Vụ cháy xảy ra vào khoảng 16h45 ngày 28/8.
Trong một phản ứng rất nhanh, một thông báo khẩn cấp khuyến cáo người dân về nguy cơ tồn dư chất độc hại trong môi trường do vụ cháy gây ra, đồng thời hướng dẫn các biện pháp đảm bảo an toàn sức khỏe, tránh rủi ro.
Thông báo phường Hạ Đình nơi tọa lạc nhà máy Rạng Đông trong quận Thanh Xuân Hà Nội cho ra cho các tổ dân phố trên địa bàn để cảnh báo tới các hộ dân.
Tuy nhiên chỉ một ngày sau thông báo khẩn này của phường Hạ Đình đã có lệnh thu hồi từ UBND quận Thanh Xuân với lý do thông báo của phường Hạ Đình là không đúng và vượt thẩm quyền.
Trang Tài chính Doanh Nghiệp của Việt Nam ngày 30/8/2019, đưa tin cho biết UBND quận Thanh Xuân phát thông báo:
“Trung tâm Quan trắc tài nguyên và môi trường thuộc Sở Tài nguyên - Môi trường Hà Nội đã thực hiện lấy mẫu, phân tích, đánh giá chất lượng môi trường xung quanh khu vực nhà máy bóng đèn phích nước Rạng Đông để xem còn hay không yếu tố độc hại. Trung tâm đã lấy các mẫu nước thải, nước sinh hoạt, không khí xung quanh, bụi, đất để phân tích trong phòng thí nghiệm. Kết quả phân tích nhanh các thông số vi khí hậu, nhiệt độ, bụi…cho thấy ở mức độ bình thường”.
Cũng trong thông báo này, UBND quận Thanh Xuân khẳng định với người dân khu vực môi trường xung quanh nơi cháy là an toàn :
"Thông tin ban đầu của Viện Sức khỏe Nghề nghiệp và Môi trường thuộc Bộ Y tế các chỉ số như: Thủy ngân, chì, kim loại nặng được đo bằng máy test nhanh thì kết quả cho thấy các chỉ số đều trong ngưỡng cho phép, an toàn đối với người dân.”
Đi cùng thông báo "thủy ngân an toàn' này và yêu cầu UBND phường Hạ Đình thu hồi văn bản cảnh báo nhân dân về ô nhiễm môi trường sau vụ cháy ở Công ty Rạng Đông UBND quận Thanh Xuân cũng yêu cầu kiểm điểm lãnh đạo UBND phường vì đã ra văn bản khuyến cáo không đúng thẩm quyền, gây hoang mang dư luận.
Tuy nhiên tối cùng ngày, Viện Sức khỏe Nghề nghiệp và Môi trường đã lên tiếng phủ nhận thông tin "an toàn" mà quận Thanh Xuân thông báo theo như báo Thanh Niên ngày 5/9 đưa tin.
Tờ Một thế giới dẫn tin từ Bộ TN-MT cho biết vụ cháy tại Công ty cổ phần bóng đèn phích nước Rạng Đông đã làm cháy khoảng 6.000m2 kho chứa sản phẩm chủ yếu là loại đèn huỳnh quang dài 1,2m, và bóng đèn compact.
Báo cáo của công ty nói rằng từ năm 2016 công ty chỉ sử dụng viên Amalgam (hỗn hống của thủy ngân Hg kẽm Zn và chất dẫn Bismut) để sản xuất bóng đèn.
Tuy nhiên, qua kiểm tra thực tế của Tổng cục Môi trường ngày 31.8.2019 cùng với quá trình đấu tranh với lãnh đạo công ty, công ty mới thừa nhận toàn bộ 480.000 bóng đèn huỳnh quang bị cháy sử dụng Hg lỏng (có độc tính cao hơn so với viên Amalgam).
Lượng Hg đã phát tán ra ngoài môi trường do sự cố cháy nổ là 15,1kg đến 27,2kg.
Trên trang mạng của Bộ Tài Nguyên và Môi trường Chính phủ Việt Nam, Thứ trưởng Bộ TN-MT Võ Tuấn Nhân công bố tại cuộc họp báo Chính phủ chiều 4.9 rằng, môi trường ở khu vực xảy ra cháy này bị nhiễm độc.
"Vụ cháy nổ ra tại Công ty là sự cố cháy nổ mất an toàn hoá chất, ảnh hưởng sức khoẻ con người ở mức độ trung bình, tuy nhiên gây thiệt hại tài sản và ảnh hưởng trầm tích, tác động đến sức khoẻ con người, phát tán môi trường không khí nước, lắng đọng nước và chảy vào sông Tô Lịch. Phạm vi vùng có nguy cơ ô nhiễm ảnh hưởng xấu sức khoẻ người dân khoảng cách bán kính 500m”.
Cũng theo Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân, đối chiếu với các tiêu chuẩn của quốc tế, tại điểm quan trắc không khí trong khuôn viên Công ty và nhà kho bị cháy thì giá trị thủy ngân cao vượt ngưỡng từ 10 – 30 lần (ngưỡng ảnh hưởng rất xấu đến sức khỏe con người) và đề nghị UBND TP.Hà Nội làm việc với Bộ Quốc phòng để tẩy độc khu vực bị cháy tại công ty Rạng Đông.
Bác sĩ Phan Đình Hiệp ở Melbouren cho biết thủy ngân khi cháy bốc thành khí người hít vào sẽ ảnh hưởng hệ hô hấp, não bộ, thận và qua da do tiếp xúc sẽ gây tình trạng choáng váng buồn nôn, ói, khó thở nhức đầu, đau cơ.
Tác động về lâu dài cần phải theo dõi để biết tùy theo mức độ bị nhiễm.
Thủy ngân phát tán trong không khí gặp lạnh sẽ cô đọng lại và rơi xuống đất đai ao hồ cây cối và những con cá hay rau quả ảnh hưởng khi ăn vào cũng gây hại cho người.
Tuy nhiên Chủ tịch Thành phố Hà nội Nguyễn Đức Chung ngày 9/9 nói với tờ Zing.net trong nước nhấn mạnh việc quan trọng nhất, mấu chốt hiện nay khi xử lý vụ cháy là phải chờ cơ quan giám định của công an sớm trả lời về kết quả. Sau khi chuyển hết hóa chất đi rồi thì mới tiến hành xét nghiệm, tẩy rửa nền nhà máy và xung quanh nhà máy
Ông Chủ tịch Thành phố Hà nội nói ông đã mời người dân trong khu vực bị ảnh hưởng bởi vụ cháy lên tham dự cuộc họp ở UBND TP vừa qua. Ở đó, ông đã trực tiếp hỏi người dân nhưng người dân nói “Không có bức xúc gì”.
Báo Người Lao Động cho biết Những ngày qua người dân vô cùng phẫn nộ về việc UBND quận Thanh Xuân (TP Hà Nội) bịa ra kết quả “giả” rằng vụ cháy ở Công ty CP Bóng đèn phích nước Rạng Đông là an toàn về môi trường để trấn an dư luận. Vụ nói dối mà theo tờ bào là "vô tiền khoáng hậu này thật sự đã làm "rung rinh" dư luận".
Tờ Người Lao Động cho rằng đây là sự dối trá khủng khiếp và độc ác vì đã xem nhẹ tính mạng, sức khỏe của cộng đồng. Tất cả cũng vì hai chữ thành tích.
Nhà văn Nguyễn Tường Thụy cư dân khu chung cư Hạ Đình có chung bờ tường với nhà máy Rạng Đông chia sẻvới SBS về tình cảnh của người dân nơi xảy ra thảm cảnh.
Mời vào phần audio để nghe toàn bộ nội dung
