Một người thọ thuế có thể phải gánh chịu những áp lực cả về thời gian và tiền bạc để chứng minh mình vô tội, thậm chí nó có thể là một cuộc chiến để chứng minh Sở thuế ATO mắc sai lầm trong một số trường hợp.
Giờ đây ngày càng có nhiều người lên tiếng yêu cầu phải tăng cường giám sát Sở thuế Úc.
“Người thọ thuế nói rằng ATO khó khăn lắm. Họ khiến chúng tôi mất nhiều tiền. Mà cuối cùng thì chúng tôi cũng sẽ kết thúc bằng một gạch đen bên cạnh tên doanh nghiệp của mình,” Kate Carnell, chuyên gia về doanh nghiệp nhỏ và doanh nghiệp gia đình.
Ai sẽ chế tài ATO?
Theo ABC, những bằng chứng được cung cấp bởi các doanh nghiệp, các nhân viên hiện tại và trước đây của ATO, các nhóm vận động hành lang, các luật sư và các nhà nghiên cứu, rồi những hồ sơ tòa án và các tài liệu về khác đã chỉ ra một thực tế đáng lo ngại.
Đó là những hành vi quấy rối của một trong những cơ quan quyền lực nhất nước Úc, sở thuế ATO.
Trong phóng sự điều tra của ABC Four Corners, nhân vật đã đứng ra trước công luận để lên tiếng về thực trạng này là ông Mark Freeman.
Ông bắt đầu gặp những khó khăn về thuế từ giữa năm 2011 sau một cuộc kiểm toán ngẫu nhiên bởi Sở thuế ATO, tập trung vào Blackwater Treatment Systems, một công ty được ông Freeman thành lập ở miền Nam tiểu bang New South Wales, để phát triển công nghệ tái sử dụng nước thải, biến nó thành nước có thể tái sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau.
Công ty này đã nhận được tài trợ cho việc nghiên cứu và phát triển từ cơ quan Đổi mới sáng kiến của Chính phủ, hợp tác với trường đại học NSW và đã nhận được sự hỗ trợ từ bên thứ ba là Cơ quan Tiêu chuẩn Úc - Standards Australia.
Tuy nhiên, Sở thuế đã phán quyết rằng Công ty Blackwater không đủ điều kiện để nhận những khoản tài trợ và các khoản khấu trừ thuế và ATO buộc công ty này phải nộp thuế là khoảng $250,000 vào tháng 9/2013.
Ông Freeman nói với ABC rằng đó là một hành động tàn ác và có chủ đích.
“Trong quá trình kiểm toán, họ không hề cho chúng tôi biết những gì đang xảy ra. Họ im lặng với chúng tôi bất chấp chúng tôi đã lặp đi lặp lại yêu cầu của mình.”
“Việc kinh doanh và thu hút các nhà đầu tư trở nên khó khăn chỉ vì hành động kiểm toán đầy kỳ thị của cơ quan thuế. Nó giống như một câu chuyện kinh dị vậy," ông Freeman nói.
Sau đó, ông Freeman đã cố gắng kháng cáo quyết định của ATOP nhưng cơ quan này đã từ chối.
Trong một quãng thời gian suốt 7 năm trời, ông Freeman cho ABC biết ông đã bị ATO cáo buộc tội “mắc sai phạm trong quản lý, ngụy tạo trước kết quả kinh doanh, bịa đặt các khoản nợ nần, từ chối thủ tục công bằng và có âm mưu chủ đích.”
Ông nói với ABC rằng các tài liệu liên quan, cái thì bị mất cái thì bị thất lạc và các tài liệu quan thì bị ATO bỏ qua trong quá trình xem xét trường hợp của công ty ông.
Hàng ngàn doanh nghiệp nhỏ “điêu đứng” vì ATO
Theo ABC, ông Freeman là một trong hàng ngàn doanh nghiệp nhỏ khiếu nại ATO và phản đối việc kiểm toán thuế hàng năm của cơ quan này.
Nhiều công ty trong số này đã gánh chịu các khoản tính thuế và phải trả nợ hết lần này đến lần khác ngay cả khi họ nghĩ rằng ATO đã làm sai.
Năm ngoái, ATO đã xem xét và chỉnh sửa lại các bản đánh giá thuế của 253,000 người nộp thuế, bao gồm cả các cá nhân và doanh nghiệp.
Trong số đó, gần 25,000 trường hợp đã kháng cáo. Trong số này lại có đến 456 trường hợp tiếp tục có hành động pháp lý chống lại quyết định của ATO.
Điều đáng tiếc là một số doanh nghiệp đã sụp đổ sau khi ATO đến gõ cửa. Năm 2017, trung bình cứ mỗi tuần ATO đã giải thể hoặc cho phá sản 37 doanh nghiệp.
Bà Kate Carnell, chuyên gia về doanh nghiệp nhỏ và doanh nghiệp gia đình cho ABC biết, các hoạt động của ATO có thể gây nhiều khó khăn cho doanh nghiệp.
“Người thọ thuế nói rằng ATO khó khăn lắm. Họ khiến chúng tôi mất nhiều tiền. Mà cuối cùng thì chúng tôi cũng sẽ kết thúc bằng một gạch đen bên cạnh tên doanh nghiệp của mình.”
“Dù chúng tôi nghĩ rằng họ đã sai, nhưng chúng tôi vẫn cứ phải trả số tiền họ đưa ra thôi,” bà Carnell nói.
Hiện nay, có nhiều mối lo ngại rằng ATO đôi khi đã không công bằng, và ngày càng xuất hiện nhiều cuộc gọi cho cơ quan giám sát trên ATO, Tổng Thanh tra Thuế (IGT), với mong muốn cơ quan đủ quyền lực này có thể đưa mọi việc trở nên đúng đắn.
Bà Carnell tin rằng các quyền hạn của IGT cần được xem xét, để có đủ khả năng hỗ trợ cho những người thọ thuế gặp nhiều khó khăn.
"Không có nhiều hiệu quả từ một thực thể độc lập nếu nó không có đủ quyền hạn hoặc năng lực hay quy mô để thực sự giải quyết các vấn đề mà chúng ta đang nói đến.”
“Nếu anh có một cơ quan độc lập, thì nó phải có công cụ hữu hiệu và có đủ quy mô cần thiết,” bà Carnell nói.
Tuy nhiên phó giám đốc của ATO đặc trách các doanh nghiệp nhỏ, Deborah Jenkins, cho rằng ATO đã có đủ sự giám sát rồi.
Bà Jenkins từ chối thảo luận về các vụ việc riêng lẻ nhưng bác bỏ những bình luận tiêu cực về ATO hoặc vấn đề về hình ảnh của cơ quan này.
"Mọi người nói với tôi những điều rất tích cực về những hoạt động của họ với ATO.”
“Tôi làm việc rất chặt chẽ với một số doanh nghiệp nhỏ trong cộng đồng, các hiệp hội ngành nghề, và họ phản hồi rất tích cực về những thay đổi mà họ đã chứng kiến trong ATO.”
“Tôi nghĩ rằng tất cả họ đều hiểu rằng chúng tôi sẽ có thể mắc sai lầm, nhưng thông điệp của chúng tôi là làm thế nào để chúng ta đối phó với những sai lầm đó và cách chúng ta học hỏi từ những sai lầm đó," bà Jenkins nói.
Trong khi đó, cũng có những câu hỏi được đặt ra về cách ATO xử lý các tranh chấp khi họ đã phạm sai lầm.
Bà Carnell nói với ABC Four Corners và Fairfax rằng quá trình bồi thường là khá chậm chạp và không rõ ràng, không đầy đủ. Năm ngoái, ATO đã chi trả hơn $800.000 tiền bồi thường.
Mất 7 năm và $750,000 được ATO bồi thường $1,500
Trở lại với ông Freeman, chủ công ty Blackwater ước tính cuộc chiến với ATO đã khiến ông mất đến $750,000, đó là chưa tính cả quãng thời gian dài mà ông sử dụng để thu thập thông tin, nhằm chứng minh mình vô tội.
Cả văn phòng của ông Freeman trong một ngôi nhà thuê ở Ulladulla, chồng chất đủ loại giấy tờ về các vấn đề liên quan đến thuế.
Và cuối cùng, vào ngày 23 tháng 11 năm 2015, ATO đã thừa nhận họ đã mắc sai lầm và hoàn toàn xóa nợ cho ông Freeman.
Ông đã nhận được một lá thư từ văn phòng của Tổng trưởng đặc trách Doanh nghiệp Nhỏ, Kelly O'Dwyer, thừa nhận sai sót.
"Ủy viên thuế vụ đã thông báo rằng các lỗi đã được phát hiện trong quá trình kiểm toán, đã được giải quyết sau đơn khiếu nại của ông.”
“Ủy viên này xin lỗi ông vì bất kỳ sự căng thẳng hay bất tiện nào với ông do các lỗi này gây ra," bà O'Dwyer.
Đến tháng 10 năm 2016, ATO đã đưa ra mức bồi thường cho ông Freeman là $1,500, trong khi ông này đã mất đến 7 năm khiếu nại, và mất đến $750,000 chi phí.
Ông lại kháng cáo một lần nữa, và sáu tháng sau đó, ATO tăng mức bồi thường lên $11,500, nhưng con số đó chẳng thấm vào đâu so với những gì ông đã mất.
Tuy nhiên, ngoài chuyện tiền bạc thì chiến thắng ATO là điều mà ông Freeman cảm thấy khích lệ, bởi những người như ông chứng mình được mình không làm sai.
“Ban đầu mọi người chắc sẽ nói thôi hãy trả tiền cho họ đi. Anh sẽ không bao giờ thắng được đâu.”
“Nhưng chúng tôi đã giành chiến thắng. Chúng tôi đã nhận được một lời xin lỗi và chúng tôi khiến họ phải rút lại những tờ giấy nợ thuế.”
“Bây giờ chúng tôi đang đấu tranh để lấy được khoản bồi thường hợp lý," ông Freeman nói.
