông Macron trên nền tảng X tương đương với xác nhận chính thức đầu tiên về vụ bắt giữ Durov, gần hai ngày kể từ khi Durov bị giam giữ tại phi trường Le Bourget bên ngoài Paris, ngay sau khi hạ cánh trên một chiếc phi cơ tư nhân từ Azerbaijan.
Việc thiếu xác nhận chính thức đã dẫn đến nhiều suy đoán về lý do đằng sau vụ giam giữ Durov những ngày trước.
Ông Macron cho biết ông đã đọc "thông tin sai lệch ở đây liên quan đến Pháp sau vụ bắt giữ Pavel Durov", đồng thời nói thêm rằng Pháp cam kết sâu sắc về quyền tự do ngôn luận.
"Việc bắt giữ chủ tịch Telegram trên lãnh thổ Pháp diễn ra như một phần của cuộc điều tra tư pháp đang diễn ra," ông Macron viết.
"Đây không phải là quyết định chính trị. Quyết định là của các thẩm phán".
Một phát ngôn nhân của cảnh sát Pháp nói với hãng thông tấn Reuters rằng Durov đang bị các văn phòng tội phạm mạng và gian lận điều tra vì không hợp tác về các sự việc phạm tội mạng và phạm tội tài chính trên Telegram.
Durov đang bị buộc tội hờ hững liên quan đến việc nền tảng này tạo điều kiện cho các tội phạm như vậy — bao gồm buôn bán ma túy và bóc lột trẻ em.
Phát ngôn nhân cho biết Durov vẫn đang bị giam giữ.
Telegram is an encrypted messaging platform with close to a billion users and is particularly influential in Russia, Ukraine and the republics of the former Soviet Union. Source: AAP / Jaap Arriens/Sipa USA
Pavel Durov là ai?
Durov, một tỷ phú 39 tuổi được ví von là "Mark Zuckerberg của Nga" có quốc tịch Pháp và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.
Sinh ra tại Nga vào năm 1984, ông rời khỏi đất nước này vào năm 2014 sau khi từ chối tuân thủ yêu cầu đóng cửa các cộng đồng đối lập trên nền tảng truyền thông xã hội VK của mình, nền tảng mà ông đã bán lại.
Tạp chí Forbes ước tính Durov có khối tài sản trị giá $15 tỷ rưỡi đô la Mỹ (tương đương 22,9 tỷ đô la Úc).
Hồi tháng Tư 2024, Durov cho biết một số chính phủ đã tìm cách gây sức ép với ông nhưng Telegram vẫn nên là một nền tảng trung lập chứ không phải là "một bên tham gia vào địa chính trị".
Durov đã có được hộ chiếu Pháp vào năm 2021 thông qua một thủ tục đặc biệt dành cho những người ngoại quốc có địa vị cao, miễn trừ cho họ các yêu cầu pháp lý thông thường, bao gồm cả việc đã sống ở Pháp này ít nhất năm năm.
Telegram nói gì về vụ bắt giữ Durov?
Telegram không đưa ra thông tin chi tiết về vụ bắt giữ nhưng cho biết công ty có trụ sở tại Dubai này tuân thủ luật pháp của Liên minh châu Âu và việc kiểm duyệt của công ty này "nằm trong tiêu chuẩn của ngành và liên tục được cải thiện".
"Giám đốc điều hành của Telegram, Pavel Durov, không có gì phải che giấu và thường xuyên đi công tác ở châu Âu," Telegram cho biết trong một thông cáo.
"Thật vô lý khi tuyên bố rằng một nền tảng hoặc chủ sở hữu của nền tảng đó phải chịu trách nhiệm về việc lạm dụng nền tảng đó."
Telegram trong cộng đồng người nói tiếng Việt
Theo thống kê của DataReportal, đầu năm 2024 có khoảng 32,6% người dùng Internet ở Việt nam (từ 16 – 63 tuổi) sử dụng nền tảng Telegram. Tỷ lệ này đã tăng dần từ 27.4% của năm 2022. Theo số liệu này, đồng nghĩa rằng, cứ 10 người dùng Internet ở Việt Nam thì có 3 người có tài khoản Telegram.
Như vậy Telegram đang là ứng dụng nhắn tin, gọi điện video, chia sẻ file đa nền tảng được người dùng tại Việt Nam ưa chuộng — chỉ sau Zalo. Từ đó, thân nhân của họ, một lượng không nhỏ người Việt ở hải ngoại, cũng sử dụng Telegram để trò chuyện, giữ liên lạc.
Kẻ lừa đảo thường bắt đầu từ những nền tảng khác, mời "nạn nhân tương lai" cài đặt ứng dụng Telegram, chuyển cuộc trò chuyện qua nền tảng này, và bắt đầu hành trình lừa đảo tại đây.
Một số hình thức lừa đảo phổ biến nhất trên Telegram hiện nay là tạo nhóm (group) tạo kênh (channel) và tạo bot để kiếm tiền, giả mạo nhà cung cấp dịch vụ — đây là phương thức lừa đảo khá phổ biến.
Giao diện dễ sử dụng và những tính năng như dễ thay hình đổi dạng, xóa hẳn dấu vết, và miễn phí... khiến Telegram là nền tảng được những kẻ lừa đảo yêu thích. Credit: Telegram / Screenshot Telegram app on mobile phone
Telegram — "Thiên đường" của tội phạm
Telegram miễn phí, không bị kiểm duyệt, tin nhắn mã hoá đầu cuối, dễ dàng xoá lịch sử trò chuyện cả hai chiều và đổi tên nhiều lần, dễ dàng hoán đổi giữa các tài khoản… khiến ứng dụng nhắn tin này trở thành thiên đường cho bọn tội phạm và những kẻ lừa đảo ở bất cứ đâu.
Với Telegram, người dùng có thể đổi tên nhiều lần mà không bị ứng dụng yêu cầu xác minh.
Kẻ lừa đảo sẽ đổi tên trên Telegram thường xuyên, đồng thời thay đổi hình ảnh đại diện để chat với nạn nhân. Nạn nhân, dù đã từng nhắn tin với kẻ lừa đảo, cũng không hay biết, tưởng mình đang nhắn tin với một người khác.
Đồng thời, Telegram cho phép người gửi xóa được hết các tin nhắn trò chuyện của cả người nhận, trong khi các ứng dụng khác chỉ xóa được ở phía người gửi.
Với tính năng xóa dữ liệu hai chiều, kẻ lừa đảo không cần tạo tài khoản mới — không cần tốn thời gian. Mỗi lần muốn làm nhiệm vụ kiếm tiền, nạn nhân lại được kết nối với một người mới qua ứng dụng Telegram — nhưng thực ra chỉ là một người từ đầu đến cuối.
Cứ sau mỗi lần lừa thành công hoặc kết thúc một phiên trò chuyện, kẻ lừa đảo sẽ đổi tên và hình đại diện khác để tiếp tục đi lừa đảo, nên rất khó xác định và không thể truy ra kẻ lừa đảo.
Một tính năng "tuyệt vời" khác, việc chuyển đổi giữa các tài khoản khác nhau dễ dàng, nhanh chóng trên ứng dụng Telegram (trong khi các ứng dụng khác phải mất thời gian). Điều này giúp kẻ lừa đảo có thể tạo ra nhiều tài khoản bằng nhiều số điện thoại rác, rồi đóng vai nhiều người tiếp cận hay người cùng tham gia nhóm, tạo ra một "tập thể" để làm nạn nhân tin tưởng và cuối cùng là bị lừa đảo.
