Key Points
- Bullying can involve one or more people, and depending on the situation what is perceived as ‘harmless’ school-age teasing can also amount to bullying.
- Schools have processes in place for bullying prevention and response.
- Cyberbullying is reportable in Australia.
Dr Deborah Green atɔ̈ ke ye akutnhom piööc jama e South Australia aci luel lɔn nadɛ ke mɛnh tök ë mïïth ka ŋuan mith piöc pɛn Australia, jɔk ruun 4 agut ci ruun 9, aye luel lɔ̈n ye kek buiguöp kuat wikic ëbɛ̈n.
Kënë tɔu thin, ciɛ̈ɛ̈ŋ buibui guöp aleu ku bi mïth kuat ruönkën yic eben aleŋ ke leu bi looi tɛn mɛ̈nh lëŋ ke cï luöi yen ku akutnhom baai.
"Buibuiguöp aci luel ke baai cɔl ɣa mɛ̈ɛ̈r million k $2.3 wëu Australian. ku ke kën rot tɛ̈n meth tɛ rëël yen pɛn piöc ku ruön 20 cök cïen tɛ yen thök pɛn piöc," Aci Dr Green kuanyic. wëu käk aye kek wïc wɛ̈t wïc muök kïïm tɛ raan ci yen rot looi thin.
"Ku kë thiekic apɛi, ciɛ̈ɛ̈ŋ këne anɔŋ këdit ye raac tɛ̈ne raan ci yen rot looi thin piäl nhomde yic, pierde yic ëbɛ̈n ku tɛden ye yen ciëëŋ thin, ee run juëc wën cïen thök raan pɛ̈n piooc yic.”
In recent research, Australian children reported that hurtful teasing was the most common bullying behaviour that they experienced, followed by having hurtful lies told about them. Credit: FatCamera/Getty Images
Yeŋo kënë buibuiguöp ku buiguöp ɣɔ̈ɔ̈n wël aliric?
Acie ciɛɛ̈ŋ buibui guöp ben yen bɛn ke ŋïc, ku kääk kɔ̈k ee kewen ye looi ke cït thuëc ye yïn dɔ̈l guöp kam mïïth aleu bïk giɛ̈t tem kɔ̈u, Acïï Dr Green lueel.
"Na tïŋku tɛ ye athɔ̈ɔ̈r luɛ̈l yen ke Australia alɔŋ buibui guöp, ka ye lueel lɔn yenë ye kë ŋoot ke lɔ tueŋ ku ye kë cë thɔ̈ɔ̈ŋ ke ye kë rɛɛc ë thɔ̈ɔ̈r në ciɛɛŋ yic dhöl yenë jam, gup ku/wɛ̈lɛ̈/ka ciɛɛŋ ë kɔc ëbɛ̈n thɔ̈ɔ̈ŋ ke ye kërac, të nɔŋ yen kë cë rɔt loi në guɔ̈p, ciɛɛŋ ku ka nhom.”
Käke kë looi, riɛl, ku dhukciëën aye kä ye yeen tek thook tënë yɔŋ ku ba ya kë rac, acï lueel.
“Ku ɣok aa wïc buk röt ya tiit amääth kë cenë aciëëk cït käkë ya rac tënë raan tɔ̈ ke cë yök ku ka ŋoot ke lɔ tueŋ, ee giɛ̈ɛ̈t tem kɔu ku cɔl ye buibui guöp.”
Ku ëya dɛ̈t, ee rot looi tënë yɔŋ ë kɔc aliiric, lëu bï ya wël rac agut cï wël juëc riliic.
Cyberbullying may escalate to fake impersonating accounts, threats of violence and even sexually explicit content generated using AI (Artificial Intelligence) technologies. Credit: fcafotodigital/Getty Images
Lueel buibui guöp ɣɔ̈n aliiric
Paul Clark atɔ̈ ke ye Bɛ̈ny Bɛ̈ny Luɔ löŋ Piööc, Gël, ku Mɛɛtthin ,, akut akuma ye kɔc ke Australia kony të nɔŋ yen buibui guöp ɣɔ̈n wël aliiric.
Acï luel lɔn na yök kɔc ke eSafety wël ke yɔŋ ë kɔc ɣɔ̈n aliiric, ke ka ye kä tɔ̈ thïn ku kä tɔ̈ thïn tïŋ agokë kë cë yök looi.
“Ɣɛn lëu ba yïn gäm nyooth wën nɔŋ yen mɛnh thin kony ɣok ku kɔc ëke dhiëth yen acï wël juëc ëke cï kek gɔ̈t ya lueel, ku kɔc ëke cë kek yök ëke ye mïïthken dɔɔlguöp wɛ̈t nhiɛ̈ɛ̈r yen thurumbil.
tɛ mec, kë cït kën ee rɔt tïŋ ke koor, ku kë tɔ̈u thïn ee kë thiekic. Ku ye mɛnh kënë ee pïïr ke nɔŋ kë cë rɔt waar ku ka nɔŋ kë cë rɔt loi në ye mɛn aliiric".
“Këya, kɔc ë thëmda acïk yök ke cï thök ë luɔi yök ku dɔmkë dhɔ̈l bïk yeen nyaai apath.”
Luɔɔi Gelgël
Dr Green aluui ke thiök kek Dr Carmel Taddeo në ajuɛrë wicwïc tënë akut ee man ye ajuɛr akuma Australia ebën ye akuut ke thukuul kuɔny gëgël buibuiguöp.
School policies vary, but every school is expected to have bullying prevention strategies, reporting procedures, and provide support to affected students. Source: Moment RF / Natalia Lebedinskaia/Getty Images
“Kë thää ëbɛ̈n, wël abï keek määt yiic ku gɛ̈t keek bïk ŋic lɔn bï kek käŋ ya looi ku kë wïc bïk gël ku pial ë guöp de mïth ke thukul ya nyuɔɔth, ku mïth ke thukul alëu bïk ya tuɔɔc tënë kɔc ŋic käŋ ku kɔc ë luɔi.”
Yeŋo lëu bï midhiëth ku kɔc muok looi
Tɛ̈ bï yïn yök kek akutnhom de thukul ka gɛ̈t ë lööŋ ë lööŋ tënë thukul, aye dhɔ̈l ë yök tënë kɔc ë dhiëth-kɔc ë gël ë mïïth të cï kek puɔ̈th miɛt dhɔ̈l ë gël ë mïïth yiic ka aciëëk ke yɔŋ ë kɔc ë ke ŋoot ë ke lɔ tueŋ.
“Ëmɛn, na ye mɛnh de thukul ka raan ë gël ë mïïth cïï puɔ̈u miɛt në dhɔ̈l cë kek tääu thukulic, ke ka lëu bïk akut de piööcden cɔl në dhöl ë gël de gël.”
"Buibui guop alëu bë ya kë cë lööŋ dhoŋkɔ̈ɔ̈th aya ku wɛbthait de Youth Law Australia alëu bë kɔc kor yiɛ̈n wël ë lëk ë lööŋ ë thäät ë thäät,” acï Dr Taddeo juak thïn.
If your child is engaging in bullying behaviours, ask them to explain the why without assigning labels, decide on appropriate consequences and explore opportunities at school and beyond for building their social and emotional skills, Dr Taddeo advises. Credit: triloks/Getty Images
Dr Taddeo ee wël kɔ̈k ë luɔi ë dhöl bï yïn rëër ke yï cë nhom päl piny ku yïn cë thök ë luɔi ë gɛ̈th ë pɛn piööc, jɔɔk në thiɛ̈c ë yök kek dupiööc ke meth ka raan ë gɛ̈th ë pɛn piööc.
“Na yök yïn kɔc lui në thukulic ka piɛth ba wëlkuɔ bɛ̈i thïn, luel kë cï rɔt loi, thiëc lɔn ye dhɔ̈l ku ye kam yienda bi nyiai. Thiëc alɔŋ ë gël ku gɛɛr de kuɔɔny lëu bï ya yök tënë mɛnhden të cï kek lɔc bïk yök.
“Ku tɔ̈ɔ̈u ëya dɛ̈t wël ë yök ë thää ëbɛ̈n ë yök yïn kɔc lui pɛn piööc ku ŋuɔt ke latueŋ ke jam.”
Të nɔŋ yen kë cë rɔt loi në aliiric, ke raan ë eSafety cɔl Mr Clark acï kä thiekiic wïc kek lueel të nɔŋ yen kë cë rɔt loi në aliiric.
“Löm ë thäät ku gɛ̈t URLs ke yïn këc meth kuɔny bï bi biɛ̈t ku thiök ɣön ye yen jam thin.
“Na yïn acï ye luel tënë akutnhom wën yenë kɔc yɔŋ thïn ku akutnhom acïï lëu bï luui, ke yïn luel tënë , ke ɣok anɔŋ riɛl ëke wïc bïk gɛɛr de kë rɛɛc tɔ̈ thïn nyaai.”
Mr Clark ee jam, në gɛɛr de kë cë thɔ̈ɔ̈ŋ ka cë yök ke ye kë cë rɔt loi në ye mɛn ke lööŋ ke kɔc ëke dhiëth mïth ee bïk gël dhöl benë mïïthken ya nyaai.
“Alëu bë naŋ kë cë rɔt loi bë mïïth gël bïk cïï thiɛ̈c kuɔny në thɛɛk ke akälciɛ̈ɛ̈n në kë cenë kek riɔ̈ɔ̈c në kë cenë aditken nyaai. Në ye mɛn, ke wuɔk ye kɔc ëke dhiëth mïth ëke cë kek yök kuɔny e pïïrden yic e tök ku bïk ya yök ke nɔŋ kë cë kek yök pïïrden yic.”
Children can respond by walking away, using humour to deflect, or ignoring the person exhibiting bullying behaviour, but these are only short-term strategies, Mr Kendall explains. Credit: FangXiaNuo/Getty Images
Aye mïïth yɔ̈ɔ̈k bïk kuɔny ë kɔcdït ya wïc në nyindhiɛ të nɔŋ kek kë cë kek yök në aciɛ̈ɛ̈k cë lɔ tueŋ ka nɔŋ kë rɛɛc cë rɔt loi në pïïrden yic.
“Jam kek raan ëbɛ̈n të cenë ye gɔl në luɔi ee dhöl piɛth lëu ba naŋ kuɔɔny ë yic në gël de yeen. Na cɔk ya raandït tɔ̈ baai ka raandït dɛ̈t ë gam, ‘Ɣɛn ë yök ke OK ba them ba luui në kën yic në ɣanhom ëmɛn. Ku në thɛɛr kɔ̈k, na ŋoot ke lɔ tueŋ, ke ɣɛn lëu ba kuɔɔnydu wïc’.”ku kɔcdït, kë tueŋ ba looi ee ba meth gäm dhöl bï kë loi rɔt ya lueel.
Mr Kendall ee dhɔ̈l benë jam ya thɔ̈ɔ̈ŋ, të nɔŋ kek kë cë kek yök ke ye raan cë yɔŋ, ku mɛnh ee ci jai.
“Në dhöl wën lëu bï raandït cï gam rot looi këya kë cït ‘Ɣɛn aŋic lɔn ye yïn ɣa lɛ̈k lɔn këc këdäŋ rot looi, ku ɣɛn ŋot ke ɣɛn nɔŋ kë yök ke lëu bï ya këdɛ̈t. Ye yïn nhom lääu të nɔŋ ɣɛn raan töŋ de dupiööcdu në thukulic? Ku ba tïŋ lɔn bï käŋ lɔ tueŋ tënë yïn ku na yökkë akököl wääc’.’”
Në thökde, ke ka ye lueel, ke luɔɔi de yɔŋ de kɔc ee wïc bï kɔcdït ëke ye kek gam ya yök e pïïr e meth yic.
“Këya, ɣok alëu buk luui ke ɣok ye akutnhom ku buk kɔc kor cë yök ke nɔŋ kë cë kek yök kuɔny. Acïï lëu bïk ya jam kek raan tök abac. Ku ɣok aa lëu buk luui cït kɔc ë määt.”
Children may not always give an honest answer over bullying, but acknowledging the experience is an empowering step, Mr Kendall explains. “If they can voice it to you themselves, that's going to help them feel more in charge.” Credit: triloks/Getty Images
- For a list of school authorities and bullying prevention and response policy links for each jurisdiction visit
- For cyberbullying information and support visit For in-language resources visit
- Kids Helpline is Australia’s free confidential 24/7 online and phone counselling service for young people aged 5 to 25. Call 1800 55 1800 or visit to find support or speak to a counsellor.
