Kiến nghị của các luật sư:
Hôm nay ngày 7/9/2020 là ngày đầu tiên của phiên tòa xét xử vụ án liên quan đến 29 người dân Làng Hoành, xã Đồng Tâm diễn ra tại Trụ sở Toà án Thành phố Hà nội với lực lượng cảnh sát cơ động được bố trí dày đặc.
Trong số 29 bị cáo này, 4 người bị truy tố tội chống người thi hành công vụ và tất cả 25 người dân còn lại đều bị cáo buộc tội giết người. Phiên tòa dự kiến sẽ kéo dài khoảng 10 ngày.
Các bị cáo bị bắt giữ sau vụ tấn công của hàng ngàn cảnh sát vào thôn Hoành, xã Đồng Tâm vào rạng sáng ngày 9/1/2020, liên quan đến một vụ tranh chấp đất đai giữa người dân và chính quyền. Vụ tấn công đã khiến 3 công an và một thường dân là ông Lê Đình Kinh thiệt mạng.
Ngay trước khi phiên tòa xảy ra, chúng tôi đã có cuộc phỏng vấn ngắn (phần âm thanh đầu trang) với Luật sư Đặng Đình Mạnh, một trong những luật sư bào chữa cho các bị cáo, về bản kiến nghị gởi cho Tòa án trước ngày xét xử, trong đó các luật sư nêu những khó khăn rất lớn mà họ đã gặp phải trong suốt quá trình điều tra, truy tố và xét xử. Những trở ngại này được cho là rất bất lợi cho các bị cáo và có thể ảnh hưởng nặng nề đến kết quả vụ án.
Một trong những điểm đáng chú ý mà Luật sư Đặng đình Mạnh nêu ra trong phần phỏng vấn này là sau nhiều tháng dài mới tiếp xúc được với luật sư của họ,
...một số bị cáo đều cho biết họ có bị tra tấn trong trại giam và họ bị tra tấn dữ đòn đến mức độ là họ phải chấp nhận nhận tội thì khi ấy những sự tra tấn mới chấm dứt.
Vụ xét xử 29 người dân Đồng Tâm được Luật sư Đặng đình Mạnh nhận định là "vụ án đi vào lịch sử, không chỉ cho ngành tư pháp Việt Nam mà còn sẽ để lại dấu ấn khó phai nơi tâm khảm và lương tri dân tộc Việt Nam".
Các diễn biến trong ngày đầu xét xử:
Theo các luật sư tham gia phiên tòa, điều đáng chú ý trong ngày đầu của phiên xử này:
Buổi làm việc đầu tiên của phiên tòa xét xử vụ án Đồng Tâm là những tranh đấu của các luật sư về vô số các vấn đề thuộc về thủ tục tố tụng... dẫn đến việc đơn khiếu nại được soạn thảo ngay trong bữa cơm trưa để kịp nộp vào tòa án vào đầu buổi làm việc chiều.
Hai trong những lý do các luật sư phải soạn đơn khiếu nại:
Các luật sư đề nghị những người thân của các bị cáo ̣(mỗi người chỉ được 1, 2 người thân) phải được vào dự, nhưng tòa từ chối. Theo các luật sư, như vậy ngay từ đầu phiên tòa, Hội đồng xét xử đã vi phạm nghiêm trọng luật tố tụng theo các luật sư.
Trong giờ giải lao, dù luật cho phép, nhưng khi các luật sư cố gắng gặp các bị cáo, họ đã bị công an vây kín cản trở không cho tiếp xúc. Theo , đây là một tiền lệ ông chưa từng gặp trong các phiên toà trước đây.
Tuy nhiên các luật sư cho biết những kiến nghị và khiếu nại của họ đều bị Hội đồng xét xử trực tiếp hoặc gián tiếo bác bỏ.
Những điều bất thường khác trong ngày đầu xét xử
Luật sư Đặng Đình Mạnh cũng nêu 2 điểm đáng chú ý diễn ra trong buổi chiều với đài RFA.
Thứ nhất là Tòa cho chiếu phim phóng sự, tài liệu có tính cách tuyên truyền có chủ đích cho Chính quyền. Theo ông đó không phải là chứng cứ vì phim được dựng theo quan điểm của người làm phim và được cắt gọt chỉnh sửa, thậm chí được lồng nhạc để tạo hiệu ứng.
Điều bất thường thứ 2 là toà đã chiếu các đoạn clip nhận tội của các bị cáo mà luật sư không được biết trước. Luật sư Đặng đình Mạnh cho biết các luật sư rất bất bình về điều này vì "theo luật tất cả những cái đó phải có trong hồ sơ vụ án, mà khi các luật sư tiếp xúc thì họ được quyền coi và tham khảo trước, tìm hiểu trước về nó.”
Người dân Đồng Tâm cho biết có ít nhất ba người đã bị bắt khi đến trước cổng Tòa vào ngày 7/9, gồm ông Trịnh Bá Khiêm, cha của hai nhà hoạt động về Quyền đất đai là Trịnh Bá Phương và Trịnh Bá Tư, và 2 vợ chồng em của bà Nguyễn Thị Lụa, một trong 29 bị cáo.
Nhiều nhà hoạt động ở Hà Nội cũng bị theo dõi, ngăn chặn việc đi lại, thậm chí không được ra khỏi nhà từ trước khi phiên xử diễn ra.
Phiên xử dự kiến đến ngày 17/9
Trong số 29 bị cáo, 25 người bị truy tố và đưa ra xét xử về hành vi "giết người" theo Điều 123, Bộ luật Hình sự năm 2015 gồm: Lê Đình Công, Nguyễn Văn Tuyển, Lê Đình Chức, Lê Đình Doanh, Mai Thị Phần, Nguyễn Quốc Tiến, Bùi Viết Hiểu, Nguyễn Văn Quân, Lê Đình Quang, Bùi Thị Đục, Nguyễn Thị Bét, Nguyễn Thị Lụa, Lê Đình Uy, Trần Thị La, Bùi Thị Nối, Nguyễn Văn Duệ, Lê Đình Quân, Bùi Văn Niên, Bùi Văn Tuấn, Trình Văn Hải, Bùi Văn Tiến, Nguyễn Xuân Điều, Đào Thị Kim, Nguyễn Văn Trung và Lê Thị Loan.
Bốn người còn lại gồm Bùi Viết Tiến, Lê Đình Hiển, Nguyễn Thị Dung và Trần Thị Phượng bị truy tố về hành vi "Chống người thi hành công vụ" theo Điều 330, Bộ luật Hình sự năm 2015.
