Bộ trưởng Ngoại giao Penny Wong đã đề cập việc giam giữ công dân Úc – ông Châu Văn Khảm – như một trong những vấn đề đáng lưu tâm hàng đầu của chuyến thăm Việt Nam tuần này, sau khi cơ quan của Liên Hợp Quốc phát hiện ông bị bắt giữ một cách tùy tiện và "bỗng nhiên biến mất".
Những điểm chính:
- Châu Văn Khảm – một người Úc gốc Việt sống tại Sydney đã bị bỏ tù hơn ba năm ở Việt Nam.
- Liên hợp quốc đã kêu gọi trả tự do ngay lập tức và vô điều kiện cho ông.
- Bà Penny Wong đã nêu ra vấn đề này trong chuyến thăm đầu tiên của bà tới Việt Nam trên cương vị Bộ trưởng.
Úc quan tâm đến tù nhân người Úc Châu Văn Khảm bị giam cầm ở Việt Nam
Thượng nghị sĩ Penny Wong đã thảo luận về trường hợp của ông Châu Văn Khảm với Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Bộ trưởng Ngoại giao Bùi Thanh Sơn.
Lời kêu gọi mới nhất của bà - một trong hơn 70 đại diện của chính phủ Úc kể từ khi ông Châu Văn Khảm bị bắt giam - được đưa ra trong chuyến thăm đầu tiên của bà Wong tới Việt Nam với tư cách Bộ trưởng Ngoại giao.
Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao và Thương mại (DFAT) cho biết:
Chính phủ Úc nêu lên trường hợp của ông Khảm ở tất cả các cấp, tại Úc và Việt Nam. Chính phủ Việt Nam nhận thức rõ sự quan tâm của chúng tôi đối với trường hợp của ông Khảm và quyền lợi của ông ấy.
Đó là tin mừng cho vợ của ông Khảm, người đang bị giam giữ, bà Trang Châu.
Bà nói: “Tôi rất vui khi biết Bộ trưởng Ngoại giao Penny Wong đã nêu trường hợp của chồng tôi với chính phủ Việt Nam trong chuyến công du Việt Nam gần đây.
"Tôi hy vọng rằng, với sự can thiệp tích cực và mạnh mẽ của chính phủ Úc, chồng tôi sẽ được trả tự do ngay bây giờ và đoàn tụ với tôi cùng gia đình ở Sydney.
"Chúng tôi không thể chờ đợi giây phút chồng tôi quay trở lại Sydney và hội ngộ với chúng tôi", bà Trang Châu chia sẻ với ABC.
Ông Châu Văn Khảm chạy trốn khỏi Việt Nam sau chiến tranh và sống tại Sydney cùng gia đình. Người đàn ông 72 tuổi, đã bị giam giữ tại Thành phố Hồ Chí Minh vào tháng 1 năm 2019, sau khi bị cáo buộc nhập cảnh vào nước này bằng giấy tờ giả.
Chính quyền Việt Nam sau đó đã kết án ông 12 năm tù về tội an ninh quốc gia, do có liên hệ với nhóm ủng hộ dân chủ Việt Tân.
Nhóm này bị quy kết là một tổ chức khủng bố ở Việt Nam, nhưng được coi là một tổ chức hợp pháp về nhân quyền và hòa bình ở Úc. Gia đình của ông và các bên ủng hộ nhân quyền chia sẻ ý kiến về việc buộc tội ông Châu Văn Khảm là khủng bố vô cùng lố bịch.
"Tất cả các tiếng nói ủng hộ luôn việc tốt, đặc biệt là việc Liên Hợp Quốc xem xét trường hợp của cha tôi, thật tuyệt vời", Daniel, con trai của Châu nói với ABC.
Demonstration to release Chau Van Kham in Canberra Source: Supplied
Nhóm công tác của Liên hợp quốc kêu gọi trả tự do cho Châu
Trường hợp của Châu đã được chuyển đến Nhóm công tác của Liên hợp quốc về việc giam giữ bắt bớ người tùy tiện, nhóm này kêu gọi trả tự do ngay lập tức và vô điều kiện cho ông.
Trong một ý kiến được đưa ra vào tháng này, nhóm công tác cho biết ông Khảm bị bắt mà không có lệnh và việc giam giữ ông ta trước khi xét xử 10 tháng là "quá lâu không thể chấp nhận được".
Điều đó cũng cho thấy bản thân phiên tòa - kéo dài khoảng 4 tiếng rưỡi nhưng chỉ cho 45 phút cho mỗi bị cáo - là quá ngắn, điều mà chính phủ Việt Nam đã bác bỏ.
"Một phiên tòa khá ngắn cho một tội hình sự nghiêm trọng và một bản án dài cho thấy rằng tội danh của ông Văn Khảm đã được xác định trước khi xét xử", một ý kiến cho biết.
Nhóm công tác kêu gọi chính phủ Việt Nam hành động khẩn cấp để trả tự do vô điều kiện ngay lập tức cho ông Văn Khảm.
Khi một người thân đến thăm nhà tù vào tháng 2 năm 2020, nhóm này cho biết ông Châu Văn Khảm đã "không còn là tù nhân ở đây và quản lý nhà tù từ chối tiết lộ thông tin về nơi ông đã được chuyển tới cho đến cuối tháng 6 năm 2020".
"Chính phủ không bác bỏ cáo buộc này. Nhóm công tác nhận thấy rằng, trong thời gian này, ông Văn Khảm đã bị cưỡng chế giam giữ", nhóm cho biết.
"Cưỡng chế giam giữ được cho là một hình thức giam giữ tùy tiện đặc biệt nghiêm trọng."
Chính phủ Việt Nam trình bày rằng các thành viên của Việt Tân đã kích động bạo lực, buôn lậu vũ khí và chiêu mộ người khác để phá hoại hoặc huấn luyện họ sử dụng chất nổ.
Nhưng dư luận lưu ý rằng Châu đã cung cấp bằng chứng trong phiên xét xử về việc ông ta không tham gia vào bất kỳ vụ bạo lực nào, và nhóm công tác của Liên Hợp Quốc xác nhận việc liên kết với Việt Tân không thể biện minh cho việc giam giữ ông.
Chau Van Kham was arrested in Vietnam in 2019. Source: AFP
'Úc cần phải tiếp tục gia tăng áp lực'
Daniel Châu cho biết sự lên tiếng này có giá trị đối với gia đình anh, những người cảm thấy cha mình lẽ ra không bao giờ bị bỏ tù như thế.
“Tiếng nói của LHQ làm cho trường hợp của bố tôi trở nên chính đáng hơn,” anh nói.
"Chúng tôi luôn biết rằng Úc đã cố gắng hết sức để ủng hộ gia đình... nhưng nghe được thông tin từ Liên Hợp Quốc rằng bố tôi sẽ được trả tự do, thực sự là một tin vui.
"Mẹ tôi rất vui mừng ... [chúng tôi] có thêm nhiều hy vọng."
Luật sư của gia đình, bà Đan Phượng, cho biết sự đồng thuận của LHQ sẽ tiếp thêm cho chính phủ Úc "sức mạnh" để vận động hành lang cho Châu trong nỗ lực bảo đảm trả tự do cho ông ".
“Cuối cùng, sau gần ba năm, vợ ông- bà Trang cảm thấy sự việc đang diễn ra một cách hợp pháp hơn”.
Tổ chức Ân xá Quốc tế đã liệt ông Khảm vào danh sách tù nhân lương tâm, "bị giam giữ chỉ vì niềm tin chính trị ôn hòa của ông ta".
Rose Kulak, một nhà vận động của Tổ chức Ân xá Quốc tế, cho biết thực tế là Nhóm công tác của Liên Hợp Quốc cũng đã chuyển trường hợp của ông ta lên các cơ quan khác của Liên Hợp Quốc để điều tra thêm, điều này cho thấy tình trạng nghiêm trọng của sự việc.
Bà Rose Kulak cho biết khoảng thời gian bốn tháng mà gia đình không biết về nơi ở của ông đặc biệt tàn khốc.
"Không ai biết ông ta ở đâu. Có vẻ như ông ta đang ở trong mê cung của các nhà tù Việt Nam," bà nói.
Khi mọi người bị cưỡng chế bắt giữ, họ thường biến mất một cách bí ẩn. Vì vậy, đó là một tình huống thực sự nghiêm trọng mà ông ta đang gặp nguy hiểm.
Bà Rose Kulak nói thêm rằng chính phủ Úc đang dao động giữa việc vận động hành lang và đưa ra các tuyên bố công khai.
"Chúng ta cần phải làm bất cứ điều gì hiệu quả nhất, bất cứ điều gì để đưa ông ấy trở lại Úc càng sớm càng tốt. Chính phủ Việt Nam phải để ông ta được tự do trở lại Úc."
