Là con út trong gia đình có bảy người con, ông Thiệu sinh ngày 5 tháng 4 năm 1923 tại Phan Rang, theo Công giáo với tên thánh là Martino.
Ông Thiệu tốt nghiệp khóa võ bị đầu tiên của Quân đội Quốc gia do Pháp đào tạo, sau đó tốt nghiệp và trở thành một sĩ quan phục vụ cho Quân đội Liên hiệp Pháp.
Sau vụ đảo chính năm 1963 lật đổ Chính phủ Ngô Đình Diệm, ông tham chính làm Chủ tịch Ủy ban Lãnh đạo Quốc gia Việt Nam Cộng hòa từ năm 1965 đến năm 1967 và trở thành Tổng thống Việt Nam Cộng hòa từ năm 1967 đến năm ngày 21 tháng Tư năm 1975.
Trong một cuộc phỏng vấn do Đài Truyền Hình Việt Nam Denver Calorado thực hiện năm 1993 (Bấm Audio ở trên để nghe trích đoạn cuộc phỏng vấn), ông Thiệu trên danh nghĩa Chủ tịch của Tổ chức Vận động Yểm trợ Dân chủ và Tái thiết Việt Nam đã vạch ra con đường dân chủ hóa Việt Nam.
Ông Thiệu nhấn mạnh tự do và dân chủ của Việt Nam phải do chính người Việt nỗ lực đấu tranh khôi phục lại.
Vì vậy cần lấy việc vận động người dân trong và ngoài nước làm chính, còn người ngoại quốc chỉ vận động yểm trợ đấu tranh.
Ông chọn giải pháp chính trị ôn hòa, không bạo động để tránh một cuộc nội chiến gây hận thù triền miên cho các thế hệ mai sau.
Ông Thiệu cho biết cũng cần vận động những người cộng sản ý thức được tình trạng quốc gia đang lâm vào chỗ trì trệ để cùng đồng bào trong và ngoài nước đi đến một giải pháp dân chủ hóa Việt Nam.
Trong cuộc phỏng vấn hiếm hoi này ông Thiệu nói ông rất đau buồn vì đã không làm tròn được nhiệm vụ mà nhân dân giao phó, mặc dù ông đã cố gắng trong khả năng chức vị của ông đối với Cộng Sản và kể cả đối với đồng minh cho nên ông nhận lãnh trách nhiệm đó hoàn toàn trước nhân dân và lịch sử.
Luật Người Cày Có Ruộng do ông Thiệu ký ban hành được nhiều quan sát viên quốc tế đánh giá là một trong những chương trình cải cách ruộng đất thành công nhất ở các nước đang phát triển.
Không lâu trước khi Sài Gòn thất thủ báo chí trong nước và quốc tế đã loan tin Đại sứ Mỹ Graham Martin can thiệp để giúp ông Thiệu chuyển 16 tấn vàng đi khiến trong một thời gian dài nhiều người cũng tin như vậy.
Năm 1985 trả lời phỏng vấn của Tiến sĩ Nguyễn Tiến Hưng, nguyên Tổng trưởng Kế hoạch của VNCH, ông Martin cho biết chuyện chuyển vàng không thành.
Đến năm 2006, báo Tuổi trẻ đã điều tra và xác nhận rằng toàn bộ số vàng và tiền mặt đã được bàn giao cho Ủy ban Quân quản.
Ông Paul Huy nói BCH CĐNVTD luôn luôn làm theo chủ trương 4 Không của ông Thiệu sau khi không ngăn được người Mỹ ký Hiệp định Paris 1973, đó là: Không liên hiệp, Không nhượng bộ đất đai, Không đầu hàng, Không thương lượng.
"CĐNVTD sẽ không bao giờ thương thuyết hay nghe Cộng Sản nói, và sẽ không bao giờ hòa hợp hòa giải với Cộng Sản trong bất cứ hình thức hay trường hợp nào," ông Paul Huy nói tại buổi lễ tưởng niệm tổ chức tại Trung tâm Sinh họat Cộng đồng ở Bonnyrigg, Tây Sydney.
Cố Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu qua đời ngày 29 tháng 9 năm 2001 tại Trung tâm Y tế Beth Israel Deaconess Medical Center sau khi đột quỵ tại nhà, thọ 78 tuổi, và được an táng tại Boston, Massachusetts, Hoa Kỳ.
