Einstein'dan sonraki en büyük dahi öldü

İngiliz fizik profesörü Stephen Hawking, fiziksel olarak ağır derecede engelli, ama zeka olarak bir dahiydi.

Dr. Stephen Hawking, a professor of mathematics at the University of Cambridge, delivers a speech entitled "Why we should go into space" Source: NASA/Paul. E. Alers

İngiliz fizikçi, evrenbilimci, astronom, teorisyen ve yazar Prof. Dr. Stephen Hawking'in (76) ölümünü çocukları Lucy, Robert, ve Tim, Çarşamba günü yaptıkları yazılı açıklamada ilan etti.

Stephen Hawking 1960'ların başında 21 yaşındayken tedavisi olmayan Amyotrofik lateral skleroz (ALS) hastalığına yakalandı. Motor nöronların zamanla yüzde seksenini öldürerek sinir sistemini felç eden; ancak beynin zihinsel faaliyetlerine dokunmayan bu hastalık, Hawking'i tekerlekli sandalyede yaşamaya mahkum etti. O zaman doktorlar Hawkins'in birkaç yıl ömrü kaldığını düşündü.

"Eğer sevdiklerinizin yaşadığı yer olmasaydı, evren'in bir anlamı olmazdı"

Ünlü bilim insanı, 1985 yılından bu yana sesini de yitirmiş olduğu için koltuğuna yerleştirilmiş, yazıları sese dönüştürebilen bilgisayarı sayesinde insanlarla iletişim kurabiliyordu.

British scientist Stephen Hawking (L) and his daughter Lucy Hawking (R) arrive on the red carpet for the 2015 British Academy Film Awards Source: AAP

Hawkins, modern İngiltere'nin en ünlü bilim insanı oldu ve yaşamını evrenin sırlarını çözmeye adadı.

Stephen Hawkins, modern bilimin kurucusu olan Galileo Galilei'den 300 yıl sonra aynı günde, 8 Ocak 1942 yılında doğdu. Bilimin kaderi olduğuna inandı.

Ancak kaderi onu, hayatının büyük bölümünü tekerlekli sandalyede konuşamadan, bir tür bitkisel hayatta geçirmeye mahkum etti. Hawkins, ancak bilgisayar aracılığıyla iletişim kurabildi.

"Bana sık sık hastalığım ALS konusunda ne hissetiğim sorulur. Yanıt, hiç bir şeydir"

Aklı, işlevsiz vücudunun tam tersi yönde çalıştı. Müthiş zekasıyla, evrenin şaşırtıcı doğasını keşfetmeye, nasıl başlayıp nereye gittiğini anlamaya çalıştı.

"Benim amacım basit: Evreni tam olarak anlamak. Evren neden bu günkü halinde ve neden var?"

Hawking, evrenin temel prensipleri üzerine çalıştı. Çalışmalarının çoğunluğunu Einstein'ın Uzay ve Zamanı kapsayan Genel Görelilik Kuramının, Big Bang'le başlayıp karadeliklerle sonlandığını kanıtlamaya harcadı. Çalışmalarında ulaştığı bir sonuç da, evrenin bir sonu ve sınırı olduğuydu. 

Hawking, Albert Einstein'den sonraki en büyük dahi olarak kabul ediliyordu.

British astrophysicist Stephen Hawking in 1989 at the age of 47 at Cambridge University (AAP) Source: AAP

Yeryüzündeki hayat tehlikede

1974 yılında, 32 yaşındayken İngiltere'nin en prestijli bilim kurumu Royal Society'nin en genç üyesi oldu. Oxford Üniversitesi'nde astronomi ve kozmoloji eğitimi aldıktan sonra 1979'da Cambridge Üniversitesi'nde matermatik profeserü oldu. Bu makamın önceki sahibi 17. Yüzyılın ünlü İngiliz bilim adamı Isaac Newton'du.  

İnsanoğlunun kaderinin uzaya açılmak olduğuna inandı.

"İnsanoğlu uzaya çıkmazsa, geleceği olmaz"

"Yeryüzünde yaşamın ani küresel ısınma, nükleer savaş, genleri değiştirilmiş virüs ve diğer tehditler nedeniyle tehlikede olduğuna inanıyorum" dedi.

2016'da ise, Cambridge Üniversitesi Yapay Zeka Merkezi'nin açılışında, yapay zekanın potansiyel tehlikelerine rağmen, yeryüzünden hastalık ve açlığın silinmesini sağlayabileceğini söyledi:

"Yapay zeka, medeniyet tarihinin en büyük olayı olabilir. Faydalarının yanı sıra, tehlikeler de getirecek. Örneğin, kendi kendine karar veren güçlü silahlar olabilecek veya azınlığın, çoğunluğu baskı altında tutması için yeni olanaklar sunabilecek."

Pop kültürü ve politika

Hawking'in dehası onu küresel bir fenomen yaptı ve şakacılığıyla bilimi en geniş kitlelerle tanıştırdı.

1988'de yazdığı "Zamanın kısa tarihi" başlıklı kitapta bilimle ilişkisi olmayanlara evrenin temel teorilerini anlattı. Kitap kısa sürede dünya çapında en çok okunan kitaplar listesine girdi. 

2007 yılında, kızı Lucy ile "George's Secret Key to the Universe" adlı çocuk kitabını yazdı. Kitapta güneş sistemi, astreodleri anlattı.

Hawking, popüler kültür dünyasına da girdi. "Star Trek: The Next Generation" ve "The Simpsons" filmlerinde rol adı. Sesi, Pink Floyd şarkılarında kullanıldı.

Hawking politikayla da ilgilendi. Donald Trump'ı, Başkanlık seçimleri öncesinde "demagog" olmakla suçladı.

Her dakikanın tadını çıkarmak

Hawking, 1995'de önce Jane Wilde ile evlendi ve üç çocuk sahibi oldu. Çift 25 yıl sonra ayrıldı. Hawking bu kez kendisine bakan eski hemşiresi Elaine Mason ile evlendi. Bu evlilik de, Hawking tarafından reddedilen istismar suçlamalarıyla, ayrılıkla sonlandı.

Hawking ve Wilde arasındaki aşk hikayesi, 2014 yapımı Oscar ödülü de kazanan "The Theory of Everything" adlı filme konu oldu.

This photo provided by Focus Features, LLC shows, Eddie Redmayne, as Stephen Hawking, in a scene from the film, "The Theory of Everything." Source: AAP

Hawking, filmi seyrederken, gerçekten kendisini izliyormuş gibi hissettiğini söyledi.

Stephen Hawking'in hayatını konu alan 2013 yılı yapımı belgeselde, Hawking, "Her gün benim son günüm olabileceği için, her dakikasının tadını çıkarıyorum" dedi.

SBS Türkçe'yi Facebook ve Twitter'dan takip edin.