'Εκτορας Βασίλη: το ελληνόπουλο που έγινε θρύλος της Αυστραλίας

Ο τραγικός θάνατος του ενδεκάχρονου 'Εκτορα Βασίλη στις 9 Ιουνίου του 1918 αποτελεί ορόσημο στην ιστορία της ομογένειας της Κουηνσλάνδης αλλά κι ολόκληρης της Αυστραλίας. Ο μικρός 'Εκτορας, γιός Κύπριου μετανάστη, πανηγύριζε την επιστροφή στρατιωτών απ΄το μέτωπο σε παρέλαση στο κέντρο της Βρισβάνης όταν τον χτύπησε αυτοκίνητο. Η σύντομη ζωή και ο θάνατος του μικρού ελληνόπουλου αποτελεί σημείο αναφοράς στην ιστορία της πόλης.

Hector Vasyli(left) and the plaque on Victoria Bridge in Brisbane Source: State Library of Queensland, John Oxley Collection & Wikimedia Commons

Ο θάνατος ενός παιδιού, κάθε παιδιού, είναι τραγικός. Πιο τραγικός ακόμη είναι ο θανατος ενός παιδιού που γιορτάζει. Αυτό συνέβει στον ‘Εκτορα Βασίλη πριν, περίπου, έναν αιώνα. Ο ‘Εκτορας Βασίλη ήταν γιός Κύπριων μεταναστών. Η οικογένεια ζούσε στη Βρισβάνη πολύ κοντά στην φημισμένη γέφυρα Victoria Bridge, σ’ ένα πολυσύχναστο σημείο της πόλης όπου οι γονείς του ‘Εκτορα είχαν το κατάστημά τους.

Ο ενδεκάχρονος ‘Εκτορας ήταν γνωστός για την ενθουσιώδη υποστήριξή του για τους Αυστραλούς στρατιώτες που είχαν καταταγεί στην 1^η Αυστραλιανή Αυτοκρατορική Δύναμη.  Δεν σπαταλούσε το χαρτζιλίκι του ο 'Εκτορας. Αντίθετα μάζευε τα χρήματα και μ’ αυτά αγόραζε δώρα για τους τραυματισμένους στρατιώτες που επέστρεφαν στην Αυστραλία.

Τι θα μπορούσε άραγε να αγοράσει το χαρτζιλίκι ενός μικρού παιδιού; Κι όμως, ο Έκτορας έπαιρνε λουλούδια, τσιγάρα, σοκολάτες και ότι άλλο μπορούσε να σκεφτεί που στερήθηκαν οι στρατιώτες στο μέτωπο.

‘Εδινε πάντα το παρόν στις παρελάσεις των στρατιωτών που επέστρεφαν απ΄το μέτωπο. Ηταν μπροστά μπροστά, στην άκρη του δρόμου που οδηγούσε στη γέφυρα Victoria Bridge, την γέφυρα που ενώνει τις δύο πλευρές της Βρισβάνης και δεσπόζει πάνω απ΄τον ποταμό Brisbane River που διασχίζει την πόλη.

Η τραγωδία κοντά στην Victoria Bridge

Με μακρινούς απόηχους απ΄το παραδοσιακό Γιοφύρι της ‘Αρτας που ‘αν δεν στεριώσεις άνθρωπο, γιοφύρι δεν στεριώνει’ η γέφυρα της Βρισβάνης χτίστηκε και γκρεμίστηκε τρείς φορές. 'Ηταν όμως γερή όταν παρατάχθηκε ο ‘Εκτορας σε παραπλήσιο με τη γέφυρα δρόμο για να καλωσορίσει τους στρατιώτες. ‘Οπως περνούσαν, τους έδινε ότι είχε αγοράσει γι αυτούς: τσιγάρα, σοκολάτες, λουλούδια, ότι του επέτρεπε το χαρτζιλίκι του και τα χρήματα που έβγαζε πουλώντας εφημερίδες.

'Ηταν γνωστός στη πόλη ο Εκτορας για τα πατριωτικά του αισθήματα και δεν μπορούσε να λείψει απ'την παρέλαση της 9^ης Ιουνίου του 1918.

Κι ήταν εκεί που τον βρήκε η κακιά στιγμή.

Ένα αυτοκίνητο γεμάτο στρατιώτες έστριψε απότομα για να αποφύγει ένα άλλο όχημα με αποτέλεσμα να χτυπήσει τον μικρό Έκτορα. O οδηγός δεν είδε το παιδάκι γιατί στη θέση του συνοδηγού βρίσκονταν ένας στρατιώτης που κρατούσε μια μεγάλη αγκαλιά λουλούδια.

Το παιδί έπεσε με δύναμη στο δρόμο και χτύπησε το κεφάλι του στο πεζοδρόμιο, σύμφωνα με τις εφημερίδες της εποχής. Λίγη ώρα αργότερα έσβησε από κατάγματα στο κρανίο.

Ζωούλα εσύ, που σ’ έσβησε το φύσημα του Χάρου

στην αγκαλιά των απαλών ονείρων της αυγής,

στη σκαλιστή δε δύναμαι λαμπράδα του μαρμάρου

να σ’ αναστήσω αθάνατη, φτωχός τραγουδιστής»

είχε γράψει ο Παλαμάς λίγα χρόνια πριν στην συλλογή Ασάλευτη Ζωή.

Κι όμως ήταν στην ‘λαμπράδα του μαρμάρου’ που χαράχτηκε η ιστορία της σύντομης ζωής του μικρού ‘Εκτορα Βασίλη και εκεί ζει μέχρι σήμερα. 

Απ' την τραγωδία στο θρύλο

Το κομμάτι της παλιάς γέφυρας της Βρισβάνης, εκείνο με την πύλη, διασώζεται δίπλα στη καινούρια γέφυρα στη νότια πλευρά του ποταμού. Δίπλα  στην εικονογραφημένη ιστορία της γέφυρας ο επισκέπτης βρίσκει και την ιστορία του εντεκάχρονου ελληνοαυστραλού Εκτορα Βασίλη – ή όπως είναι το όνομά του στα αγγλικά Hector Vasyli. Γιατί η Βρισβάνη του 1918, συγκλονισμένη απ΄την τραγωδία, δεν άργησε να τοποθετήσει την προτομή του ενδεκάχρονου Έκτορα μαζί με μιά πλακέτα στην πύλη της γέφυρας – εκεί που λίγα μέτρα πιο πέρα έγινε το κακό. Στην πλακέτα αναγράφεται:

Στις φλέβες του έτρεχε το ηρωικό αίμα της Ελλάδας και στο παιδικό του στήθος χτυπούσε μια αντρίκια καρδιά

Η επιγραφή στο μνημείο που βρίσκεται στην γέφυρα ξεκινά με το «άπασα δε χθων ανδρί γενναίω πατρίς»  (για τον γενναίο άντρα κάθε γη είναι πατρίδα).

Εκεί, στο μνημείο του Έκτορα Βασίλη, καταθέτουν στεφάνια κάθε χρόνο την Ημέρα των ANZACS (ANZAC Day). Κι απο κεί ξεκινούν οι εορτασμοί μνήμης και τιμής. Η Βρισβάνη τιμά πρώτα τη μνήμη του μικρού ‘Εκτορα με κατάθεση στεφάνου και μετά γίνονται οι καταθέσεις και στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη.

Γι αυτό και σήμερα 11 Νοεμβρίου, Remembrance Day, σας φέρνουμε την ιστορία του ενδεκάχρονου ομογενή Εκτορα Βασίλη, εκατόν ένα χρόνια μετά τον θάνατό του. Ενάντια στη λήθη και με πυξίδα την διατήρηση της ιστορικής μνήμης, της μνήμης που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στην αθωότητα της μορφής ενός παιδιού.

H 11η Νοεμβρίου σηματοδοτεί την λήξη του 1ου Παγκοσμίου Πολέμου. Ηταν γνωστή αρχικά ως Armistice Day και αργότερα μετονομάστηκε σε Remembrance Day.