Canberra nasıl başkent oldu?

Avustralya Federasyonu oluşturulurken başkent Sydney seçilse, Victoria; Melbourne seçilse, NSW federasyonda yer almazdı. Bu iki kent arasındaki rekabet nedeniyle başkentin üçüncü bir yer olmasına karar verildi. Milletvekilleri ve bürokratlar “gevşemesin” diye, Avustralya’nın başkenti nispeten soğuk bir yere, Canberra’ya kuruldu.

Australian parliament

Avustralya Federal Parlamentosu Source: Wiki Commons

Avustralya’nın en büyük iki kenti, Sydney ve Melbourne arasındaki rekabetin tarihi eskilere dayanır. Avustralya, 1901 yılında kendi başına koloniler olmaktan çıkıp bir federasyon çatısı altında birleşme kararı alınca, Sydney – Melbourne rekabeti, ülkenin federal başkentinin neresi olacağı kararı verilirken de gündeme geldi. Birleşik Avustralya’nın en önemli şartlarından biri, bu yeni oluşumda Sydney ve Melbourne’un eşit şartlarda bulunmasıydı. Ulusal başkentin bu iki kent dışında, üçüncü bir yer olmasına karar verildi. Anayasaya geçici bir madde konarak, başkentin NSW Eyaleti sınırları içinde kurulması, ama seçilecek yerin Sydney’e 160 km’den daha yakın olmaması karara bağlandı. Başkentin ayrıca, insanların soğuk havada daha iyi çalışacağı inancıyla, nispeten soğuk bir yere kurulması da öngörüldü. Kararın ardından, başkent kurulması için 1902 yılında uygun yer arayışı başladı. Federal Parlamento, başkent oluşturulup parlamento inşa edilene kadar, Victoria Parlamentosu’nda toplanacaktı.
Naming of Canberra ceremony
Canberra'ya isim verme töreni. 12 Mart 1913 National Library of Australia, vn4503893 Source: National Library of Australia
Başkent kurulabilecek, aralarında Bathurst, Bombala, Dalgety, Orange, Tumut ve Albury’nin de bulunduğu 35 yer belirlendi. Başkentin yeri, 1908 yılında Canberra bölgesi olarak kararlaştırıldı ve kentin kurulması için çalışmalar başladı. Kentin planlanması için 1912 yılında uluslararası bir yarışma açıldı. Yarışmayı Amerikalı mimar Walter Burley Griffin kazandı. Canberra’nın inşasına 1913 yılında başlandı. Birinci Dünya savaşı başlayınca Canberra’da parlamento binası planlaması sekteye uğradı. Hükümet, 1921 yılında geçici bir parlamento binası yapılmasına karar verdi. 1927 yılında açılan bu bina geçici olmasına karşın 61 yıl hizmet verdi.
Yeni Avustralya Parlamentosu 1988 yılında hizmete girdi. Aynı anda 5 bin kişinin çalışmasına uygun, 200 yıl hizmet verecek şekilde planlandı. Capitol Hill’de, tepenin içine yapılan bina inşaatı için, alandan 125 bin kamyon, 1 milyon metreküp toprak ve taş çıkarıldı. Parlamento binası yapımı için harcanan çimentoyla 25 Opera House inşa edilebileceği hesaplandı. 150 milletvekili bulunan Temsilciler Meclisi salonu 240 milletvekiline, şu anda 76 üyesi bulunan Senato salonu da 120 senatöre ev sahipliği yapabilecek şekilde planlandı.
Nick
Nick Pitsas Source: Nick Pitsas
Parlamento'da milletvekillerine zamanı hatırlatması için 2 bin 700 saat bulunur. Binada 4 bin 500 oda vardır. Parlamentonun tepesindeki bayrak direği 81 metre yüksekliktedir. İki katlı otobüs büyüklüğünde dev (12.8 m X 6.4 m) Avustralya bayrağı asılan bu direk için 14 bayrak hazır tutulur. Bu bayraklar sırayla direğe çekilir ve 4 ila 6 hafta gönderde kalır. Yırtılan, eskiyen bayraklar saklanmaz ya da kimseye verilmez, imha edilir. Üçayaklı bayrak direği 220 ton ağırlığındadır.

Avustralya Federal Parlamentosu’nun mimarı Romaldo Giurgola, Mayıs 2016’da 95 yaşında Canberra’da öldü.

Share
Published 19 May 2016 4:25pm
Updated 2 June 2016 3:32pm
By Ismail Kayhan


Share this with family and friends