Roob tshiab, dej tshiab tsev tshiab?' Tus niam pog Hmoob Tasmania sau nws phau ntawv qhia txog peb

The Tasmanian Hmong

Magaret Eldridge book about Hmong Tamania-New mountain, new river new home? Source: Courtesy of Magaret Eldridge

Get the SBS Audio app

Other ways to listen

Magaret Eldridge tawm tswv yim tias vim li cas Hmoob Australia thiaj tsis xav sau lawv tej keeb kwm teev tseg cia.


Magaret Eldrige yog ib tug neeg Australian nyob ntawm xeev Tasmania, nws yeej tau qhia ntawv Askiv rau cov kwv tij Hmoob nyob ntawm lub xeev no los ntev. Nws tau pab tej neeg tawg tsov tawg rog thiab tsiv teb tsaws chaw tshiab tau mus nyob rau lub xeev no. Tab sis qhov tseem ceeb mas tau paub cov kwv tij Hmoob ntawm xeev Tasmania los ntev.

Hmoob ntawm Tasmania thiaj kom Magaret Eldridge sau ib phau ntawv txog Hmoob tej dab neeg khaw cia. Thaum xub ces raws li Magaret tau qhia, nws yeej tsis xav sau thiab tau hais kom ib tug Hmoob uas tau tuaj kawm ntawv ntawm teb chaws  Australia rau lub caij xyoo 1970s ua tus sau. Tab sis nws kuj xav kom ib tug neeg sab nraum Hmoob community ua tus sau. Ces thaum kawg Magaret thiaj tau los lees sau phau ntawv hu ua  no tiav los ua ib phau ntawv tau 3 xyoos dhau los no lawm. 

Magaret hais tias yeej tau muaj ntau tus neeg America qhia rau nws tias nws phau ntawv yog ib zaj dab neeg zoo uas tsim nyog coj los tsim ua ib pob yeeb yaj kiab (movie). Tab sis vim nws twb muaj hnoob nyoog 80 tawm xyoo lawm ces ntshe nws yuav tsis muaj caij los teeb txheeb txog Hmoob ntxiv lawm.

Magaret qhia tias nws yuav tau mus kawm Master degree ntawm tsev kawm University of Tasmania 3 xyoos es kom thiaj pab nws sau tau phau ntawv no tiav.
Magaret Eldridge
Magaret Eldridge with her book-New Mountain, New Rivers, New Home The Tasmanian Hmong (Courtesy of Magaret Eldridge) Source: Courtesy of Magaret Eldridge
Magaret hais tias "Kuv yuav tau mus kawm ntawm lub tsev kawm qib siab no, kom thiaj pab kuv sau tau phau ntawv no tiav. tab sis kuv kuj paub tias kev sau phau ntawv txog Hmoob zaj dab neeg mas tsis yooj yim kiag li, vim rau qhov yeej tsis muaj ib co ntaub ntawv teev txog Hmoob tej dab neeg ua lus Hmoob, tsuas sau ua ntawv Suav xwb, thiab Hmoob pheej piav lawv tej dab neeg ntau xwb ces thiaj nyuaj kawg thaum kuv sau phau ntawv no."

Lub ntsiab lus tseem ceeb ces yeej tham txog tias chiv keeb Hmoob los qhov twg los, tab sis yeej tseem tsis tau paub meej tseeb txog nqe no. Magaret yeej xav kom Hmoob ho mus sim DNA seb Hmoob caj ceg ho yog los ntawm tsav neeg twg tiag, thiab Hmoob ho los qhov twg los tiag vim muaj ntau tus teev ntau thaj chaw li Mesopotamia (Middle East), Syberia uas muaj tes muaj daus uas Magaret los yeej xav paub heev li thiab cia siab tias Hmoob tej hluas yuav los teeb txheeb txog Hmoob keeb kwm rau yav tom ntej seb ho puas txheeb tau Hmoob lub chiv keeb hauv paus tias Hmoob tshwm sim thiab los qhov twg los tiag.

Raws li Magaret tau qhia ces Hmoob keeb kwm yeej sib chab sib chaw heev, pib txij li Hmoob tau nrog nom tswv Suav sib ntaus sib tua yav dhau los, txog cov kev khiav los rau hauv South East Asia, French colonial, Nplog cov kev sib tawm tsam hloov tsoom fwv thiab teb chaws tshiab mus txog rau America cov tsov rog Secret War. Yog li Hmoob thiaj tau tsiv teb tsaws chaw pib txij tuam tshoj los txog xov tshoj los ua neeg thoj nam nyob teb chaws Thaib. 

Tej xwm txheej no thiaj ua rau Hmoob raug kev tsim txom thiab txom nyem heev, raug lwm tus yuam siv yam tsis raug cai thiab tau tawm tsam kev tsub nias. Tsis tas li no Hmoob tseem tau koom nrog America ua cov US Secret War hauv teb chaws Nplog ua ntej Hmoob yuav tawg ua neeg thoj nam mus nyob rau teb chaws Thaib thiab mam li tau mus pib neej tshiab rau cov teb chaws vam meej uas feem ntau tej neeg ntawm cov teb chaws vam meej yeej tsis paub txog Meskas cov tsov rog Secret no li.

Magaret hais tias tos Hmoob tsis xav sau thiab tsis xav tham qhia txog lawv zaj dab neeg rau lwm tus neeg tshaj xov xwm los vim lawv tsis ntseeg siab thiab tsis paub tias tsam tus neeg ntawd ho coj tej xov xwm no mus ua dab tsi thiab yuav muaj tau teeb meem rau lawv tej txheeb ze ces lawv thiaj tsis xav qhia lawv tej dab neeg rau lwm tus paub.

Tab sis thaum Magaret sau tiav thiab ua ntej yuav coj mus luam ua phau ntawv ces nws kuj tau coj zaj dab neeg no rau Hmoob tej me nyuam kawm ntawv Askiv uas nws qhia nyeem seb lawv xav li cas...ces lawv kuj qhia rau nws tias yog tej yam zoo heev, tab sis ua li cas lawv tsis paub txog tej dab neeg no li...lawv niam thiab txiv tsis qhia rau lawv paub li...los yog ua li Magaret hais...ntshe ib txhia niam txiv los twb tsis paub txog Hmoob zaj dab neeg uas tau teev txog hauv nws phau ntawv no thiab. 

Ib nqe uas Magaret zoo siab heev mas yog nws tau ua phooj ywg zoo thiab sib raug zoo heev nrog cov kwv tej Hmoob uas tau kawm ntawv Askiv ntawm nws, thiaj ua rau muaj kev sib ntseeg siab thiab qhia lawv zaj dab neeg ntxaws heev pab kom nws sau tau phau ntawv no. Tsis tas li no los tej Hmoob uas tau kawm ntawv Askiv ntawm nws los yeej tau qhia thiab tham txog Magaret rau lawv tej xeeb leej xeeb ntxwv tias Magaret yog tus lees kais qhia ntawv Askiv rau lawv pog los yog lawv niam lawv txiv. Thiab qhov tseem ceeb tshaj thiab ua rau Magaret zoo siab mas txawm tau ntev los lawm los Hmoob yeej tseem mus sab laj nrog nws yog muaj ib yam dab tsi uas lawv tsis paub zoo. Thiab tseem muaj ib txhia hais tias nws yog ib tug niam pog rau Hmoob community thiab.

Magaret qhia ntxiv tias yog nws tsis ntsib Hmoob ib tug tub kawm thiab tau ua phooj ywg zoo nrog Hmoob community ces ntshe nws twb tsis paub txog Hmoob zaj dab neeg thiab tsis yog tus sau phau ntawv no. Vim yeej muaj ntau cov neeg zejzog lawv muaj peev xwm sau tau lawv tej dab neeg khaws tseg cia, tab sis Hmoob tsis muaj thiab muaj lwm yam ua rau Hmoob tsis xav sau phau ntawv qhia txog Hmoob zaj dab neeg, ces nws thiaj li pom tias nws yog tus neeg uas yuav tau los sau Hmoob zaj dab neeg khaws tseg cia kom Hmoob tej me nyuam los yog neeg Australia ho tau nyeem thiab kom paub txog Hmoob li lwm tsav neeg tuaj ua neej nyob teb chaws Australia no thiab.


Download tau lub  los siv kom pab Australia tiv thaiv kom txhob muaj neeg kis tau tus kab mob coronavirus no ntxiv.

Tam sim no twb muaj neeg Australian ze txog 6 million tus tau download lub COIDSafe app no los siv lawm tab sis nom tswv Australia yeej xav kom muaj neeg yuav laug txog li ib nrab (10 million) tus download siv mas thiaj siv tau hauj lwm zoo.
Tsim nyog koj paug txog tej xo dab tsi rau lub caij muaj tus kab mob coronavirus no tseem sib kis thoob ntuj :
Australia muaj neeg kis tus kab mob COVID-19 li no:
Ntiaj teb muaj neeg kis tau kab mob COVID-19 npaum li no:
Ntiaj teb daim luaj chib lig (World map) qhia tias teb chaws twg kis thiab tas sim neej los ntawm tus kab mob COVID-19 ntau npaum li cas:

Tej neeg nyob ntawm nroog Melbourne yuav tsum tau nyob twj ywm hauv tsev li nom tswv tau haias thiab tsuas tawm tsev mus yuav khoom noj khoom haus tseem ceeb, mus kawm ntawv, mus ua hauj lwm, mus ua exercise los yog mus tu saib xyuas lwm tus neeg xwb. Tsis tas li no los nom tswv yeej tau taw qhia kom siv ntaub khwb qhob ncauj thaum lawv mus rau zej tsoom tej chaw thiab. Mus txheeb tau tej xov xwm koj yuav tsum tau paub txog tus kab mob COVID-19 ntawm tej xeev tau ntxiv ntawm no.

Tej neeg nyob ntawm teb chaws Australia yuav tsum nyob kom nrug ntawm lwm tus neeg li 1.5 metres. Thiab mus txheeb ntxiv seb koj lub xeev ho muaj cov kev txwv tsis pub tej neeg sib sau li cas ntxiv.

Yog tias koj tau khaub thuas thiab muaj yam ntxwv mob, ces nyob twj yim hauv tsev thiab npaj hu xov tooj nrog koj tus kws kho mob tham los yog hu rau lub koom haum Coronavirus Health Information Hotline tus xov tooj 1800 020 080 tham seb yuav mus sim seb puas kis tus kab mob coronavirus no tau li cas.

SBS yeej tsim tau cov xov xwm ua 63 hom lus qhia txog tus kab mob no thiab koj muaj peev xwm mus txheeb xyuas tau ntawm sbs.com.au/coronavirus.


Share