در ماه ژانویه امسال کشور انگلیس برای اولین بار شخصی را به عنوان "وزیر تنهایی" منصوب کرد تا از این طریق با انزوای اجتماعی در این کشور مقابله شود.
تنهایی که عواقبی برای سلامت فیزیکی و روانی افراد دارد، به طور روز افزون در سراسر جهان به عنوان یکی از تهدیدات مهم برای سلامت عمومی جامعه مطرح می شود.
اما این مشکل در استرالیا چقدر حاد است و برنامه ریزان شهری و گروه های اجتماعی در شهرهای این کشور چه نقشی می توانند در این زمینه ایفا کنند؟
سایمون گاردینر (Simone Gardiner) خوب می داند تنها بودن در میان جمعیت چند میلیون نفری یک شهر چه حسی دارد.
وقتی وی از یکی از مناطق حاشیه ای ایالت ویکتوریا به ملبورن آمد تا در دانشگاه تحصیل کند، برقراری روابط اجتماعی با دیگران برای وی دشوار بود.
وی در این باره می گوید: "قطعا این یک حس عمیق تغییر بود چون در آن زمان بیشتر افراد هم دوره من در دانشگاه قبلا بخشی از جامعه شده بودند و گروه های دوستان خود را داشتند. بهمین دلیل این کمی چالش برانگیز بود، این که سعی کنم افرادی مثل خودم را پیدا کنم. در بین افرادی که در رشته من تحصیل می کردند، تعداد زیادی از افرادی که از حومه شهر آمده باشند وجود نداشت."
خانم گاردینر اکنون مدیر مرکز آموزش اجتماعی در ریچموند در مرکز شهر ملبورن شده است و برنامه هایی را برای تشویق ساکنان این منطقه به داشتن تعامل اجتماعی با دیگران برگزار می کند.
وی می گوید: "من فکر می کنم مردم لزوما تشخیص نمی دهند که تنها هستند ولی نوعی حس نداشتن ارتباط کافی با جامعه و عدم آشنایی کافی با همسایه ها را درک می کنند. و یک پدیده دیگر که در حال افزایش است آپارتمان نشینی است، بویژه در ریچموند، و فرصت های کافی برای آشنایی با افراد دیگر وجود ندارد."
یک نظرسنجی که در سال 2016 توسط مرکز LifeLine انجام شد نشان داد ۶۰ درصد از استرالیایی های احساس تنهایی می کردند و ۸۲ درصد از افراد معتقد بودند تنهایی در حال افزایش است.
دکتر میشل لیم (Michelle Lim) یک روانشناس بالینی و مدیر بخش علمی "ائتلاف پایان دادن به تنهایی استرالیا" (Australian Coalition to End Lonliness) است.
وی می گوید برقراری روابط طولانی مدت و معنی دار در مناطق شهری می تواند کار دشواری باشد، بویژه برای افرادی که با موانع دیگر از جمله موانع زبانی و محدودیت های حرکتی مواجه هستند.
وی می گوید: "عواملی که در حقیقت کمکی به این قضیه نمی کنند در حال افزایش است و مردم بیشتر تنها زندگی می کنند، بیشتر کار می کنند و این جامعه خود دور می شوند، زمان بیشتری را صرف رسیدن به محل کار می کنند و همین امر باعث می شود تا از جامعه خود دورتر شوند."
دکتر لیم می گوید تنهایی می تواند آثار دراز مدتی روی سلامت روانی افراد برجای بگذارد.
وی می گوید: "تنهایی در حقیقت زمینه ساز سلامت روانی ضعیف تر و بروز علائم بیماری های روانی است و اگر در دوره ای از زمان احساس تنهایی کنید، احتمال این که دچار سطوح بالاتری از افسردگی، اضطراب اجتماعی و سوء ظن شدید شوید بیشتر است."
دکتر لیم می گوید تنهایی می تواند همچنین تاثیرات منفی روی سلامت جسمی افراد داشته باشد و خطر مرگ و میر ناشی از آن بیشتر از خطر مرگ و میر ناشی از چاقی است.
وی می گوید: "وقتی شما احساس می کنید با سایر افراد در اطرافتان روابط معنی دار قوی ندارید، و کسی را ندارید که از شما حمایت کنند و یا بتوانید به انها اطمینان کنید و به آنها اعتماد داشته باشید، همین امر باعث می شود تا استرس بیشتری روی بدن شما وارد شود، و همیشه سعی می کنیم منابع خودمان را افزایش دهیم چون نمی توانیم به سایر مردم تکیه کنیم و از آنها کمک بخواهیم. همین چیزها باعث می شود تا نحوه عملکرد ما در محیطمان و در جهان تغییر کند."
دکتر لیم می گوید نحوه طراحی شهرها می تواند روی شیوع تنهایی تاثیر داشته باشد.
وی می گوید: "ممکن است طراحی شهری به عنوان یکی از عواملی که روی احساس شما در مورد روابط با سایر افراد تاثیر می گذارد به نظر نرسد، ولی اگر همین طراحی به طور مناسب انجام شود می تواند تسهیل کننده تعاملات اجتماعی شود. و می تواند به فرصت هایی برای ایجاد روابط معنی دار دهد. البته بقیه کار برعهده ما خواهد بود، ولی این می تواند فرصت ها را ایجاد و کارها را راحت تر کند، از طریق ایجاد دسترسی و یا این که در مورد فضاها چه حسی داریم."
دکتر لیلا فراهانی پژوهشگر شهری با این نظر موافق است.
وی می گوید: "شیوه زندگی در مناطق کم جمعیت حومه شهر با روابط اجتماعی ضعیف تر و افزایش انزوای اجتماعی ارتباط دارد، بویژه در کشورهایی مانند آمریکا و استرالیا که زندگی در مناطق حومه در آن رواج دارد. محققان کشف کرده اند تعاملات بین همسایگان در مناطق حومه استرالیا در طول سه دهه گذشته کاهش شدیدی داشته است و تعداد افرادی که می گویند هیچ کدام از همسایگان خود را نمی شناسند به طور چشمگیری افزایش پیدا کرده است."
دکتر فراهانی از مرکز مطالعه شهری دانشگاه RMIT می گوید علاقه استرالیایی ها به استفاده از خودرو یکی از دیگر از مشکلات است.
وی می گوید: "افرادی که در محله هایی زندگی می کنند که می توانند پیاده روی بیشتری داشته باشند در مقایسه با افرادی که در مناطق حومه ای زندگی می کنند که متکی به استفاده از خودرو هستند، ارتباطات اجتماعی بیشتری دارند. تنوع کارایی محله ها فاکتور مهمی است و مردم را تشویق می کند تا پیاده به جاهای مختلف از جمله فروشگاه ها و یا مراکز خدمات بروند و برای این کار چنین مراکزی باید در فاصله مناسبی از خانه شما باشند."
خانم گاردینر از مرکز آموزش اجتماعی ریچموند می گوید خانه های محله و سایر گروه های اجتماعی هم نقش مهمی برای مقابله با انزوای اجتماعی در شهرها ایفا می کنند.
وی می گوید: "بعضی از این افراد برای انجام یک فعالیت دور هم جمع می شوند ولی چیزی که در حقیقت می خواهند داشتن این فرصت برای ارتباط با سایر افراد با علاقمندی های مشابه است. و این نتیجه ثانویه ای است که آنها به دنبال آن هستند ولی تا چنین فرصت هایی ارائه نشود آنها نمی توانند از آن بهره مند شوند."
خانم گاردینر می گوید با توجه به این که جمعیت استرالیا در حال افزایش و پیر شدن است، ضرورت ارائه چنین فرصت هایی بیشتر حس خواهد شد.
وی می گوید: "ما یک فرد سالمند داریم که فعالیت در یک گروه هنرهای دستی را شروع کرده است و او الان همین ارتباط با این گروه است که او را زنده نگه داشته است، بله او خیاطی را یاد گرفته است، ولی این ارتباط با این گروه که هر هفته تشکیل می شود است که او را زنده نگهداشته است."
اگر شما کسی را می شناسید که در این خصوص به کمک نیاز دارد می توانید در هر ساعتی از شبانه روز، از طریق شماره تلفن 131114 با مرکز Lifeline تماس بگیرید.
