Tạp chí Khoa học (03) Giải thích thuyết tương đối của Einstein trong 3 phút

Thử tìm hiểu thuyết tương đối rộng là một lý thuyết về hấp dẫn do Albert Einstein phát triển từ năm 1907 đến năm 1915. Hẳn các bạn đã không còn xa lạ gì với Gmail - một dịch vụ email miễn phí của gã khổng lồ công nghệ Google.

Like any scientist worth her salt, twelfth-grader Hillary Diane Andales from Tacloban City, Philippines, is unfazed by failure.

Like any scientist worth her salt, twelfth-grader Hillary Diane Andales from Tacloban City, Philippines, is unfazed by failure. Source: Asian Scientist Magazine

Giải thích thuyết tương đối của Einstein trong 3 phút

Thuyết tương đối rộng là một lý thuyết về hấp dẫn do Albert Einstein phát triển từ năm 1907 đến năm 1915.

Theo thuyết này, chúng ta quan sát thấy sự hút giữa các khối lượng với nhau là do kết quả của sự uốn cong không gian và thời gian do chúng gây ra.

Từ đó đến nay, thuyết tương đối đã trở thành một công cụ cơ bản trong thiên văn vật lý hiện đại, là cơ sở cho những hiểu biết của nhân loại về lỗ đen, những vùng của không gian nơi lực hấp dẫn rất mạnh khiến cho cả ánh sáng cũng không thoát ra được.

Albert Einstein đã cần đến hàng loạt phương trình phức tạp để mô tả Thuyết tương đối, nhưng một nữ sinh 18 tuổi người Philippines tên là Hillary Diane Andales đã giải thích nó theo cách đơn giản chỉ trong vòng 3 phút và giành được học bổng 250.000 USD.

Thử thách Đột phá Trẻ là một cuộc thi dành cho thanh thiếu niên trên toàn thế giới. Theo đó, người dự thi gửi video với thời lượng dưới 3 phút, giải thích các học thuyết, khái niệm Toán hoặc Khoa học theo cách đơn giản nhất.
Video đã giúp cô Andales giành được giải thưởng danh giá này tên là "Thuyết tương đối và tính tương đương của Khung Tham chiếu".

Clip mở đầu bằng việc xác định một số có giá trị bằng 6 hay 9. Trên thực tế, cách đọc số này tùy thuộc vào hướng mà bạn nhìn nó. Dựa trên điểm này, Andales giải thích về khung tham chiếu của mỗi người.

Nữ sinh nói thêm rằng khung tham chiếu là cơ sở của Thuyết tương đối, vì mỗi người nhìn nhận sự việc không giống nhau nếu họ đứng ở vị trí khác nhau.

Cô chứng minh điều này bằng cách nhờ 3 người bạn ghi lại âm thanh do một chiếc xe tạo ra khi di chuyển. Họ đứng ở 3 vị trí khác nhau. Một người ở phía trước xe, một người khác ở phía sau, trong khi người còn lại đứng bên cạnh xe.

Mỗi khung tham chiếu mang lại âm thanh khác biệt vì sóng âm thanh do động cơ chiếc xe tạo ra sẽ có cường độ cao hơn hoặc thấp hơn, tùy thuộc vào vị trí chúng được ghi âm.

Andales cho biết có thể làm thí nghiệm tương tự với vận tốc và thời gian.

Nếu vận động viên nổi tiếng Usain Bolt chạy đua với tốc độ bằng 98% vận tốc ánh sáng, dưới góc độ của Bolt, anh ta hoàn thành chặng đua ở giây thứ 10. Nhưng kết quả trọng tài đo được lại là 40 giây.

Nguyên nhân nằm ở chỗ thời gian dường như trôi chậm hơn đối với người đứng tại chỗ quan sát.

Điều này tương tự với lý do đồng hồ trên Trạm Không gian Quốc tế quay xung quanh Trái đất với vận tốc 17 km/h chạy chậm hơn đồng hồ trên Trái đất khoảng 0,007 giây mỗi 6 tháng.

Cô Andales cho biết, các thành viên trong gia đình cô đều là những người đam mê khoa học. Cha cô là một nhà hóa học nhưng rất thích vật lý, trong khi mẹ cô – một kế toán viên – cũng yêu thích khoa học. “Họ là những người khuyến khích tôi đọc sách, theo dõi những tin tức khoa học mới nhất”.

Khi còn nhỏ, cô rất thích thiên văn học và muốn trở thành một phi hành gia. Cha cô là người dẫn dắt cô đến với vật lý, lúc cô mới 10 tuổi. Dựa trên những thông tin tìm hiểu được về cuộc thi trước đó, Andales nhận ra thuyết tương đối là một chủ đề lớn và phức tạp, nhưng lại có thể truyền tải tới mọi người theo cách dễ dàng hơn.

Cô đã viết khoảng 20 bản thảo kịch bản, dành khoảng 200 giờ để làm đồ họa và ghi hình mới cho ra được sản phẩm là video dài gần 3 phút.

Cô học trò lớp 12 này chia sẻ, cô mong muốn theo đuổi sự nghiệp nghiên cứu ngành vật lý trong tương lai.

Google ra mắt thiết kế mới của Gmail

Ra đời từ năm 2004, tính đến tháng 2 năm 2016, Gmail đã có 1 tỷ người dùng trên toàn thế giới và là ứng dụng đầu tiên trên Google Play đạt được 1 tỷ lượt cài đặt trên các thiết bị Android.

Dịch vụ này cũng rất phổ biến đối với các khách hàng doanh nghiệp, với 60% các công ty Mỹ cỡ trung và 92% doanh nghiệp mới thành lập sử dụng Gmail vào năm 2014.

Cách đây vài ngày, Google vừa giới thiệu thiết kế mới của Gmail nhằm đại tu toàn bộ dịch vụ email miễn phí này với nhiều tính năng mới và giao diện hiện đại hơn. Bên cạnh tính năng trả lời thông minh và tính năng tạm ẩn email mà người dùng sẽ thấy thích thú, Google còn bổ sung một số tính năng thông minh tập trung cho doanh nghiệp, được thiết kế để giúp cải thiện năng suất, bảo mật, và quản lý việc chia sẻ email.

Ông Jacob Bank, Giám đốc sản phẩm của Gmail cho biết giao diện mới của dịch vụ email này sẽ “giúp cho người dùng an toàn và làm việc hiệu quả hơn”.

Một tính năng thú vị trên Gmail mới là tính năng “Tạm ẩn” (Snooze), cho phép người dùng tạm xóa đi các email ra khỏi hộp thư trong một khoảng thời gian nhất định cho đến khi sẵn sàng để trả lời các email đó.

Bạn có thể dễ dàng sử dụng tính năng tạm ẩn này bằng cách đưa chuột lên email cần ẩn đi, nhấn vào biểu tượng chiếc đồng hồ từ thanh công cụ hiện ra. Các email bị ẩn đi sẽ được quay trở lại hộp thư sau khoảng thời gian được thiết lập.

Gmail nay còn có một chế độ mới gọi là "Bảo mật" (confidential), cho phép người dùng đặt ngày hết hạn của email. Sau khi cập nhật bản Gmail mới, bạn sẽ có thể đặt thời hạn cho email, khiến chúng tự xóa khỏi hộp thư của bạn và của cả người nhận.

Thậm chí, bạn còn có thể cấm người nhận chuyển tiếp, sao chép, tải xuống, hoặc in các đoạn tin nhắn trong hộp thư.

Đây chính là tính năng quản lý quyền thông tin (IRM) mà Microsoft giới thiệu lần đầu trong Outlook hồi năm 2007.

Google cũng bổ sung tính năng phát hiện lừa đảo qua email, xác thực hai bước để bảo vệ email, và thậm chí là khả năng sử dụng chế độ ngoại tuyến mạnh mẽ hơn nhiều so với trước đây, cho phép các doanh nhân có thể sử dụng Gmail mà không phải lo lắng về kết nối.

Ngoài ra để tăng cường bảo mật cho những email có nội dung quan trọng, Gmail có thêm tính năng yêu cầu người nhận phải nhập mã xác nhận để có thể mở email.

Người gửi có thể gửi riêng mã xác nhận này thông qua tin nhắn SMS cho người nhận.

Điều này sẽ bảo đảm an toàn cho hộp thư Gmail, trong trường hợp bị người khác xâm nhập trái phép thì cũng không thể xem được những email có nội dung quan trọng.

Hiện nay, chỉ có một số người dùng trên thế giới được phép chuyển đổi sang giao diện Gmail mới. Để kích hoạt giao diện mới, bạn chỉ cần bấm vào biểu tượng Settings có hình Bánh răng ở góc trên bên phải giao diện Gmail và chọn Try new Gmail (Thử Gmail mới).

Ngược lại, nếu muốn quay trở lại phiên bản cũ, hãy bấm vào hình bánh răng nói trên và chọn Go back to classic Gmail (Trở về Gmail truyền thống).

YouTube Kids

Cũng liên quan đến Google, có tin rằng sắp tới YouTube Kids sẽ tung ra 3 tính năng lọc nội dung an toàn hơn, nhằm lấy lại niềm tin của các bậc cha mẹ sau nhiều rắc rối liên quan đến nội dung tiêu cực trước đó

Năm ngoái khi một loạt video có nội dung tiêu cực nhằm vào trẻ em bị phát hiện trên YouTube, dịch vụ này đã phải liên tục đưa ra những thay đổi nhằm khắc phục vấn đề, và bảo đảm các bậc cha mẹ tiếp tục cho con em họ sử dụng dịch vụ.

YouTube vừa cho hay họ sẽ bổ sung 3 tính năng an toàn cho YouTube Kids trong năm nay. Một trong những tính năng này sẽ có hiệu lực ngay tuần này, hai tính năng còn lại sẽ ra mắt sau đó.

Tính năng đầu tiên cho phép phụ huynh giới hạn chỉ cho con họ xem những kênh YouTube đáng tin cậy. Những kênh này sẽ chỉ mang đến nội dung phù hợp với trẻ em, như kênh Sesame Workshop và PBS Kids.

Với tính năng mới này, phụ huynh không phải mất thời gian tìm hiểu thông tin về các kênh YouTube, họ chỉ cần bật tính năng này lên và an tâm rằng con họ sẽ chỉ xem những nội dung phù hợp.

Bên cạnh đó, phụ huynh sẽ có quyền tự chọn các kênh nội dung, không nhất thiết phải phụ thuộc vào danh sách đối tác mà YouTube chọn.

Sự thay đổi này là một nỗ lực giúp cha mẹ trở thành người quyết định cuối cùng các nội dung nào mà trẻ sẽ xem, và khiến họ thoải mái hơn.

Và đến tính năng cuối cùng, YouTube giới hạn danh sách video phát lại trong ứng dụng YouTube Kids, chỉ cho hiển thị những video và kênh đã được xác thực nội dung an toàn nếu như phụ huynh tắt tính năng tìm kiếm.

Khả năng tắt tính năng tìm kiếm vốn dĩ đã xuất hiện trên ứng dụng YouTube Kids, nhưng bản cập nhật trong tương lai sẽ đảm bảo chỉ các kênh và video được kiểm chứng an toàn mới có thể xuất hiện trên nền tảng.

Như các bạn cũng thấy là YouTube đã thay đổi rất nhanh chóng để giúp cho các bậc cha mẹ, dù hiện khá hài lòng với cách ứng dụng YouTube Kids hoạt động, vẫn có khả năng tự mở rộng lựa chọn của họ về nội dung video.

Còn với những phụ huynh đang lo lắng và muốn giảm thiểu các nội dung không phù hợp xuất hiện khi con họ lướt YouTube, các tính năng mới sẽ hỗ trợ họ rất nhiều.

Thêm thông tin và cập nhật Like  

Nghe SBS Radio bằng tiếng Việt mỗi tối lúc 7pm tại 


Share
Published 30 April 2018 1:11pm
Updated 7 May 2018 2:27pm
By Đăng Trình

Share this with family and friends