روز سه‌شنبه، بانک مرکزی استرالیا (RBA) یازدهمین افزایش نرخ بهره خود از زمان شروع افزایش این نرخ در ماه می ۲۰۲۲ را اعلام کرد.
براین اساس، بانک مرکزی نرخ رسمی نقدینگی را یک چهارم درصد افزایش داد و به ۳.۸۵ درصد رساند تا نرخ بهره به بیشترین میزان خود در ۱۰ سال گذشته برسد و نسبت به آپریل ۲۰۲۲، ۰.۱ درصد افزایش پیدا کرد.
بانک‌ها موظف نیستند افزایش یا کاهش نرخ‌های بانک مرکزی را به مشتریان خود منتقل کنند، اما معمولا از این روند پیروی می کنند. در اینجا دلیل و معنی آن برای وام گیرندگان و پس‌انداز کنندگان آمده است:
نرخ بهره چگونه بر نرخ وام مسکن تأثیر می گذارد؟
با افزایش نرخ بهره توسط بانک مرکزی، از اول می ۲۰۲۲ تا اول می ۲۰۲۳، پایین‌ترین نرخ متغیر از میانگین ۲.۱۶درصد به ۵.۴۸درصد رسید.
پیتر مارتین، اقتصاددان،در دانشگاه ملی استرالیا، توضیح داد: «نرخ بهره، نرخی است که بانک‌ها در ازای ترک یک شبه پول نزد یکدیگر یا بانک مرکزی، پرداخت می‌کنند.»
او افزود: «بنابراین می‌توان تصور کرد که اگر این نرخ افزایش پیدا کند و نیاز داشتید برای یک شب پول قرض کنید، به جای یک درصد دو درصد سود از شما دریافت می‌شود، در نتیجه در راستا تنظیم نرخ بهره توسط بانک مرکزی، بانک‌ها از آن پیروی می‌کند.»
روز چهارشنبه، NAB اولین بانک از چهار بانک بزرگی بود که به افزایش نرخ بهره واکنش نشان داد و خبر از افزایش ۰.۲۵ درصدی برای وام گیرندگان و پس‌اندازکنندگان از ۱۲ می داد.»
سالی تیندال، مدیر تحقیقات سایت مقایسه مالی RateCity، هم گفت که نرخ بهره و سپرده بانک‌ها توسط «تعداد زیادی از عوامل مختلف» از جمله نرخ نقدی تعیین می‌شود.
او گفت: «بزرگترین بانک‌ها افزایش و کاهش نرخ نقدی را به طور کامل منتقل می‌کنند، اما برخی استثناهای قابل توجه وجود دارد.»
برای مثال، پس از جلسه اضطراری RBA در آغاز همه‌گیری کرونا در مارس ۲۰۲۰، سه بانک از چهار بانک بزرگ کاهش ۰.۲۵ درصدی را به مشتریان منتقل نکردند و تنها بانک ANZ کاهش جزئی را تصویب کرد.
خانم تیندال گفت: «اینها نمونه‌هایی از این واقعیت است که بانک‌ها موظف به رقصیدن با ساز بانک مرکزی نیستند.»
او افزود: «همچنین بانک‌ها گاهی اوقات نرخ‌های متغیر تخفیف‌دار را به مشتریان جدید ارائه می‌کنند. با این حال، در طول سال گذشته، ما شاهد بودیم که هر چهار بانک بزرگ هر افزایش نرخ را به طور کامل به مشتریان متغیر فعلی خود منتقل کردند. آنها این افزایش‌ها را به نرخ‌های مشتریان جدید هم منتقل کردند.»
دارندگان وام مسکن چگونه می‌توانند معامله بهتری داشته باشند؟
چهار بانک بزرگ استرالیا مسئولیت سهم زیادی از وام مسکن را در استرالیا در اختیار دارند و تمایل دارند نرخ‌های خود را به همان صورتی که قبلا توسط کمیسیون رقابت و مصرف کننده استرالیا (ACCC) به عنوان یک روش «همگام» توصیف شده است، تغییر دهند.
آقای مارتین گفت: «از آنجایی که ما فقط چهار بانک بزرگ داریم و به دلایلی که مردم به جای بانک‌های کوچک، قرض گرفتن و سپرده‌گذاری در بانک‌های بزرگ را ترجیح می‌دهند، این بانک‌ها تمایل دارند با هم حرکت کنند.»
با این حال، مصرف کنندگان گزینه‌های دیگری هم برای انتخاب دارند. بر اساس داده‌ها، ۱۱۵ وام‌دهنده فعال در استرالیا وجود دارد.
آقای مارتین گفت: «با وجود افزایش نرخ نقدی، وام گیرندگان همچنان می‌توانند معاملات رقابتی پیدا کنند، وام‌های مسکن در مقایسه با انواع دیگر وام‌ها ارزش زیادی برای بانک‌ها دارند، چراکه برای آنها ایمن تلقی می‌شوند.»
او توضیح داد: «در نتیجه، آنها رقابت می‌کنند و بدون شک اگر به یک بانک بروید و بگویید به فکر تعویض وام خود هستید، ناگهان متوجه می‌شوید که همکاری می‌کنند. همه آنها به صورت هماهنگ نرخ‌ها را افزایش می‌دهند و فقط با دسترسی به مشتریانی که قصد تغییر دارند، با یک دیگر رقابت می‌کنند.»
خبر خوب برای پس‌اندازکنندگان
در حالی که افزایش نرخ بهره به شدت به دارندگان وام مسکن ضربه می‌زند، اما می‌تواند خبر خوبی برای پس‌انداز کنندگان باشد.
آقای مارتین گفت، در حالی که بانک‌ها قبلا تمایل داشتند تا «افزایش نرخ سپرده‌ها را در زمان افزایش نرخ‌ها به تأخیر بیندازند، این بار این اتفاق رخ نداده است.»
او گفت: «خبر خوب این است که آنها شروع به رفتار بهتری در سپرده‌های خود کرده‌اند.»
به گفته او مصرف‌کنندگان باید مراقب حساب‌های پس‌اندازی باشند که همچنان «نرخ‌های کم و ناامیدکننده» ارائه می‌کنند.
آقای مارتین توضیح داد: «سه بانک از چهار بانک بزرگ سود حساب‌های پس‌انداز خود را در این مقطع زمانی به بیش از ۴درصد رسانده‌اند. این برای مشتریان جدید و فعلی است.»
