Vụ tai nạn hàng không thảm khốc vừa xảy ra tại Ethiopia chỉ vài phút sau khi chiếc máy bay Boeing 737 Max 8 cất cánh rời khỏi thủ đô Addis Ababa hôm chủ nhật. Toàn bộ 157 người trên máy bay đều tử nạn.
Xét về hoàn cảnh lúc xảy ra tai nạn thì đây là một chiếc máy bay mới và thời tiết ngày hôm đó hoàn toàn quang đãng. Nhưng theo giám đốc điều hành hãng Ethiopian Airlines, ông Tewolde GebreMariam phát biểu tại cuộc họp báo, thì phi công lái chiếc máy bay đã phát hiện ra điều gì đó không ổn, và đã cấp báo với các nhân viên không lưu rằng mình ‘đang gặp khó khăn’ và muốn quay đầu máy bay.
Nhân viên không lưu đã đồng ý và chuẩn bị sẵn đường băng để chiếc Boeing 737 quay lại nhưng thảm kịch đã xảy ra.
Hiện chưa rõ nguyên nhân dẫn tới tai nạn và cuộc điều tra vẫn đang ở giai đoạn đầu, nhưng theo trang mạng chuyên theo dõi các chuyến bay Flightradar24 cho biết máy bay của Ethiopia Airlines có vận tốc lên thẳng không ổn định sau khi cất cánh.
Đã từng có tại nạn xảy ra tương tự hồi tháng 10 năm ngoái, và cũng xảy ra với chiếc Boeing 737 Max 8 của hãng hàng không Lion Air của Indonesia. Chiếc máy bay đã lao xuống biển Java Sea chỉ sau vài phút cất cánh, làm thiệt mạng 189 người có mặt trên chuyến bay. Nguyên nhân vụ tai nạn lần đó hiện vẫn còn đang được điều tra, tập trung vào việc bảo trì máy bay và việc huấn luyện cũng như khả năng phi hành đoàn ứng phó với hệ thống chống stall mới (anti-stall system) của Boeing.
Ethiopian Airlines Boeing 737 Max (ET-AVM), the same aircraft that crashed in Ethiopia on 10 March 2019, is seen at Bole International Airport in Addis Ababa. Source: AAP
Điều tra của vụ tai nạn Lion Air cho thấy các phi công dường như đã phải vật lộn với hệ thống anti-stall, một hệ thống tự động được thiết kế để giữ cho máy bay không bị ngưng trệ, đây là một tính năng mới của Boeing 737 Max. Những phát hiện sơ bộ cho thấy hệ thống này liên tục buộc mũi máy bay chúc xuống dưới, bất chấp những nỗ lực của phi công để khắc phục điều này.
Theo tin từ cơ quan truyền thông Caijing, ngay sau khi tai nạn xảy ra, Cơ quan Quản lý Hàng không Dân sự Trung Quốc đã yêu cầu các hãng hàng không nội địa ngưng sử dụng máy bay Boeing 737 Max 8, tổng cộng hiện có 60 chiếc đang hoạt động ở Trung Quốc.
SilkAir, một hãng hàng không thuộc Singapore Airlines, cung cấp các chuyến bay theo lịch trình từ Singapore đến các thành phố ở Đông Nam Á, Nam Á và Trung Quốc, cũng đang sử dụng máy bay 737 Max. Hãng này thông báo sẽ theo dõi sát sao tình hình nhưng không cung cấp thêm chi tiết.
Hãng máy bay Virgin của Úc cũng xác nhận đã đặt hàng 30 chiếc Boeing 737 Max 8, dự kiến sẽ có vào cuối năm nay.
Rescuers remove body bags from the scene of an Ethiopian Airlines flight that crashed shortly after takeoff at Hejere near Bishoftu. Source: AAP
“Các nhà điều tra chắc chắn không tin vào sự trùng hợp”
Ông Mary Schiavo, cựu Tổng thanh tra Bộ Giao thông vận tải Hoa Kỳ, nói với CNN, "Ở đây chúng ta thấy các máy bay đều hoàn toàn mới trong khi sự cố nghiêm trọng đã diễn ra hai lần trong vòng chưa tới một năm. Điều đó đã gióng lên hồi chuông cảnh báo trong ngành hàng không, bởi trước đó chưa từng có tiền lệ như vậy".
Ông William Waldock, một chuyện gia về an toàn hàng không, cho rằng các chuyên gia đang đặt nghi vấn về sự an toàn của loại máy bay 737 Max, vì chỉ trong vòng 6 tháng đã có hai máy bay giống hệt nhau gặp nạn theo cách thức giống nhau, đâm chúc mũi khiến máy bay vỡ vụn.
“Các nhà điều tra chắc chắn không tin vào sự trùng hợp,” ông Waldock nói.
Ông Waldock cho biết Boeing chắc chắn sẽ xem xét cẩn thận hệ thống kiểm soát và hệ thống tự động của chiếc 737 Max. Nhưng ông lưu ý hiện tại vẫn còn sớm để khẳng định điều gì, và sẽ cần nhiều điều tra và cả việc phân tích hộp đen trên máy bay.
Alan Diehl, một cựu điều tra viên của Ban An toàn Vận tải Quốc gia, nói rằng có sự giống nhau trong cách thức mà phi hành đoàn đối phó với sự cố chỉ sau khi cất cánh không lâu, và những báo cáo về sự khác biệt trong vận tốc rơi, “rõ ràng cho thấy có vấn đề trong khả năng kiểm soát” với chiếc máy bay của hãng Ethiopia.
Ông Diehl cho rằng cũng còn nhiều lý do khác như động cơ, trọng lượng máy bay, lỗi của phi công, khả năng bị phá hoại hay va phải chim, va cả vấn đề bảo trì mà chắc chắn các nhà điều tra sẽ xem xét kỹ lưỡng.
Nhưng phía hàng không Ethiopia thì lên tiếng khẳng định không có vấn đề gì trong việc kiểm tra định kỳ và bảo trì trước khi máy bay cất cánh hôm chủ nhật.
Đại diện hãng Boeing chưa có phản hồi gì về các nhận định. Công ty chỉ mới bày tỏ sự cảm thông và đau buồn sâu sắc đến các hành khách và phi hành đoàn gặp nạn.
Công ty Boeing cho biết họ sẽ gửi một nhóm kỹ thuật viên đến hiện trường tai nạn để hỗ trợ phía điều tra.
