Lá phiếu của người Việt quan trọng đến mức nào đối với các đảng?
Khi các đảng và các ứng viên nghiên cứu để tranh cử, thì yếu tố quan trọng nhất là: Những "cử tri cân nhắc", làm cách nào để kéo họ về phía mình?
Đó là bởi vì những cử tri tuốt bên kia thì rất khó lôi kéo họ, những cử tri đã quen bầu cho bên mình thì chỉ cần cải thiện đôi chút, họ sẽ không băng qua bên kia đường. Còn cử tri cân nhắc (tiếng Anh là swing voters, cử tri bỏ phiếu cho một đảng khác so với lần trước) họ bầu cho ai là tùy theo họ cân nhắc. Đối với các đảng thì cái đó mới khó.
Đó là nói về cử tri nói chung, ngoài ra về mỗi khối sắc tộc, các đảng còn tìm hiểu thêm để biết mỗi khối cử tri có quan tâm nào và khuynh hướng nào. Khối nào quá ít dân hoặc quá ít cử tri cân nhắc thì họ không chú ý. Khối nào có nhiều cử tri cân nhắc, thì các đảng sẽ tìm cách có chính sách thích hợp với các quan tâm của họ, và khai thác các khuynh hướng nếu được.
Về quan tâm thì các đảng biết khối cử tri Việt quan tâm về đàn áp ở Việt Nam, an sinh xã hội, duy trì tiếng Việt,.. Về khuynh hướng thì họ biết một đặc điểm của cử tri Việt là khuynh hướng bầu cho ứng viên Việt.
Trong một cuộc bầu cử Hội Đồng Thành Phố năm 2012 có một kinh nghiệm thú vị về khuynh hướng nói trên. Một ứng viên người Miên đưa ra một ứng viên thuộc hạ không biết tiếng Việt nhưng có tên tiếng Việt. Ngày bầu cử, họ mặc áo có in cờ vàng, trao tờ hướng dẫn bầu cử có in cờ vàng, tờ này khuyên cử tri bầu số 1 cho thuộc hạ, số 2 cho ứng viên Miên, số chót cho ứng viên Việt đối thủ.
Chiều tối hôm đó, tôi là một kiểm phiếu viên ở phòng phiếu có đông cử tri Việt. Tôi thấy ít ai bầu cho người thuộc hạ, và phiếu nào viết số 1 cho thuộc hạ thì số 2 ít ai cho ứng viên Miên mà cho ứng viên Việt đối thủ. Thế là việc ma lanh đã thất bại, vì khi thuộc hạ rớt đài thì phần lớn phiếu số 2 đã đổ qua ứng viên Việt -- ứng viên Miên khổ công giựt dây rồi giang tay hứng phiếu nhưng chẳng được bao nhiêu.
Các tổ chức cộng đồng có thể làm gì để tăng mức quan trọng của khối cử tri Việt?
Trong 4 năm từ năm 2000, tôi là Chủ Tịch trong ban chấp hành liên bang của Cộng Đồng Người Việt Tự Do. Trong các cuộc bầu cử, những khi có cơ hội lên tiếng, tôi thường kêu gọi cử tri Việt hãy không nhất thiết bầu như lần trước mà mỗi lần bầu hãy cân nhắc chính sách của mỗi đảng.
Đầu thập niên 80, ở các cuộc bầu cử liên bang nhiều cử tri Việt bầu cho đảng Tự Do vì Thủ Tướng Fraser đón nhận người Việt tị nạn.
Đến khi khuynh hướng kỳ thị nổi lên trong đảng Tự Do thì nhiều người đổi qua Lao Động. Trong những năm gần đây, tuy không có thống kê nhưng qua những trao đổi tôi thấy hình như số cử tri Việt cân nhắc đông lên đôi chút. Nếu tiếp tục như vậy thì rất tốt cho cộng đồng chúng ta.
