Γιατί γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα στις 25 Δεκεμβρίου;

Τα Χριστούγεννα η ανθρωπότητα εορτάζει την γέννηση του Χριστού, του Υιού του Θεού, του Θεανθρώπου. Όμως, πώς και πότε αποφασίστηκε ο εορτασμός τους την 25η Δεκεμβρίου;

Source: SBS Greek/ Emma Papaemmanouel

Η 25^η Δεκεμβρίου συμβολίζει την ημέρα της γέννησης του Ιησού Χριστού, του Υιού του Θεού και στην Eλληνική γλώσσα τα Χριστούγεννα προκύπτουν από την ένωση των λέξεων Χριστός και γέννα. Ωστόσο κανείς δεν γνωρίζει, ούτε μπορεί να πιστοποιήσει με ακρίβεια ποιά ήταν η αληθινή  ημέρα της γέννησης του Θεανθρώπου. Και αυτό γιατί δεν υπάρχει καταγεγραμμένη η ακριβής ημερομηνία στη Βίβλο, ούτε υπήρχε τότε το σημερινό ημερολόγιο.

Πώς υιοθέτησε η ανθρωπότητα ως ημέρα γεννεθλίων του Χριστού την 25η Δεκεμβρίου;

Στα πρώτα τριακόσια χρόνια ύπαρξης της Χριστιανικής εκκλησίας, δεν δινόταν ιδιαίτερη έμφαση στη γέννηση του Χριστού, αλλά στην σταύρωσή του, που Τον οδήγησε στο βασίλειο των ουρανών. Η πρώτη καταγραφή του εορτασμού της γέννησης του Χριστού, την συγκεκριμένη ημέρα, έγινε το έτος 334 μ.Χ. επί πάπα Ιουλίου του Α’. Στη Ρώμη το ημερολόγιο του Φιλόκαλου (354 μ.Χ.) περιλαμβάνει στην ημερομηνία της 25ης Δεκεμβρίου, απέναντι από την παγανιστική Natalis invicti, δηλ. "γέννηση του ανίκητου (ήλιου)", την φράση "Νatus Christus in Betleem Iudeae -Ο Χριστός γεννήθηκε στη Βηθλεέμ της Ιουδαίας."

Source: E+/Getty Images

Στην συνέχεια εικάζεται πως ο εορτασμός της γέννησης του Χριστού στις 25 Δεκεμβρίου υιοθετήθηκε το 336 μ.Χ, κατά την εποχή του πρώτου Χριστιανού Ρωμαίου αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του Β’. Από τη Δύση ο εορτασμός της Γεννήσεως στις 25 Δεκεμβρίου πέρασε και στην Ανατολή γύρω στο 376, όπου η αρχαιότερη αναφορά στη γιορτή των Χριστουγέννων έγινε από τον Μέγα Βασίλειο στην Καισάρεια της Καππαδοκίας.

 Το 386 ο Αγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος παρότρυνε την εκκλησία της Αντιόχειας να συμφωνήσει  ώστε η 25η Δεκεμβρίου να υπερισχύσει ως ημέρα εορτασμού της Γέννησης.

Το 529 ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός απαγόρευσε την εργασία και τα δημόσια έργα κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων και τα ανακήρυξε δημόσια αργία. Ως το 1100, καθώς είχε επεκταθεί η δράση των Χριστιανών ιεραποστολών, σχεδόν όλες οι φυλές και τα έθνη της Ευρώπης γιόρταζαν τα Χριστούγεννα.

Με την πάροδο του χρόνου ο εορτασμός των Χριστουγέννων την συγκεκριμένη ημερομηνία επικράτησε σε όλο τον χριστιανικό κόσμο εκτός της Αρμενικής Ορθόδοξης Εκκλησίας που συνεχίζει να εορτάζει μαζί με  τα Θεοφάνεια.

Πολλοί ερευνητές έχουν καταλήξει πως η επιλογή για τον εορτασμό της γέννησης του Θεανθρώπου  κοντά στο χειμερινό ηλιοστάσιο, είχε να κάνει με τον διαχρονικό εορτασμό της νίκης του φωτός απέναντι στο σκοτάδι. Όταν πέρναγε το χειρότερο μέρος του χειμώνα και οι άνθρωποι μπορούσαν να προσβλέπουν σε μεγαλύτερες μέρες και ώρες ηλιοφάνειας.

Source: Supplied

Το τέλος Δεκεμβρίου ήταν η τέλεια στιγμή για γιορτή στις περισσότερες περιοχές της Ευρώπης. Εκείνη την εποχή του χρόνου, έσφαζαν τα περισσότερα ζωντανά, για να μην χρειάζεται να τα ταίζουν κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Για πολλούς, ήταν η μόνη εποχή του χρόνου που είχαν προμήθειες φρέσκου κρέατος. Επιπλέον, το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής του οίνου ήταν έτοιμο για κατανάλωση.

Πιστεύεται λοιπόν ότι η εκκλησία επέλεξε αυτή την ημερομηνία σε μια προσπάθεια να συμβαδίσει με τις ισχύουσες παραδόσεις.  Εορτάζοντας την γέννηση του Κυρίου ταυτόχρονα με τα παραδοσιακά πανηγύρια του χειμερινού ηλιοστάσιου, οι ηγέτες της εκκλησίας αύξησαν τις πιθανότητες να γίνουν τα Χριστούγεννα δημοφιλή.

Ωστόσο στις αρχές του 17ου αιώνα, το κύμα θρησκευτικής μεταρρύθμισης άλλαξε τον τρόπο εορτασμού των Χριστουγέννων στην Ευρώπη. Όταν ο Oliver Cromwell και οι Πουριτανικές δυνάμεις του κατέλαβαν την Αγγλία το 1645, ακύρωσαν τα Χριστούγεννα.

Οι  Άγγλοι αυτονομιστές που  έφθασαν στην Αμερική, ήταν έντονα πουριτανοί. Ως αποτέλεσμα, δεν γιόρταζαν τα Χριστούγεννα.   Στην πραγματικότητα, τα Χριστούγεννα δεν ανακηρύχθηκαν ομοσπονδιακές αργίες στις Ηνωμένες πολιτείες μέχρι τις 26 Ιουνίου 1870.

Στα επόμενα 100 χρόνια, οι Αμερικανοί δημιούργησαν μια δική τους Χριστουγεννιάτική παράδοση, ποιο εμπορική,  που περιελάμβανε την διακόσμηση δέντρων, αποστολή καρτών και ανταλλαγή δώρων. Τα Χριστουγεννιάτικα κάλαντα έγιναν «μόδα» μετά την συγγραφή της Χριστουγεννιάτικης ιστορίας από τον Κάρολο Ντίκενς. Ενώ η εμβληματική εικόνα του Άγιου Βασίλη, με την λευκή γενειάδα, ντυμένου στα κόκκινα και έναν σάκο γεμάτο παιχνίδια δημιουργήθηκε  το 1881.

Ο Άγιος Βασίλης στο έλκηθρο, χρωμολιθογραφία, 1906. Source: GraphicaArtis/Getty Images

Πλέον τα Χριστούγεννα γιορτάζονται σχεδόν παγκοσμίως στις 25 Δεκεμβρίου και αποτελούν τόσο ιερή θρησκευτική γιορτή όσο και παγκόσμιο πολιτιστικό και εμπορικό φαινόμενο. Οι αμερικανικές εφευρέσεις για τον εορτασμό τους έχουν κυριαρχήσει . Τα δημοφιλή έθιμα περιλαμβάνουν την ανταλλαγή δώρων, τη διακόσμηση χριστουγεννιάτικων δέντρων, τις λειτουργίες στην εκκλησία, τα εορταστικά γεύματα με οικογένεια και φίλους και, φυσικά, την έλευση  του Άγιου Βασίλη.

Όπως και αν άρχισε η παράδοση των Χριστουγέννων, πλέον αποτελούν την πιο ευχάριστη γιορτή στον κόσμο. Καλά Χριστουγεννα και πάντα με υγεία.

Ακούστε το αφιέρωμα στην ημέρα των Χριστουγέννων πατώντας play στο podcast που συνοδεύει την αρχική φωτογραφία.