Chính phủ liên bang cho biết cuộc điều tra về sự can thiệp từ nước ngoài sẽ kiểm tra các trường đại học và xem xét liệu kiến thức và công nghệ có được chuyển giao cho các thế lực nước ngoài làm ảnh hưởng đến lợi ích quốc gia của Úc hay không.
Bộ trưởng Nội vụ Peter Dutton đã yêu cầu Ủy ban An ninh và Tình báo của Quốc hội điều tra "bản chất và mức độ mà các tác nhân nước ngoài đang can thiệp vào các trường đại học của Úc, bao gồm cả nhân viên và sinh viên, các cơ quan nghiên cứu được tài trợ công và các cơ quan tài trợ nghiên cứu cạnh tranh".
Cụ thể cuộc điều tra nhắm đến Viện Khổng Tử do chính phủ Trung Quốc tài trợ và dự án hợp tác nghiên cứu gây tranh cãi, Kế hoạch Ngàn nhân tài (The Thousand Talents Plan), được cho là cung cấp tiền mặt cho các học giả để tạo ra nghiên cứu được cấp bằng sáng chế ở Trung Quốc.
Quyền Tổng trưởng Di trú Alan Tudge cho biết cuộc điều tra không nhằm vào quốc gia cụ thể nào.
“Các chính sách của chúng tôi không nhắm đến từng quốc gia. Chúng tôi duy trì chủ quyền của mình. Chúng tôi không muốn nước ngoài can thiệp vào đất nước của chúng tôi. Và chúng tôi có luật pháp mạnh mẽ để ngăn chặn điều đó.”
Hồi tuần trước, Thủ tướng Scott Morrison đã công bố kế hoạch ban hành luật an ninh quốc gia mới cho phép chính phủ liên bang phủ quyết tất cả các thỏa thuận với chính phủ nước ngoài được đàm phán ở cấp tiểu bang hoặc chính quyền địa phương.
Kể từ cuộc bầu cử liên bang vào tháng 5 năm ngoái, ông Morrison đã khẳng định sự cần thiết phải bảo vệ chủ quyền của Úc trước sự can thiệp của nước ngoài.
Ông Tudge nói rằng đe dọa về sự can thiệp từ nước ngoài đang gia tăng ở "mức độ chưa từng thấy kể từ Thế chiến II".
“Chúng tôi lo ngại về sự can thiệp của nước ngoài vào Úc, như người đứng đầu Tổ chức Tình báo An ninh Úc (ASIO) đã chỉ ra. Hồi tháng 11 năm ngoái chúng tôi đã đưa ra các hướng dẫn nhằm ngăn chặn sự can thiệp của nước ngoài vào các trường đại học, và cuộc điều tra này sẽ xem xét các hướng dẫn đó được áp dụng như thế nào và liệu có cần những nguyên tắc khác hay không.”
Cuộc điều tra sẽ nghe lời khai từ một số nhân chứng, bao gồm giảng viên Elaine Pearson của Đại học New South Wales, người đã đăng bình luận trên mạng xã hội về cuộc đàn áp ở Hồng Kông và sau đó bình luận đã được nhà trường xóa bỏ.
Sinh viên Drew Pavlou đã bị Đại học Queensland định chỉ cũng sẽ có mặt trong cuộc điều tra. Người này tin rằng mình bị nhắm mục tiêu vì đã có những chỉ trích về mối quan hệ của Đại học Queensland với Trung Quốc.
Chàng trai 21 tuổi đã bắt đầu các thủ tục tố tụng tại Tòa án Tối cao vì vi phạm hợp đồng, phỉ báng trường đại học cũng như hiệu trưởng và phó hiệu trưởng của trường.
Anh ta nói rằng đang mong đợi để đưa ra bằng chứng trước ủy ban quốc hội.
“Chẳng có một sinh viên Úc,Trung Quốc, Hồng Kông, Duy Ngô Nhĩ hay Tây Tạng nào ở Úc đã trải qua tình trạng như tôi, phải đối mặt với sự đe dọa trục xuất vì đã chỉ trích chính phủ Trung Quốc trong khuôn viên trường. Điều đó không nên tái diễn. Chúng ta cần các biện pháp trừng phạt đối với những quan chức bán rẻ nền dân chủ của chúng ta.”
Yun Jiang là giám đốc của tổ chức nghiên cứu độc lập, Trung tâm Chính sách Trung Quốc, và là nhà nghiên cứu tại Đại học Quốc gia Úc. Cô nói rằng các vấn đề cần được xem xét kỹ lưỡng, nhưng trong giai đoạn này thì khó có thể đánh giá tác động của cuộc điều tra.
"Điều cốt yếu ở đây là tính minh bạch. Ví dụ như, các trường đại học với tư cách là nhà quản lý thì phải biết liệu một viện nghiên cứu có nhận tài trợ từ tổ chức khác hay không, vì có thể xảy ra xung đột lợi ích. Và các trường đại học cũng phải nhận thức được khả năng sử dụng quân sự trong nghiên cứu của họ. Vì vậy, các vấn đề này rất quan trọng. Nhưng tôi không chắc là cuộc điều tra có cần thiết vào thời điểm này hay không. Nó sẽ phụ thuộc vào cách thực hiện điều tra và các hành động sau đó của chính phủ.”
Cuộc điều tra được đưa ra trong bối cảnh căng thẳng thương mại giữa Úc và Trung Quốc leo thang, với việc Trung Quốc vừa mở rộng cuộc điều tra chống trợ cấp đối với một số loại rượu vang nhập khẩu từ Úc.
Hai tuần trước, Trung Quốc cũng tiến hành một cuộc điều tra chống bán phá giá đối với rượu vang Úc.
