Μεγαλωμένος στην Αδελαΐδα αλλά σε οικογένεια ομογενών, o Τζέικ (Κυριάκος) Καντηλάφτας γνώριζε από μικρός τί εστί ελληνικό τραπέζι.
«Ηταν κομμάτι των παιδικών μου χρόνων... τα μεγάλα γεύματα με πολύ κόσμο και άφθονο φαγητό στο τραπέζι, και τη διαβεβαίωση ότι υπάρχει αρκετό για όλους με δεύτερες και τρίτες μερίδες», περιγράφει στο SBS Greek.
Βασικά σημεία
- Ελληνοαυστραλός τρίτης γενιάς αφιέρωσε δύο χρόνια καταγράφοντας συνταγές της γιαγιάς του
- Το βιβλίο μαγειρικής συγκεντρώνει παραδοσιακά ελληνικά πιάτα, με παραλλαγές της 85χρονης Δέσποινας Καμίρη που αντανακλούν την πολυπολιτισμική κουζίνα της Αυστραλίας
- Η εμπειρία εκμάθησης μαγειρικής στο πλευρό της γιαγιάς έδωσε την ευκαιρία στον κ. Καντηλάφτα να επανασυνδεθεί με την ελληνική του πλευρά
Αυτό το "προνόμιο" - όπως το χαρακτηρίζει – έμελλε να εκτιμήσει εκ νέου μέσα από την καταγραφή αγαπημένων συνταγών της Ελληνίδας γιαγιάς του.
«Περνώντας αυτή τη διαδικασία, συνειδητοποιούσα ότι πολλοί δεν είχαν αυτό το βίωμα μεγαλώνοντας».
Το εγχείρημα, όπως λέει ο κ. Καντηλάφτας, ξεκίνησε από προσωπική ανάγκη για διάσωση της οικογενειακής παράδοσης.
Ομως το ενδιαφέρον φίλων και γνωστών που είχαν την τύχη να δοκιμάσουν τη μαγειρική της - 85χρονης σήμερα - Δέσποινας Καπίρη τον οδήγησε στην απόφαση να μοιραστεί ευρύτερα τη γαστρονομική «κληρονομιά», μέσα από το βιβλίο συνταγών ‘Yiayia Despina’s Kitchen’ που ετοιμάζεται να κυκλοφορήσει.
Despina Kapiris surrounded by her grandchildren Simon, Anna, Jake, Paul, Edie, Tess, Clementine, Alessandra, Ignatius, Tanya, Gerard, Rebecca,Jack, Kate, Justin Source: Supplied/Jake Kantilaftas
«Το τελικό αποτέλεσμα είναι ουσιαστικά το φαγητό με το οποίο μεγάλωσα. Και αυτό ήθελα να διασφαλίσω ότι θα μπορέσω να μεταφέρω αυτή τη γνώση στα παιδιά μου, και αυτά στα δικά τους, και να παραμείνουν έτσι ζωντανές οι συνταγές της γιαγιάς μου».
Από την Ικαριώτικη έμπνευση... στο αυστραλιανό μιξ
Η ιδέα γεννήθηκε μετά από ένα ταξίδι στη γεννέτειρα της κ. Καπίρη, Ικαρία, το 2017, το πρώτο του 28χρονου ομογενή εγγονού της στην Ελλάδα για τον γάμο ενός ξαδέλφου.
Ο κ. Καντηλάφτας εργαζόταν τότε στη Νέα Υόρκη και βρισκόταν σε αναζήτηση πιο υγιεινού τρόπου διατροφής.
«Την περίοδο εκείνη ήμουν αυστηρά χορτοφάγος (vegan) και βλέποντας ότι η δίαιτα που ακολουθούν [στην Ικαρία] είναι κατά κόρον χορτοφαγική, μου κίνησε το ενδιαφέρον[...] και μου έφερε νοσταλγία για το σπιτικό φαγητό που απολάμβανα όσο ζούσα στην Αυστραλία».
Το θέαμα με τραπέζια γεμάτα κόσμο στις πλατείες απολαμβάνοντας το φαγητό και την παρέα έπαιξε επίσης τον ρόλο του στο ξύπνημα αναμνήσεων.
Όπως λέει ο κ. Καντηλάφτας, από πάντα θυμάται τη γιαγιά Δέσποινα να μαγειρεύει για γκρουπ ατόμων.
Shots from the Ikarian wedding feast. Source: Supplied/Jake Kantilaftas
Διόλου τυχαία, το βιβλίο μαγειρικής, χωρίζεται σε δύο «θεματικές» που με κριτήριο... την ποσότητα: για λιγότερα από 10 και για περισσότερα από 10 άτομα.
«Ετσι μαγειρεύει η γιαγιά, είτε για οικογένεια είτε για μεγάλο γκρουπ τίποτε ενδιάμεσο», λέει γελώντας.
Οι «συνεδρίες» μαγειρικής από τη γιαγιά ξεκίνησαν με την επιστροφή του κ. Καντηλάφτα στην Αυστραλία και διήρκησαν περίπου δύο χρόνια.
Οσο για το περιεχόμενο των 34 συνολικά συνταγών, ενώ η αρχική έμπνευση ήταν για παραδοσιακό Ικαριώτικο φαγητό, ο εγγονός σύντομα συνειδητοποίησε ότι η γιαγιά Δέσποινα διαμόρφωσε τον δικό της τρόπο μαγειρέματος, χωρίς να φοβάται να ενσωματώσει πινελιές από την πολυπολιτισμική κουζίνα της Αυστραλίας.
«Για παράδειγμα, ενίοτε προσθέτει σάλτσα σόγιας στους κεφτέδες της. Αυτή είναι ξεκάθαρα ασιατική επιρροή, αλλά το έμαθε εδώ στην Αυστραλία και δίνει τέλεια γεύση».
Jake Kantilaftas spent two years documenting yiayia Despina's recipes while learning how to cook. Source: Supplied/Jake Kantilaftas
Στις οδηγίες της γιαγιάς Δέσποινας, βρίσκει κανείς από ιταλικά εμπευσμένα ντρέσινγκ μέχρι την αγγλοσαξονικής προέλευσης worcestershire σος.
Τα παραδοσιακά ελληνικά πιάτα, όπως παπουτσάκια, μουσακάς, κριθαράκι, γιαχνί, πίτες και λουκουμάδες παραμένουν βέβαια σταθερή αξία.
Η μαγειρική ως ευκαιρία επανασύνδεσης με την κουλτούρα
Μαθαίνοντας όπως παραδέχεται για πρώτη φορά να μαγειρεύει ελληνικά φαγητά δίπλα στη γιαγιά του, ο κ. Καντηλάφτας μυήθηκε και στα βασικά μεσογειακά συστατικά που δεν λείπουν ποτέ απ’το ντουλάπι της γιαγιάς.
«Σχεδόν σε κάθε γεύμα βάζει ρίγανη, κύμινο, κρεμμύδια, σε πολλά πάπρικα και ντοματοπολτό... και εννοείται πολύ ελαιόλαδο!»
Source: Supplied/Jake Kantilaftas
Τί άλλο συνειδητοποίησε από νωρίς; Ότι η εκμάθηση μαγειρικής απαιτεί συνεχή επαγρύπνηση!
«Η γιαγιά είναι παρά πολύ γρήγορη στην κουζίνα, και με τόση εμπειρία όλα της έρχονται φυσικά αλλά για μένα μαθαίνοντας να μαγειρεύω ήταν αρχικά δύσκολο να την παρακολουθήσω.
«Εγραφα τα συστατικά, προσπαθούσα να τραβήξω φωτογραφίες και να ακολουθήσω τις οδηγίες της και ξαφνικά... ενώ θα έγραφα θα την άκουγα να λέει ‘βλέπεις Κυριάκο;’ και πετούσε κάτι στην κατσαρόλα χωρίς να έχω ιδέα τί είναι».
Η εμπειρία όπως λέει, τον έφερε όχι μόνο πιο κοντά στη γιαγιά του αλλά και στην ίδια του την καταγωγή.
«Μάλλον αισθάνομαι πιο περήφανος πλέον για την ελληνική κουλτούρα μου, με την έννοια ότι εκτιμώ περισσότερο τον τρόπο ζωής όπως τον βλέπω από τη γιαγιά μου[...] Οπως ότι δεν χρειάζεται όλα να γίνονται με βιασύνη ή να είναι άμεσα διαθέσιμα, ότι έχει την αξία του να παίρνεις τον χρόνο σου με κάποια πράγματα».
Και η αποτύπωση των οικογενειακών συνταγών αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα.
«Η γιαγιά νομίζω αυτό που απόλαυσε περισσότερο ήταν ότι περνούσαμε χρόνο μαζί και ότι ήθελα να μάθω τί γνώριζε.
Jake Kantilaftas with yiayia Despina Kapiris holding the first copy of the cookbook. Source: Supplied/Jake Kantilaftas
«Οταν είδε το πρώτο αντίτυπο του βιβλίου συγκινήθηκε γιατί πιστεύω είδε γραμμένες τις συνταγές της και πλέον έχουμε κάτι από τη γιαγιά μας που μπορούμε να δώσουμε στα παιδιά μας και αυτά στα δικά τους και αυτό από μόνο του είναι πολύ ξεχωριστό».
