Lees paub txog Australia tej neeg txum tim tej txuj ci tshuaj ntsuab

Debbie Watson.jpg

Traditional healer Debbie Watson

Get the SBS Audio app

Other ways to listen

Cov kev totaub thiab cov kev hwm neeg txum tim tej txuj ci tshuaj tej zaum kuj yuav yog ib lub tswv yim yuav pab kom muaj ntau yam tswv yim siv kho mob los yog ib cov kev kho mob uas siv haum raws li tej kab lis kev cai rau cov kev kho mob tiam tshiab no.


Ntsiab lus tseem ceeb:
  • Yog tham txog tej neeg txum tim lawm ces cov kev tau txais kev noj qab nyob zoo yeej cuam tshuam txog lub tswv yim yuav tau ua ntau yam, yog tej yam muaj kev sib chab sib chaws rau lub cev, txoj kev xav, zejzog thiab tej ntsuj plig cov kev noj qab nyob zoo.
  • Ces tej tshuaj ntsuab thiaj yog tej yam sib xyaw ntawm tej uas yus pom thiab sab ntsuj plig ua ke.
  • Tej kws tshuaj ntsuab ces yeej kawm tau tej txuj ci los ntawm lwm phaum neeg thiab muaj peev xwm kho tau lwm tus ntawm ib phaum rau ib phaum.
  • Tej tshuaj ntsuab thiab tej tshuaj tiam vam meej no yeej muaj peev xwm coj los siv ua ke thiab kuj yuav yog ib cov kev kho uas siv haum raws li tej kab lis kev cai los.
Yog thamt xog neeg txum tim lawm ces cov kev noj qab haus ntawd yeej muaj ntau yam tshaj cov kev tsis muaj kab mob los yog tsis muaj mob nkeeg. Thiab yog ib lub tswv yim cuam tshuam txog ntau tsav yam sib chab sib chaws tsis hais lub cev ntaj ntsug, cov kev xav, zejzog, thiab tej ntsuj cov kev noj qab nyob zoo.

Vim li ntawd Australia tej neeg txum tim tej tshuaj ntsuab thiaj tsis yog kho tej mob nkeeg ntawm lub cev nkaus xwb, tab sis kuj yuav tau los txheeb kom txhua yam kev noj qab nyob zoo sib txawv muaj kev luj haum thiab.
Dr Alana Gall, ces yog ib tug poj niam neeg txum tim cag cej neeg Truwulway ntawm thaj ntug hiav txwv qaum teb hnub tuaj Lutruwita, uas yeej kub siab heev txog tej tshuaj ntsuab txij li thaum nws tseem yau lawm.

Nws hais tias “Thaum tseem nyob ntawm tsev ces peb yeej siv ntau yam tshuaj sib txawv, thiab siv ntau cov kev kho sib txawv, ua ntau cov kev cai koom txoos sib txawv thiab sab ntsuj plig, tag nrho tej no thiaj li yog ib co tseem ceeb heev ntawm kuv lub neej.''
Dr Alana Gall.jpg
Dr Alana Gall
Nws yog ib tug neeg teeb txheeb tom qab kawm tiav PhD txog sab seem naturophathic medicine ntawm tsev kawm qib siab Southern Cross University thiab yeej tau ua ntau yam hauj lwm, suav cov kev ua tus coj tswm cov hauj lwm neeg txum tim tej tshuaj ntsuab ntawm lub koom haum Traditional, Complementary, and Integrative Medicine (TCI) Coalition nrog.

Nws thiaj hais tias los lus "bush medicine", ces yeej ib txwm cuam tshuam nrog tej tshuaj ntsuab ib txwm siv, thiab tej zaum tsuas ua rau tej neeg totaub nqaim nkaim tias tshuaj ntsuab yog dab tsi xwb.

Thiab tej neeg los pheej xav tias tej tshuaj ntsuab ces yog tej yam uas peb pom thiab kav tau li tej uas peb nqus pa rau peb lub cev, pleev rau peb tej tawv nqaij los yog tej tshuaj uas peb noj rau peb lub cev xwb.

Txawm li cas los nws tshab txhais tias ''Peb tej tshuaj ntsuab tseem muaj ntau tshaj tej ntawd thiab.''

“Tej tshuaj ntsuab kuj yog tej koom txoos kev cai kho, los yog tej tshuaj kho ntsuj, thiab tej neeg uas yeej ib txwm paub kho lwm tus thiab.''
Peb kuj xav tias peb lub teb chaws, peb tej liaj ia, los kuj yog tej kho peb thiab. Ces peb thiaj muaj lub teb chaws tam li yog tshuaj kho thiab. Tab sis tag nrho tej hais no ces yog tej uas tej neeg ib txwm tham txog tam sim no, los yog peb tej kev paub, peb cov kev tshwm sim thiab tej peb siv no.
Dr Alana Gall

Traditional healers

Debbie Watson ces yog ib tug ngangkari los yog tus traditional Aboriginal healer ntawm Pipalyatjara ntawm lub teb chaws Aṉangu Pitjantjatjara Yankunytjatjara (APY) ntawm xeev South Australia.

Ngangkari healers ces yog cov pab kho ntsuj uas yog feem tseem ceeb ntawm tib neeg lub cev.

Nws hais tias "Kuv siv kuv ob txhais tes kho tej neeg. Kuv yeej pom tej neeg nruab nrog thiab paub lawv tej energy thiab paub tias lawv muaj dab tsi nruab nrog, tsis tas li ntawd los kuj kho tej ntsuj thiab.''

Ms Watson tshab txhais tias yog tias yog tus ntsuj poob zoo los yog raug thaiv lawm, ces yuav ua rau ib tug neeg twg mob, ntxhov siab thiab muaj lwm cov yam ntxwv mob.

Nws hais tias "Vim tsis xav pub kom tus ntsuj mob li.''

Tej txuj uas muaj peev xwm siv coj los kho tej neeg no yeej raug qhia ntawm ib phaum neeg rau lwm phaum neeg txuas ntxiv.

Thiab Ms Watson ces yeej yog ib tug neeg muaj tej caj ceg neeg ua cov neeg kho lwm tus. Ces nws yeej tau kawm tej txuj no ntawm nws txiv thaum nws tseem yog ib tug me nyuam ntxhais.

Nws hais tias ''Nws tau qhia kom kuv yog ib tug kho tau lwm tus thiab yog ib tug uas muaj peev xwm kho tau lwm tus zoo dua.''
Debbie Watson 2.jpg
Debbie Watson
Ms Watson ces yog tus coj thiab tus koom teeb tsa lub koom haum Aṉangu Ngangkaṟi Tjutaku Aboriginal Corporation (ANTAC), uas yog Australia tej neeg txum tim thawj lub koom haum Aboriginal healers' association.

Lub koom haum no yog ib lub koom haum not-for-profit organisation uas txhawb nqa thiab ceev tej kev kho mob uas tau siv los tau ntau tiam neeg uas kho tej neeg txum tim Aboriginal thiab tej neeg uas tsis yog neeg txum tim.

Dr Francesca Panzironi ces yog tus koom teeb tsa thiab yog tus coj lub koom haum ANTAC, uas nws yeej yog ib tug neeg paub zoo txog pej kum haiv tej cai pov puag tib neeg tej cai.

Nws cov kev xav paub txog neeg txum tim Aboriginal tej tshuaj ntsuab thiab cov kev tsis tshua muaj tej neeg txawj txeeg teeb txheeb txog tej tshuaj ntsuab no ''thiaj li tau ua rau nws los ua tej hauj lwm uas nws tsis paub no.''

Tom qab tau sib cuag tau nrog tej neeg kho mob ngangkaris ntawm South Australia thiab tau sab laj nrog tej zejzog lawm, ces Dr Panzironi thiaj ras txog tias yeej muaj neeg xav siv cov kev pab cuam no ntau tshaj cov kev muaj peev xwm npaj tau tej services no kom ntau txaus raws li tej neeg xav siv thiab.
Dr Panzironi and Debbie Watson.jpg
From left, Dr Francesca Panzironi and Debbie Watson
Tej neeg thiaj xav tau tej kev kho mob no siv heev. Thiab tsis yog ib lub tswv yim xwb. Tab sis thaum siv lawm yeej tau pab kom tej neeg mloog tau tias lawv zoo zog lawm tiag, thiab tej neeg yeej xav tau siv.
Dr Francesca Panzironi
Ces tam sim no lub koom haum ANTAC no thiaj li tsim tej traditional healing no rau zej tsoom siv, tsis hais tej chaw kho mob mus txog cov kev kev qhuab ntuas ib tug twg kom tso tseg tsis txhob ua txhaum ntxiv thiab yeej muaj lwm cov koom haum kub siab xav kawm kom paub thiab xav siv.

Raws li Dr Panzironi hais ces txawm tias tej kev kho uas ib txwm siv qub qub dhau los no tsis muaj peev xwm yuav coj los siv hloov tej qauv kho biomedical model los, ''cov kev kho no kuj muaj peev xwm coj los siv koom nrog cov kev kho mob tiam vam meej'' thiab kuj yog ib co kev kho uas siv haum raws li tej kab lis kev cai dua los yog pab tau lwm yam dua.

“Muaj peev xwm siv tau ua ke”

Brett Rowling ces yog ib tug xeeb leej xeeb ntxwv ntawm cov neeg txum tim caj ceg neeg Bungoree thiab Matora thiab kuj yog ib tug kws paub tshuaj ntsuam txog tej taug tshuaj (analytical chemist).

Nws hais tias tej tshuaj ntsuab thiab tej tshuaj tiam tshiab no ces txawm tias zoo li nyias txawv nyias los kuj muaj peev xwm siv coj los sib pab tau rau ib co kev kho mob twg thiab, uas pab kom peb muaj ob txoj xub ke kho txawv, thiab kuj yog ib cov kev xav txawv.
Thawj yam ces yog peb tej dab neeg uas peb qhuab qhia rau peb tej neeg kom coj zoo uas yeej tsis tshua muaj neeg paub, hos lwm yam ces yog tej neeg dawb tej tswv yim siv ua hauj lwm, uas txheeb tej xov xwm thiab ntsuam xyuas. Ob lub tswv yim no nyias yeej txawv nyias, tab sis ob lub tswv yim no muaj peev xwm sib tau ib lub twg los pab tau lwm lub thiab.
Brett Rowling
Piv txwv li tshuaj paracetamol ces yog lub tswv yim xam raws tej xov xwm thiab cov kev tshuaj ntsuam ntawm cov kev tshawb fawb tiam tshiab, tab sis tej tshuaj ntsuab ces yog tej txuj uas tau qhia ntawm ib phaum lwm phaum neeg txuas ntxiv, uas yeej muaj peev xwm siv tau zoo hev, ces thiaj muaj ob lub tswv yim sib txawv coj los daws tib yam teeb meem.
Brett Rowling.jpg
Brett Rowling
Mr Rowling hais tias “Peb yeej tau siv los ntev heev li lawm. Peb yeej tau muaj txhua tsav yam. Tsis yog tias peb yuav tau tos tej neeg dawb tuaj txog es mam li tshab txhais rau peb tias yog li cas. Tab sis peb yeej tau siv tej tshuaj ntau yam sib txawv no thiab tej tswv yim ntau yam sib txawv no lawm.''

Nws hais tias txog caij lawm uas peb yuav “tau ras xeev txog tej no thiab qhia tej no rau tej neeg thiab ntiaj teb paub.''

Dr Gall thiaj hais tias yeej muaj ntau tsav yam txiaj ntsim uas ntiaj teb muaj peev xwm tau txais txiaj ntsim los ntawm tej txuj ci no.

Nws hais tias “Ntawm Australia no ces peb yog tej neeg muaj tej kab lis kev cai qub tshaj plaws hauv ntiaj teb no thiab yeej tseem coj tej kab lis kev cai no txuas ntxiv. Ces peb thiaj muaj tej laj lim tswv yim yuav los tu thiab saib xyuas lub ntiaj teb no, thiab muaj tej txuj ci yuav muaj peev xwm los siv tej tshuaj uas peb tau siv mus ib txhi no.,'

Dr Gall tshab txhais tias yog tias peb muaj peev xwm coj tej txuj ci no coj los siv, ces peb yuav muaj peev xwm los pab daws tau ntau yam teeb meem tam sim no, tsis hais yog tej tshuaj twv nyom kab mob ntau yam.

Tsis tas li ntawd los tej kev tshawb fawb tiam tshiab no kuj yuav muaj peev xwm teev tau tej xov xwm thiab tej kev tshuaj ntsuam los txheeb tias seb tej tshuaj ntsuab uas ib txwm siv no siv puas tau txais kev nyab xeeb thiab.

Cov kev pov puag tej txuj ci no

Dr Gall tshab txhais tias txawm li cas los yeej tseem tsis tau ua tib zoo los pov puag tej txuj ci no, thiab qee cov zejzog los yeej tseem tsis kam qhia lawv tej txuj ci no, thiab qhov phem tshaj plaws mas tej laus los dua toj lawm thiab ces thiaj poob thiab plam tej txuj no nrog lawv lawm.

Nws hais tias “Qhov tseeb tiag ces yeej tseem tsis tau muaj kev pov puag peb tej txuj ci no li. Txhais tau tias yuav tsis tau txais kev nyab xeeb rau peb uas cia li qhia peb tej txuj ci no dawb rau lwm tus.''

Nws thiaj hais tias tej tuam txhab tshuaj, tej tuam txhab tsim tej khoom siv pleev ib ce kom zoo nkauj, tej tuam txhab cog qoob loo kuj yuav muaj peev xwm txeeb peb tej txuj ci no coj mus siv ua lagluam thiab yuav tau nyiaj ntau heev rau lawv.

Nws hais ntxiv tias vim li ntawd ces thiaj yuav ua rau muaj teeb meem rau tej tswv uas paub tej txuj ci no yuav tsis muaj peev xwm siv thiab yuav tsis tau txais txiaj ntsim dab tsi, tsis tas li ntawd los kuj tseem txhawj txog cov kev muaj peev xwm siv tau tej txuj no ntev txuas ntxiv thiab.

Dr Gall lub hom phiaj ntev tom ntej no ces yog tsim ib co system coj los siv kom thiaj li muaj peev xwm faib qhia tau tej txuj cai no kom tau txais ntxiaj ntsim rau tag nrho txuas tus tib neeg hauv ntiaj teb no txoj kev noj qab haus huv.
Mloog tau hnub zwj Teeb (Thursday) 6 pm, hnub zwj Hnub (Sunday) 11 am, los yog koom tau ntxiv ntawm , , thiab . Downloadthiab caum

Share