بر اساس آمار از هر سه استرالیایی بزرگسال یک نفر متولد خارج از کشور و اکثریت این کشورها غیر انگلیسی زبان می باشند. اما در عین حال، تعداد فارغ التحصیلان مدارس که به زبان دوم مسلط باشند کاهش یافته است. این در حالی است که یک پروژه تحقیقاتی در دانشگاه موناش به راه حل خلاقانه ای برای حل این مشکل دست یافته است، آن هم با ایجاد ارتباط بین مهاجران مسن تر با دانش آموزان دبیرستانی که در حال یادگیری زبان دوم هستند.
کیوکو کاوازاکی 51 ساله، یک استاد ژاپنی در دانشگاه وسترن استرالیا است. خانم کاوازاکی در 12 سال گذشته در وقت های آزادش، یک گروه داستان گویی برای کودکان ژاپنی تبار را برگزار کرده است.
خانم کاوازاکی می گوید: "ما کتابهای ژاپنی می خوانیم و به زبان ژاپنی صحبت می کنیم و بچه ها با همین زبان بازی می کنند. من هم از بچه ها چیزهای زیادی یاد می گیرم. آنها به من شادی می دهند. وقتی کتاب ها را می خوانم، فقط برای بچه ها نیست.خواندن کتابهای کودکان برای من هم لذت بخش است."
بر اساس این گزارش، بیش از سیصد زبان در خانواده های استرالیایی صحبت می شود. با این وجود از سال 2011 به این سو، تعداد افرادی که در خانه فقط به زبان انگلیسی حرف می زنند بیش از پانصد هزار نفر بیشتر شده است. ژاپنی محبوب ترین زبان است که معمولا در مدارس استرالیا تدریس می شود، و پس از آن زبان های ایتالیایی، اندونزیایی، فرانسوی، آلمانی و مندرین قرار می گیرند.
خانم کاوازاکی از تجربه خود در گروه داستان گویی ژاپنی، متوجه شده است که کودکان دو زبانه هنگامی که مدرسه را شروع می کنند، علاقه شان به صحبت کردن زبان مادری کاهش می یابد.
وی می افزاید: " این همچنین به علاقه کودکان بستگی دارد اگر آنها به برخی از ورزش ها علاقه مند هستند، وقت خود را برای ارتباط با دوستان ژاپنی و استفاده از زبان ژاپنی از دست می دهند و علاقه آنها از داستان های ژاپنی و دوستان و خانواده به موضوعات دیگری تغییر می کند. به خصوص در خانواده هایی که بعضی از اعضای خانواده به ژاپنی صحبت نمی کنند، یک چالش بزرگ برای حفظ زبان کودکان در خانه وجود دارد."
ون جی ژوی 72 ساله نیز پس از بازنشستگی از شغل معلمی مدرسه در چین، از 10 سال پیش به ملبورن مهاجرت کرده است.
او می گوید: "شوهر من دکتر است و هر روز برای کار از خانه بیرون میرود. و من هیچ کاری در خانه نداشتم و از بیکاری خسته شده بودم."
در آن دوره، به عنوان یک بازنشسته تازه وارد به ملبورن، خانم ژو احساس می کرد مثل یک ماهی از آب بیرون افتاده است، که با یک عمر تجربه کار معلمی، هیچ دانش آموزی نیست که از تجربه های او استفاده کند.
وی ادامه می دهد: "ما همیشه معلم بوده ایم و همیشه درس داده ایم. وقتی ناگهان خود را بدون شاگرد یافتم، کمی احساس سردرگمی کردم – به خصوص در یک سرزمین خارجی. بله، ما می توانستیم بخوریم و بنوشیم و از زیباییها لذت ببریم، اما من احساس می کردم که این نوعی وقت گذرانی و هدر رفتن زندگی است. اول از همه، من فکر می کردم چگونه می توانیم در این سن و سال شادی را پیدا کنیم؟ و فکر می کردم که باید فرصت های دیگری را پیدا کنم."
بالاخره در سال 2010 فرصتی پیش آمد که خانم ژو همراه با دیگر بزرگسالانی که به زبان های مندرین، اسپانیایی و آلمانی صحبت می کردند، برای شرکت در یک پروژه تحقیقاتی به دانشگاه موناش دعوت شدند، که طی آن بنا بود که مهاجران مسن تر با دانش آموزان دبیرستانی که در حال یادگیری زبان دوم هستند ارتباط برقرار کنند.
دکتر هوی هوانگ (Hui Huang) مدیر هماهنگی بخش چینی این برنامه بوده است.
خانم هوانگ می گوید: "بسیاری از مردم در خانه به زبان دیگری به جز زبان انگلیسی صحبت می کنند. از سوی دیگر، ما نوعی گزارش یادگیری زبان دوم در دست داریم که بنا بر آن در واقع، یک نوع بحران زبان در مدارس وجود دارد. و بنابر آن گزارش ایده هایی مطرح می شود که چرا ما منابع جامعه را برای تکمیل واحد درس زبان ترکیب نمی کنیم؟"
این ابتکار عمل مخصوصا برای دانش آموزانی مفید بود که زمینه فرهنگی لازم را برای تمرین زبانی که در خانه یاد می گیرند، نداشتند.
وی می افزاید: "ایده اولیه این پروژه، ایجاد سهولت در تمرین زبان آموزی بوده به روشی موثق و بومی، که در واقع این ایده در پروژه ما ثابت شد. ما متوجه شدیم که وقتی تمرین زبان آموزی دانش آموزان، مکالمه روزانه با افرادی است که به زبان مادری خود صحبت می کنند، اعتماد به نفس آنها به میزان قابل توجهی بالا می رود."
این گزارش حاکی است که زبان مندرین، پس از زبان انگلیسی در واقع دومین زبان رایج در خانه های استرالیایی است. مندرین همچنین یکی از رایج ترین زبان های دنیا پس از زبان های اسپانیایی و عربی به شمار می رود. با این حال، تحقیقات نشان می دهد که تنها پنج درصد از دانش آموزان دبیرستانی که واحد درسی زبان دوم را انتخاب می کنند، این درس را تا سال 12 ادامه می دهند.
خانم ژو از اولین تلاش های خود برای گفتگو به زبان مندرین با یک دانش آموز می گوید وقتی که هیچ یک از آنها زبان دیگری را نمی توانست صحبت کند.
او می گوید: "از او پرسیدم که چه نوع سرگرمی هایی را در فضای باز دوست دارد؟ او نمی دانست چگونه به سوال من پاسخ دهد، و دوچرخه سواری را با حركت سر و دست نشان داد. من فهمیدم منظورش چیست و یک دوچرخه روی کاغذ کشیدم. او گفت: "بله" و من را بغل کرد. خیلی جالب بود."
این گزارش حاکی است که نتایج این تحقیقات در یک کتاب با همکاری خانم دکتر هوانگ تدوین شده است با عنوان "تجدید نظر درباره یادگیری زبان دوم: استفاده از منابع اجتماعی میان-نسلی".
او می گوید که این پروژه علایق و منافع هر دو شرکت کننده مسن تر و جوان تر را فراتر از آموزش زبان نیز در نظر گرفته است.
خانم هوانگ ادامه می دهد: "ما همچنین متوجه شدیم که مهاجران مسن تر از این برنامه بهره بسیاری می برند. به عنوان مثال آنها احساس جوانی و شادابی بیشتری می کنند."
این موضوع به ویژه برای سالمندان چینی پروژه صادق بوده است.
خانم دکتر هوانگ می گوید که بسیاری از این افراد احساس منزوی و ترک شده از جامعه داشتند. اما با به اشتراک گذاشتن مهارت های زبانی خود با دانش آموزان، آنها توانستند مفهوم و احساس تعلق به استرالیا را درک کنند مانند خانم ژو که در طول این پروژه سه ساله به چندین دانش آموز در یادگیری زبان کمک کرده است.
خانم ژو می گوید: "ناگهان احساس کردم زندگی ام غنی شده است. و زندگی ام دیگر تنها خوردن، نوشیدن و آمد و شد های روزمره نیست. فهمیدم که هنوز می توانم به طور کامل از مهارت های حرفه ای خود استفاده کنم و متوجه شدم که خیلی آرام تر و شادتر شده ام. من همچنین اعتماد به نفس بیشتری برای زندگی و جا افتادن در یک کشور خارجی پیدا کردم."
گفتنی است که شبکه اس بی اس برای بزرگداشت عشق و اشتیاق یادگیری زبان در استرالیا، "مسابقات زبانهای ملی اس بی اس" را از 15 اکتبر تا 18 نوامبر برگزار می کند.
برای اولین بار، شرکت در مسابقه امسال برای استرالیایی های زبان آموز در همه رده های سنی آزاد است، از جمله افرادی که زبان انگلیسی یاد می گیرند.
برای کسب اطلاعات بیشتر، به وبسایت اس بی اس sbs.com.au/nlc18 مراجعه کنید
