1915 Çanakkale Savaşı sırasında, Anzak Koyu’nda, Türkler tarafından havadan Avustralya ve Yeni Zelanda askerlerine atılan İngilizce yazılmış Türk propadanda bildirisi, 30 Nisan’da Melbourne’da düzenlenen bir açık artırmada satışa çıkarılacak.
Sanat eserleri ve antika müzayede firması Mossgreen tarafından Maryborough’da düzenlenecek açık artırmada, 2012 yılında bir uçak kazasında ölen havacılık meraklısı ve antikacı John Fisher’in kurduğu havacılık müzesinde bulunan antikalar satışa çıkarılıyor.
Çanakkale savaşı sırasında Türklerin Anzaklara attığı propaganda bildirisi, kapanan bu müzenin envanteri arasında bulundu.
Amateur aviator John Fisher Source: Mossgreen
Bildiride, Anzakların moralini bozmayı ve İngilizlere karşı kışkırtmayı amaçlayan “AUSTRALIAN and NEW ZEALAND SOLDIERS! YOU HAVE BEEN TRICKED YOU CANNOT WIN
You can only die here far from home, or suffer from hunger and thirst.
The English, insatiable in their desire to dominate will waste your lives in their vain attempt at glory" (Avustralya ve Yeni Zelanda askerleri. Kandırıldınız. Kazanamazsınız. Burada evden uzakta ölecek veya açlık ve susuzluk çekeceksiniz. İngilizin doymak bilmez dünyaya egemen olmak için beyhude zafer girişimi, sizin hayatınıza mal olacak) ifadesi yer alıyor.
Mossgreen antika uzmanı Watson, “Bildiğim kadarıyla bu bildirinin bir başka kopyası Melbourne’da bir başka koleksiyoncuda daha bulunuyor. Başka da yok” dedi. Watson, bildirinin ender bulunan bir parça olduğunu kaydederek, neden ender bulunduğunu şöyle açıkladı:
“Birincisi, Anzak askerleri okuyup buruşturup atmıştır. İkincisi, cephede kağıt bulunabilecek bir şey değildi, bu bildirilerin arkasını evlerine mektup yazmak için kullandılar. Ve son olarak, yine siperlerde tuvalet kağıdı olmaması, bu bildirilerin az bulunmasının nedenidir.”
Türklerin Çanakkale’de propaganda bildirileri attıkları ve özellikle Hintli müslüman askerleri İngilizlere karşı kışkırtmaya çalıştıkları biliniyor. Türk arşivlerinde 14 Mayıs 1915 tarihli ve Enver Paşa imzalı bir emirde, İngilizce ve Fransızca yazılı 1,000 propaganda bildirisi basılıp, Anzak Koyu ve Seddül Bahir’e atılması, Hintçe bildirilerin de daha sonra basılarak gönderileceği yer alıyor.
Watson da, Çanakkale’de Türklerin farklı dillerde 3 - 4 farklı metinden oluşan propaganda bildirileri attığını, Gelibolu’da çok sayıda Hintli asker olduğu için bildirilerin Hint dillerini de kapsadığını kaydetti.
Mossgreen, açık artırmada bildiriye 1000 - 1500 dolar teklif edilmesini bekliyor.
İki Anzak hikayesi daha
100 yıllık yalnızlık: Clyde'dan Hacı Pehlivan'a, bir kanlı mendil öyküsü
