Sınır Savaşları: Genel bakış
Avustralya’nın Sınır Savaşları (Australian Frontier Wars) İngiliz kuvvetlerinin Avustralya kıyılarına yanaştığı 1788 yılından 1934’e kadar devam etti. Bu süre içinde kaç Avustralya yerlisinin öldürüldüğü, tarihçiler arasında bile bir tartışma konusu.
Bazılarına göre yaklaşık 20 bin Avustralya yerlisi ve iki bin ila iki bin beş yüz Avrupalı öldürüldü.
Tarihçi Henry Reynolds ise 2013 tarihli Forgetten War (Unutulan Savaş) adlı kitabında 30 bin Avustralya yerlisi ve beş bin kadar da Avrupalının öldüğünü tahmin etti. 2014 Queensland Üniversitesi’nden iki araştırmacı, sadece Queensland eyaletinde nin öldüğünü belirttiler.
, Aborijin halkına yönelik saldırıların sayısının 1824’te yirmiden 1830’da 259’a yükseldiğini söylüyor.
1788’de Büyük Britanya’dan Kaptan Thomas Cook Avustralya kıyılarına ilk geldiğinde kıtada 750 bin kadar Avustralya yerlisinin yaşadığı düşünülüyor. 1788 ile 1900 arasında Avustralya’daki yerli nüfusu yüzde 90 azaldı. Aşağıda bu dönemde Avustralya’da Avrupalıların yerleşimiyle beraber gerçekleşen çok sayıda katliamın öne çıkan birkaç tanesini özetliyoruz.
Avrupa’dan gelen hastalıklar
Yerleşimcilerin getirdiği hastalıklardan dolayı çok sayıda Aborijin hayatını kaybetti. Çiçek gibi hastalıkların yerli toplumu içinde yayılmasının özellikle teşvik edildiğine dair tartışmalar hala devam ediyor. New South Wales, Victora ve Queensland’deki yerli nüfus içinde engelsiz bir şekilde yayılan çiçek çok sayıda Aborijinin ölmesine neden oldu. Grip, kızamık, tüberküloz ve cinsel yolla bulaşan hastalıklar da pek çok yerli toplumun belini kırdı bu dönemde.
Tazmanya’nın Siyah Savaşı
A map of massacres across Australia during the Frontier Wars, created by the University of Newcastle. Source: University of Newcastle.
Tarihçi ’e göre yaklaşık bin kişinin öldüğü bu savaşta, geniş oranda kültürel ve tarihsel yıkım da yaşandı. Uzmana göre bu çatışmalar, dünya tarihinde teknolojik ve kültürel olarak en farklı insan grubu arasındaki savaştı. Ölüm sayısının de çok daha fazla olabileceğini söylüyor.
Batı Avustralya’daki Pinjarra Katliamı
Vali ’in yönetiminde bir birlik 1834 yılında Batı Avustralya’nın güneyindeki Peel bölgesinde Pinjarra olaran bilinen yerde 15 ila 30 Avustralya yerlisi öldürdü. Edward Barron ve asker Hugh Nesbit’in Binjareb kabile üyeleriyle beraber başka bir yerleşimci olan Thomas Peel’e bir at almak için gittiler. Yolda bölgenin yerlilerinin saldırısına uğradılar. Barron kurtuldu ancak Nesbitt hayatını kaybetti.
Vali Stirling’in yönetiminde bir askeri birlik, Nesbitt’in ölümünden sorumlu olduğunu düşündüğü bir gruba denk gelince saldırıya geçti.Stirlinh 15 Binjareb üyesinin öldürüldüğünü belirtirken bazıları ölü sayısının 20 hatta 30 olabileceğini söylüyor.
NSW’deki Appin Katliamı
17 Nisan 1816’da New South Wales’İn Appin bölgesinde 14 Dharawal insanının öldürüldüğü kayda geçti. Campbelltown ve Airds Historical Society Inc’e göre, çok daha yüksekti.
NSW Valisi Macquarie 1814’te, şimdi Sydney’de Campbelltown olarak bilinen bölgeye askeri birliklerin konuşlanması emrini verdi. İki yıl sonra, kuraklık yüzünden bölgedeki yerli ve yerli olmayan nüfus arasında gerilim artarken, yakınlardaki dağlardan gelen gıda ve su için gelen Gandangara halkı da kıvılcımın çakmasına neden oldu. Bazı Avrupalı yerleşimciler öldü.
Vali Macquarie tepki olarak, hapse atılacak “saldırgan yerlilerin” listesini yayınladı ve kaşrı çıkanların asılması emrini verdi.
Bölgedeki askeri birliğin Aborijin erkeleri katledip kadın ve çocukları da atları ve at arabaları ile ezdikleri belirtiliyor. Kurbanların Dharawal mı yoksa Gandangara kabilesinden mi olduğu bilinmiyor.
Frontier conflicts took place across the nation. Source: Supplied
Coniston Katliamı
Kuzey Bölgesi’ndeki 1928’de gerçekleşen Coniston Katliamı Avrupalıların Sınır Savaşları döneminde işlediği son toplu katliamlardan. Avrupalı dingo avcısı Fred Brooks’un cinayeti olarak öne çıkıyor. Aborijin Padygar ve Arkikra cinayet suçlamasıyla tutuklanıp yargılanmış Kamalyarrpa Japanangka’nın suçsuz bulunmuşlardı.
Atlı polis George Murray, polis memurları ve sivillerden oluşan gruplarla sonrası aylarda 60’tan fazla Anmatyerre, Kaytetye ve Warlpiri erkek, kadın ve çocuğu öldürdü.
En çok etkilenen toplumlar Queensland’de
Kilcoy ve Whiteside zehirlenmeleri
Yerli toplumlara içinde striknin olan un dağıtıldı. Kilcoy ve Whiteside zehirlenmeleri olarak bilinen olaylarda 150 kadar insan öldü. 70 kadarı 1842’de South Burnett’teki Kilcoy bölgesinde, bir 70 dahası da 1847’de, Brisbane yakınlarındaki Whiteside’da öldü.
Hornet Bank
1857’de Avrupalı yerleşimci William Fraser’ın yerli toplumundan 12 kişiyi öldürmesine karşı misilleme yapan yerli gruplar, Queensland’eki Dawson Nehri yakınlarındaki Hawkwood İstasyonu’nda sekizi Fraser’in ailesinden toplam 11 kişiyi öldürdü.
İntikam isteyen WilliamFraser’ın, hayvancılık yapan Thomas Lodge Murray-Prior, polis ve yasadışı Avrupalı yerleşimcilerle beraber 300 kadar Aborijin toplum üyesini Yerli araştırmacı Eva Fesl, kitabı Conned’da ölü sayısının 500 kadar olduğunu belirtir.
Skull Hole Katliamı
"Skull Hole" veya Mistake Irmağı katliamı, 1800’lü yılların sonuna doğru, Winton böglesindeki Bladensburg İstasyonu’nda meydana geldi. Yaklaşık 200 kadar Aborijinin ölümüne neden olduğuğu tahmin ediliyor.
Katliamın, Avrupalı bir kişinin cinayetini araştıran Winton Polis İstasyonu’ndan Çavuş Moran’ın meydana geldiği belirtiliyor. Moran’ın saldırıya uğramasından sonra siyahi erlerin bölgedeki Koa halkına karşı
Direniş örnekleri
Pemulwuy, Musquito, Jandamarra, Yagan, ve Windradyne, Avrupalı yerleşimcilere karşı direnç gösteren savaşçılar olarak anılıyor. Bu savaşçıların çocukları ve torunları da halklarına karşı uygulanan şiddet ve adaletsizliğe karşı çeşitli yollarda direnç gösterdi.
Maria Locke, David Unaipon, Jack Patten, Jimmy Little, Gary Foley, Margaret Valadian, Vincent Lingiari, Eddie Mabo ve sayısız diğerleri, yıllar ve on yıllar içinde yerli halkların hakları için direndi.
Sınır Savaşları Avustralya’da resmen tanınan bir kavram değil. Ayrıca Avustralya yerli halklarıyla resmi bir anlaşmayı da henüz kabul etmiş değil. Bu yüzden, ülke çapında Avustralya yerli halkarının çok sayıda temsilcisi, direnişsin ruhunu devam ettiriyor.
