دکتر کریس براک (Dr Cris Brack)، دانشیار دانشگاه ملی استرالیا در کانبرا است. او از پژوهشگران ممتاز استرالیا در حوزه فیزیولوژی گیاهان، مدیریت جنگل ها و منابع طبیعی است.
علاوه بر این او عضو موسسه جنگلداران استرالیا (IFA) است و مدیریت بنیاد باغ ملی پژوهشی کانبرا (NAC) را نیز بر عهده دارد.
دکتر براک در گفتگویی اختصاصی با برنامه فارسی رادیو اس بی اس به تاثیرات آتش سوزی های اخیر استرالیا بر گونه های گیاهی و جانوری، اقدامات پیشگیرانه لازم و نیز نقش فناوری های نوین در مقابله با آتش پرداخت.
- دکتر براک عزیز! سپاسگزارم که وقتتان را به این گفتگو اختصاص دادید. آیا آسیب های فعلی به محیط زیست استرالیا شبیه آسیبهای وارده در آتش سوزی های چند سال اخیر است؟
استرالیا آتش سوزی های «داغ» را پیشتر تجربه کرده است، اما نه چنین آتشی را که چنین وسعت عظیمی را به صورت همزمان بسوزاند و در طول بیش از هزار کیلومتر آتش سوزی های مختلف به هم بپیوندند؛ و علاوه بر این، آتش سوزی تنها مدت کوتاهی پس از آتش سوزی قبلی رخ دهد. اگرچه در گذشته دیده شده است که فصل آتش سوزی پیش از آغاز تابستان شروع شود، اما امسال این فصل خیلی زود شروع شد و منطقه وسیعی را در بر گرفت. همه این جنبه ها یک «نظام به هم ریخته» را ایجاد می کنند – و تغییر همزمان همه جنبه های این نظام برای گیاهان و حیواناتی که زمان کافی و نسل های متعدد برای تطابق با آن را ندارند، بسیار مضر خواهد بود.
- چند گونه از درختان در معرض خطر در این آتش سوزی ها آسیب دیده اند؟ به غیر از درختان اکالیپتوس که درختان نمادین استرالیایی هستند و در مقیاس وسیع سوخته اند، چه درختان بومی دیگری سوخته اند؟
حدود هشتصد گونه مختلف اکالیپتوس ها در استرالیا وجود دارند که بخش های مختلف طبیعت را پوشانده اند و در برابر تهدیدهای طبیعی نقاط قوت و ضعف متفاوتی دارند. بعضی از آنها مثل ریوِر رِد گام (River Red Gum) ها از قبل از خشکسالی آسیب دیده اند و بعضی دیگر مثل اسنو گام (Snow Gum) و ریبن گام (Ribbon Gum) به خاطر حشرات در معرض خطر قرار دارند. آتش سوزی ها این آسیب ها را بدتر می کنند.
- تاثیر این آتش ها بر جانواران چه بوده است؟
بعضی از جانوران رژیم غذایی بسیار خاصی دارند - مثل کوالاها که فقط گستره خاصی از برگهای اکالیپتوس را می خورند و در مناطق مسطح جنوب نیوساوت ولز نیاز به دسترسی به حجم زیادی از ریبن گام دارند. با این حال، برگ بسیاری از درختان در شرایط پرفشار، طعم خوبشان را برای کوالاها از دست می دهند و یا از بین می روند که این باعث می شود که یک منبع غذایی مهم این حیوانات حذف شود.
برآوردها از تعداد حیواناتی که مستقیم یا غیر مستقیم – یعنی به خاطر گرسنگی، از دست دادن زیستگاه ها و افزایش خطر شکار شدن) از بین رفته اند، به شدت متغیر است، اما بیش از یک میلیارد راس خواهد بود و این بدون در نظر گرفتن حشراتی است که در جنگل زندگی می کنند و از پسماندهای کف جنگل تغذیه می کنند.
- چه اقدامات پیشگیرانه ای می توان برای کاهش دادن این آسیب ها انجام داد؟ چه کارهایی هم اکنون می توان انجام داد تا آسیب به محیط زیست را به حداقل رساند و فرآیند احیاء را تسریع کرد؟
بحث های بزرگی هنوز بین متخصصان و دانشمندان در حال حاضر در جریان است. برخی از خواهان کم کردن بار سوخت در جنگل ها هستند، با این استدلال که اگر سوختی نباشد، آتشی هم نخواهد بود. از سوی دیگر گروه مخالف معتقدند که این «سوخت» زیستگاه بسیاری از گونه های زیستی است که بدون آن از بین خواهند رفت. علاوه بر این، این سوخت می تواند توسط درختان بازتولید شود و در مدت زمانی کمتر از سه سال به سطح قبلی برسد. این کار می تواند اغلب باعث عملیاتی ویرانگر و پرهزینه شود. بنابراین، شاید کم کردن هدفمند سوخت به منظور حفاظت از انسانها و دارایی ها بتواند به پیشگیری کمک کند و برای مقابله با آتش سوزی های بزرگ سودمند باشد.
بازگشت به روش های سوزاندن مردمان بومی استرالیا هم می تواند احتمال رخداد فصل آتش سوزی مثل فصلی که اکنون تجربه می کنیم را کاهش دهد. اگرچه به کارگیری این روش ها مستلزم شناخت دقیق و مشخص حوزه های محلی است و بیشتر این دانسته ها لازم است قبل از اینکه مدت زمان زیادی از ترک منطقه توسط مردمان بومی بگذرد، دوباره جمع آوری شود.
- آیا آتش سوزی های عظیم مانند این می توانند تاثیرات نامطلوب زیست محیطی در دیگر نقاط جهان بر جا گذارند؟
بله. از نظر سیاسی این آتش سوزی ها «باید» تاثیری جهانی داشته باشند. از نظر اجتماعی و اخلاقی هم می توان گفت که به خاطر محبوبیت جهانی حیوانات استرالیایی، به خصوص کوالاها، انقراض آنها می تواند قطعا به عنوان یک مشکل جهانی طبقه بندی شود. از نظر تاثیر مسقیم بر طبیعت هم باید گفت که می دانیم دود آتش سوزی های استرالیا دور دنیا چرخیده است و مدارکی وجود دارد که دود آتش سوزی های استرالیا باعث باعث تغییر رنگ یخچال های طبیعی نیوزیلند شده است. این مساله باعث جذب بیشتر نور توسط آنها و آب شدن سریعتر این یخ ها می شود. علاوه بر این، آتش سوزی های امسال باعث آزاد شدن بیش از پنجاه درصد سهمیه تولید سالانه دی اکسید کربن/کربن استرالیا شد؛ بنابراین در پایان سال، میزان دی اکسید کربن وارد شده به جو توسط استرالیا بیشتر از مقدار تعیین شده خواهد بود که عواقب خود را بر تغییرات اقلیمی خواهد داشت.
- در پایان، اگر لازم می دانید، نکات دیگری را که مد نظر دارید بیان کنید.
فناوری مدرن می تواند به ما کمک کند که در آینده به آتش سوزی ها دسترسی بهتری داشته باشیم و پیش از اینکه خیلی بزرگ شوند، آنها را مهار کنیم. ما قبلا اعتقاد داشتیم که اگر پرسنل آتشنشانی بتوانند در مدت زمان پانزده دقیقه از شروع آتش به آن برسند، می توانیم آن را مهار کنیم. اما اگر این حمله اولیه به آتش با تاخیری قابل توجه انجام شود، آن وقت احتمال اینکه بتوان به طور مستقیم با آن روبرو شد خیلی کم می شود و بعد باید سراغ نوارهای حائل و دیگر ابزارهای دفاعی برویم. ممکن است ارتشی از هواپیماهای بدون سرنشین برای مقابله با آتش بتوانند با سرعت خود را به آتش سوزی های آینده برسانند. البته نبود آتش به طور کامل هم می تواند برای بسیاری از گونه ها که تکامل آنها بر اساس وجود آتش انجام شده، مضر باشد. بنابراین بحث های زیادی انجام خواهد شد و مصالحه های زیادی صورت می گیرد تا مشخص شود که آتش چه مقدار از جنگل را باید بسوزاند!
