Một số quyền có trong Công ước về quyền trẻ em bao gồm quyền được an toàn, quyền được vui chơi, quyền được học hành và quyền được lớn lên khỏe mạnh.
Paula Gerber là Giáo sư Khoa Luật tại Đại học Monash, đồng thời là một học giả nổi tiếng quốc tế, có chuyên môn về luật nhân quyền quốc tế, trọng tâm của bà là quyền trẻ em.
Bà nói rằng cha mẹ đóng một vai trò quan trọng trong quyền của một đứa trẻ được lớn lên khỏe mạnh.
“Úc được hưởng lợi từ hệ thống chăm sóc sức khỏe quốc gia, Medicare. Tất cả trẻ em, ngay khi chúng sinh ra đều được hưởng hệ thống chăm sóc sức khỏe đó.
Nhưng rõ ràng trách nhiệm chính của việc giữ gìn sức khỏe cho trẻ em cũng như đưa chúng đi khám bệnh và tiêm chủng là vai trò của các bậc cha mẹ, họ là người đầu tiên thực hiện việc này.”
Trẻ em cũng có quyền được đảm bảo an toàn cho dù chúng ở đâu.
Các luật báo cáo bắt buộc được quy định khác nhau giữa các tiểu bang của Úc, yêu cầu rằng các trường hợp bị nghi ngờ lạm dụng phải được trình báo cho các cơ quan bảo vệ trẻ em của chính phủ.
Điều này áp dụng cho các trường hợp lạm dụng thể chất, tình dục và tình cảm, bị bỏ bê và tiếp xúc với bạo hành gia đình, giáo sư Gerber giải thích.
Child healthcare Source: Getty Images/Fly View Productions
“Luật pháp áp đặt 'nghĩa vụ báo cáo bắt buộc' đối với những người có trách nhiệm. Điều đó nghĩa là nếu bạn có lý do để tin rằng một đứa trẻ đang bị bạo hành hoặc lạm dụng hay thậm chí bị bỏ rơi, thì phải báo cáo điều đó cho các dịch vụ bảo vệ trẻ em, thuộc Bộ Dịch vụ Nhân sinh của chính phủ.
Những người có nghĩa vụ báo cáo bắt buộc đó gồm bác sĩ, y tá, giáo viên, cảnh sát, những người làm việc trong các tổ chức tôn giáo.”
Giáo sư Gerber cho biết ở Úc đến trường học là bắt buộc đối với trẻ em từ 6 đến 17 tuổi.
“Cha mẹ phải bảo đảm rằng trẻ đến trường và nhà trường phải chắc chắn trẻ có mặt ở đó. Vì vậy, các trường tiểu học phải kiểm tra việc đi học, thực hiện vai trò này hai lần một ngày. Và ở trường trung học, ở tất cả các lớp, mọi môn học.
Nếu vắng mặt không lý do hơn năm ngày một năm, thì hiệu trưởng nhà trường nên xem xét chuyện gì đang xảy ra.
Giáo sư Gerber cho biết có khoảng 20.000 trẻ em mỗi năm được cha mẹ cho học tại nhà, nhưng việc này phải xin giấy phép và thường xuyên cung cấp cho Bộ Giáo dục các báo cáo về tiến độ.
Trẻ em ở Úc không được phép làm công việc được trả lương cho đến khi 15 tuổi.
“Chúng tôi có luật rất rõ ràng về việc sử dụng trẻ em trong môi trường làm việc. Luật quy định rằng độ tuổi mà trẻ em có thể tham gia lao động là 15 tuổi. Có một số trường hợp ngoại lệ như truyền thông hoặc làm việc trong lĩnh vực giải trí, rõ ràng có những bộ phim và tác phẩm sân khấu có trẻ em trong đó.”
Ở độ tuổi từ 15 đến 18, một đứa trẻ không được làm việc nhiều hơn ba giờ một ngày hoặc 12 giờ một tuần trong học kỳ.
Trong các kỳ nghỉ học, các em có thể làm lên đến sáu giờ một ngày hoặc 30 giờ một tuần.
Children's right in Australia Source: Getty Images
Giáo sư Gerber giải thích độ tuổi hợp pháp để kết hôn ở Úc là 18.
Úc có luật rất nghiêm ngặt về tảo hôn ở Úc. Vì vậy, có những hình phạt hình sự lên đến 9 năm nếu một đứa trẻ bị ép buộc phải kết hôn hoặc sắp đặt hôn nhân.
Người vi phạm bị phạt tù lên đến 9 năm và lên đến 25 năm ngồi tù nếu một đứa trẻ bị đưa ra khỏi đất nước với mục đích kết hôn."
Nếu hai người dưới 18 tuổi muốn kết hôn thì phải được sự đồng ý của cha mẹ hai bên, cũng như được sự cho phép của tòa án. Tòa án sẽ chỉ cho phép trong những trường hợp ngoại lệ hoặc bất thường.
Tiến sĩ Faith Gordon là Phó Giáo sư và Phó Trưởng khoa Nghiên cứu tại khoa Luật thuộc Đại học Quốc gia Úc.
Bà cho biết Úc đã ký Công ước Liên hợp quốc về Quyền trẻ em vào năm 1990.
“Rất tiếc, chúng tôi không đưa Công ước vào khuôn khổ lập pháp trong nước vì nó là một hệ thống được liên bang hóa. Các tiểu bang và vùng lãnh thổ đều có các quy định pháp luật khác nhau liên quan đến bảo vệ trẻ em và công lý cho thanh thiếu niên.
Vì vậy, điều này có nghĩa là chúng tôi có khá nhiều mảnh ghép chắp vá trong luật pháp. Một số luật có thể được áp dụng với thanh thiếu niên và trẻ em ở NSW, chưa chắc đã đúng ở Victoria".
Giáo sư Gerber nói rằng Úc cần có các luật quy định rõ ràng hơn về quyền của trẻ em và các biện pháp bảo vệ mà chúng được hưởng.
“Chúng ta có một hiệp ước nhân quyền quốc tế, sau đó Úc ban hành luật để có hiệu lực cho điều đó. Có một công ước về xóa bỏ phân biệt chủng tộc và Úc đã ban hành Đạo luật Phân biệt chủng tộc. Có một công ước về xóa bỏ phân biệt đối xử với phụ nữ và Úc đã ban hành Đạo luật Phân biệt Giới tính. Nhưng khi có một công ước về quyền của trẻ em, lại không có đạo luật về quyền trẻ em ở Úc.”
Ở Úc, một đứa trẻ dưới 10 tuổi có thể bị bắt, buộc tội, đưa ra tòa và bỏ tù.
Young children hold up the Aboriginal flag during a rally against Black Deaths in Custody in The Domain in July 2020 in Sydney. Source: Don Arnold/Getty Images
Giáo sư Gordon cho biết độ tuổi phạm tội tối thiểu ở Úc thấp so với các nước khác.
“Nghiên cứu cập nhật nhất cho thấy não bộ của trẻ em và thanh thiếu niên đang phát triển cho đến tuổi 25. Việc giam giữ một đứa trẻ phải chịu trách nhiệm hình sự chỉ mới 10 tuổi là không phù hợp.
LHQ đã kêu gọi Úc nâng độ tuổi lên ít nhất là 14. Có rất nhiều sự hỗ trợ từ các nhà hoạt động, luật sư, xã hội dân sự để thực hiện động thái này.”
Giáo sư Gerber nói rằng một vấn đề lớn khác là sự phổ biến quá mức của thanh niên thổ dân trong các nhà tù dành cho thanh thiếu niên và việc giam giữ người chưa thành niên.
"Tỷ lệ giam giữ người thổ dân chỉ là một con số quá lớn. Vì vậy, thanh thiếu niên thổ dân, từ 10 đến 17 tuổi chiếm 6% số trẻ em, nhưng nếu bạn nhìn vào các trung tâm giam giữ thanh thiếu niên, các em gốc thổ dân chiếm 56% số người bị giam giữ."
Giáo sư Gerber nói rằng các chương trình chuyển hướng của tòa án hoạt động tốt, nhưng cần nhiều nguồn lực hơn.
Giáo sư Gordon nói rằng cần phải có nhiều nguồn cung ứng và hỗ trợ hơn nữa.
“Nhiều trẻ em trong nhà tù là nạn nhân nhưng họ chưa nhận được các cơ chế hỗ trợ thích hợp trong cộng đồng của mình.
Không có đủ nguồn lực cộng đồng và hỗ trợ để giải quyết những vấn đề này, trong khi những người trẻ tuổi bị xúc phạm và đưa vào hệ thống tư pháp hình sự, việc này thực sự làm trầm trọng thêm nhiều vấn đề.
Giáo sư Gordon nói rằng các trung tâm pháp lý cộng đồng cung cấp hỗ trợ quan trọng cho một số nhóm người.
“Có những trung tâm pháp lý cộng đồng cung cấp hỗ trợ, tùy thuộc vào thu nhập của bạn, tư vấn pháp lý miễn phí. Cũng có những trung tâm pháp lý của thổ dân.
Tôi nghĩ điều quan trọng là mọi người biết nơi họ có thể truy cập thông tin. Hiện có một hệ thống trợ giúp pháp lý ở Úc, nơi mọi người có thể đăng ký để được hỗ trợ đầy đủ trong suốt quá trình ra tòa trước hệ thống tư pháp hình sự.”
